Ένας παλιός μας γνώριμος, ο Ολιβιέ Ντεκότ, επιστρέφει δυναμικά στον αθηναϊκό πολιτιστικό χάρτη ως καλλιτεχνικός διευθυντής του Ολύμπια –της ιστορικής έδρας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στην οδό Ακαδημίας, που έχει περάσει πια στα χέρια του Δήμου Αθηναίων και λειτουργεί ως Δημοτικό Μουσικό Θέατρο Μαρία Κάλλας– αλλά και ως υπεύθυνος του καλλιτεχνικού προγράμματος των Μουσικών Συνόλων του ΟΠΑΝΔΑ. Τον συναντήσαμε στον κήπο ενός πολύ όμορφου σπιτιού στην οδό Σαλαμίνος, στον Κεραμεικό.
Αφήσατε το Κολωνάκι για τον Κεραμεικό. Πώς σας φαίνεται η νέα σας γειτονιά;
Μου δόθηκε η ευκαιρία να κατοικήσω σε ένα μικρό σπίτι με κήπο στην καρδιά της πόλης, που κάνει ευτυχισμένο εμένα αλλά και τον Ευγένιο, τον γάτο του σπιτιού, τον χαϊδεμένο των πολλών φίλων που κατοικούν τριγύρω. Η γειτονιά είναι πάλλουσα, γεμάτη μπαρ, εστιατόρια, ζωή, με μαγικές εκπλήξεις στη γωνιά του κάθε δρόμου.
Πώς γεννήθηκε η σχέση σας με την Ελλάδα;
Καλύτερα να πω πότε, γιατί είναι μια παλαιότατη σχέση. Ανέκαθεν είχα εμβαπτιστεί στις ρίζες της ελληνικής αρχαιότητας, παθιασμένος ήδη στα παιδικά μου χρόνια με την ελληνική μυθολογία. Ο παππούς μου ήταν καθηγητής γαλλικής λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών από το 1957 έως το 1962 και ο πατέρας μου μιλούσε νέα ελληνικά από παιδί. Επίσης, από ιστορίες που είχα ακούσει, η Ελλάδα ήταν πάντοτε μέρος του σύμπαντός μου, όσο και η Ιταλία. Ύστερα από δύο διπλωματικές θέσεις στην Ιταλία, αποδέχτηκα την πρόταση του γαλλικού Υπουργείου Εξωτερικών να αναλάβω τη διεύθυνση του Γαλλικού Ινστιτούτου της Αθήνας, ενός θεσμού βαθιά ριζωμένου στην ιστορία αλλά και στον σύγχρονο πολιτισμό αυτής της χώρας. Η εξαιρετική ομάδα των συνεργατών μου και εγώ μπορέσαμε να φέρουμε εις πέρας πολυάριθμα και ποικίλα σχέδια σε όλους τους τομείς της ελληνικής καλλιτεχνικής δημιουργίας, σε συνεχή διάλογο με τη γαλλική σκηνή, γεγονός που μου επέτρεψε να προσεγγίσω σπουδαίους Έλληνες δημιουργούς.
Πόσο καιρό σάς πήρε ώστε να απαντήσετε στον κύριο Μπακογιάννη; Ήταν μια εύκολη απόφαση;
Ο Κώστας Μπακογιάννης είναι ένας άνθρωπος που ξέρει να πείθει. Διέθετε εξ αρχής ισχυρή πολιτική βούληση να ανανεώσει το θέατρο Ολύμπια, το οποίο πέρασε από το 2018 στην αρμοδιότητα του δήμου, προκειμένου να στεγάσει εκεί τα μουσικά του σύνολα και να το καθιερώσει ως μουσικό θέατρο. Η κρίση της Covid καθυστέρησε βέβαια τα πράγματα, αλλά και κατά κάποιον τρόπο έδωσε νέα κατεύθυνση στις ιδέες που είχα αρχικά γι’ αυτόν τον θεσμό. Στην πραγματικότητα, πειστήκαμε πως η προτεραιότητα, αυτή τη στιγμή υγειονομικής και κοινωνικής κρίσης, είναι να δώσουμε χώρο σε Έλληνες δημιουργούς. Αυτό δεν αποκλείει προοπτικές διεθνών συνεργασιών στο μέλλον, αλλά επί του παρόντος μοιράζομαι την έγνοια του δημάρχου να στηρίξουμε τους Έλληνες καλλιτέχνες που έχουν ιδιαίτερα πληγεί. Το θέατρο Ολύμπια θα παίξει με αυτόν τον τρόπο σημαντικό ρόλο στον συνολικό σχεδιασμό. Υπάρχει ένας ακόμη σημαντικός παράγοντας που με οδήγησε στην απόφαση να συνεργαστώ με τον Δήμο Αθηναίων: η διαβεβαίωση πως δεν θα δεχτώ παρεμβάσεις στον καλλιτεχνικό προγραμματισμό, κάτι που δεν συμβαίνει εξάλλου σε κανέναν σοβαρό πολιτιστικό θεσμό στην Ευρώπη. Αυτό ήταν για μένα θεμελιώδους σημασίας.
Διαθέτατε επιπλέον μια ελληνική εμπειρία, αρχικά στο Μουσείο Μπενάκη, έπειτα ως σύμβουλος τριών υπουργών Πολιτισμού. Κρατήσατε μια τόσο καλή ανάμνηση από τον δημόσιο τομέα αυτής της χώρας, ώστε να αποδεχτείτε μια νέα θέση τώρα;
Είμαι τυχερός γιατί, όπως και άλλοι, έτσι και εγώ διαθέτω βολική «επιλεκτική μνήμη» και έχω την τάση να μην ανακαλώ παρά τις ωραίες στιγμές των διαφορετικών μου πόστων και ρόλων… Εξάλλου, οι ποικίλες επαγγελματικές μου εμπειρίες με δίδαξαν πως, χάρη σε αυτή την επιλεκτική μνήμη, εκείνο που στο πέρασμα του χρόνου τελικά απομένει, όταν πια υλοποιηθούν τα σχέδια και κλείσουν οι φάκελοι, είναι οι ανθρώπινοι δεσμοί που δημιουργήθηκαν εξ αφορμής τους. Έχω μια θαυμάσια ανάμνηση του ικανότατου προσωπικού του Μουσείου Μπενάκη, με το οποίο δούλεψα σε πλήρη αρμονία, καθώς και των συναδέλφων μου στο γραφείο των υπουργών Πολιτισμού, με τους οποίους κράτησα στενή επαφή. Ο δημόσιος τομέας μπορεί να έχει περιορισμούς, αλλά δεν υπάρχει τίποτε πιο γόνιμο από το να υπηρετείς το γενικό συμφέρον, όπως μπόρεσα να κάνω στο ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού, σε συνεργασία με τους εποπτευόμενους φορείς, με μια σαφή στόχευση πολιτιστικής εξωστρέφειας. Η μελλοντική μου δράση θα εγγραφεί ξεκάθαρα στη συνέχεια της προηγούμενης, πάντοτε ταγμένη στο κοινό καλό και στο καλό του κοινού.
ΛΥΡΙΚΟ ΚΑΙ ΜΟΥΣΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ
Το Ολύμπια είναι ένας θησαυρός που λίγο εκτιμούν οι Αθηναίοι. Ποια είναι τα σχέδιά σας; Πώς μπορούμε να φανταστούμε την παλιά έδρα της Λυρικής σε έναν χρόνο;
Ο ΟΠΑΝΔΑ, ο οργανισμός που διαχειρίζεται το Ολύμπια υπό την προεδρία της Άννας Ροκοφύλλου, θέλει να προχωρήσει τους επόμενους μήνες σε μια πρώτη ανανέωση της εσωτερικής διακόσμησης του κτιρίου και του τεχνικού εξοπλισμού, που για την ώρα αποτελεί το κύριο μειονέκτημα αυτού του θεάτρου. Είναι πρώτιστο μέλημά μας. Όσον αφορά τον καλλιτεχνικό προγραμματισμό, που θα ανακοινωθεί τον επόμενο Σεπτέμβριο, η έμφαση θα δοθεί ξεκάθαρα στο λυρικό και μουσικό θέατρο, κάτι που καθορίζει την ίδια την ταυτότητα του θεάτρου. Η επιτυχία της Λυρικής Σκηνής τα τελευταία χρόνια έχει επιτρέψει τη διεύρυνση του κοινού: όχι μόνο δεν θα υπάρξει λοιπόν κανένας ανταγωνισμός με αυτόν τον φορέα, αλλά σύμπνοια και αλληλοϋποστήριξη· έχουμε, εξάλλου, ένα πρωτόκολλο συνεργασίας που ανανεώνεται τακτικά. Δρομολογούμε επίσης συνεργασίες με τους μεγάλους εθνικούς μουσικούς θεσμούς, τη Λυρική Σκηνή, την ΕΡΤ (τηλεόραση και μουσικά σύνολα), το Ωδείο Αθηνών, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και την ΚΟΑ. Η ιδέα είναι να κάνουμε το Ολύμπια έναν ναό του τραγουδιού, σε όλες τις μορφές του, από το λυρικό έως την έντεχνη μουσική, με πνεύμα διεύρυνσης και ποικιλομορφίας. Ο προγραμματισμός θα ακολουθήσει ορισμένες θεματικές: δεν αποτελεί έκπληξη ότι, ως αρχική κίνηση, ετοίμασα για το φθινόπωρο ένα πρόγραμμα εορτασμού της Ελληνικής Επανάστασης με δια-καλλιτεχνική προσέγγιση, που θα συνδέει την όπερα, την ελληνική οπερέτα, το θέατρο, τον σύγχρονο χορό, τις εικαστικές τέχνες. Θέλω να επιβραβεύσω τους Έλληνες καλλιτέχνες που κάνουν λαμπρή καριέρα στο εξωτερικό, αλλά επίσης να δώσω προοπτική στη νέα γενιά. Την άνοιξη που μας πέρασε, διοργανώσαμε σειρά συναυλιών, ως πρόγευση όσων θα δούμε στο μέλλον: ένα γκαλά όπερας με νέους τραγουδιστές (Βάσια Αλάτη, Βασίλη Κανάγια, Νίκο Κοτενίδη, με τη Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων, υπό τη διεύθυνση του Μιχάλη Οικονόμου)· μια συναυλία ελληνικής οπερέτας με τη χορωδία του δήμου υπό τον Σταύρο Μπέρη, με πολύ δημοφιλείς ερμηνευτές (Μυρσίνη Μαργαρίτη, Ειρήνη Καραγιάννη, Γιάννη Χριστόπουλο και Χάρη Ανδριανό)· και δύο συναυλίες-φόρο τιμής στην Ελληνική Επανάσταση: μία από το Εργαστήρι Ελληνικής Μουσικής του δήμου και μία άλλη, που μεταδόθηκε από την ΕΡΤ2, με τη Μυρτώ Παπαθανασίου, τον Τάση Χριστογιαννόπουλο, τη Φιλαρέτη Κομνηνού και τον μαέστρο Νίκο Βασιλείου. Όλες θα είναι διαθέσιμες στο κανάλι του YouTube του ΟΠΑΝΔΑ.
Έχετε μια προνομιούχο σχέση με την Ιταλία και από τον Ιανουάριο του 2019 είστε γενικός διευθυντής του Φεστιβάλ Όπερας Ροσσίνι του Πέζαρο. Είναι η ιταλική λυρική παράδοση ή η ελληνική που θα κατέχει εξέχουσα θέση σε αυτή τη νέα εποχή του Ολύμπια;
Και οι δύο παραδόσεις, τόσο η ελληνική όσο και η ιταλική, θα έχουν από την αρχή τη θέση τους στο Ολύμπια, όπως θα δείτε στον προγραμματισμό μας. Αλλά είναι αλήθεια πως πιστεύω ότι μία από τις βασικές αποστολές του Ολύμπια είναι να δώσει στο ελληνικό ρεπερτόριο τη θέση που του αξίζει στον τομέα της όπερας, αλλά κυρίως της ελληνικής οπερέτας, την οποία θεωρώ έναν πολυτιμότατο θησαυρό με θεσπέσιες μελωδίες του Σαμάρα, του Χατζηαποστόλου ή του Σακελλαρίδη, που πρέπει οπωσδήποτε να προβληθεί. Θα ήθελα να αναδείξω αυτό το κομμάτι της ιστορίας του θεάτρου και είμαι βέβαιος πως υπάρχει ένθερμο κοινό που θα το αγκαλιάσει.
Παρίσι, Μιλάνο, Αθήνα. Μία λέξη για κάθε πόλη.
Παρίσι: η χίμαιρα. Μιλάνο: η ταχύτητα. Αθήνα: ο αναβρασμός.
➔ Ο Ολιβιέ Ντεκότ (Olivier Descotes) είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου του Πανεπιστημίου της Σορβόννης (Ιστορία) και του Ινστιτούτου Πολιτικών Επιστημών του Παρισιού (Δημόσια Διοίκηση), υπότροφος του ιδρύματος Knox στο Trinity College (Πανεπιστήμιο του Cambridge) στην Ιστορία της Μουσικής και, από το 2006, επιθεωρητής μουσικής στο γαλλικό Υπουργείο Πολιτισμού. Έχοντας διατελέσει σύμβουλος του υπουργού Πολιτισμού και Επικοινωνίας της Γαλλικής Δημοκρατίας (2002) και του προέδρου και CEO της Vivendi Universal, ανέλαβε πολιτιστικός ακόλουθος της γαλλικής πρεσβείας στην Ιταλία (2005-2009), διευθυντής του Γαλλικού Ινστιτούτου του Μιλάνου (2009-2011) και, στη συνέχεια, της Αθήνας, διατηρώντας παράλληλα την ιδιότητα του συμβούλου Συνεργασίας και Πολιτιστικής Δράσης της πρεσβείας της Γαλλίας στην Ελλάδα (2011-2015). Διορίστηκε διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη το 2016, ενώ εργάστηκε στο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού της Ελλάδας ως ειδικός σύμβουλος του υπουργού για θέματα διεθνών σχέσεων και σύγχρονου πολιτισμού. Από τον Ιανουάριο του 2019 είναι γενικός διευθυντής του Rossini Opera Festival (Πέζαρο, Ιταλία), ενός από τους μεγαλύτερους θεσμούς όπερας παγκοσμίως. Είναι Ιππότης του Τάγματος Γραμμάτων και Τεχνών και του Τάγματος των Ακαδημαϊκών Φοινίκων της Γαλλικής Δημοκρατίας.