«Μαργαρίτα σε λένε; Να ένα λουλούδι που έχει το όνομά σου!» Στο παιδικό μου μυαλό, τα ανθοπωλεία του Συντάγματος ήταν ένα μαγικό μέρος όπου σου χάριζαν πράγματα. Με θυμάμαι τεσσάρων-πέντε χρονών, αγκιστρωμένη στο χέρι της μάνας μου, να κάνουμε την καθημερινή βόλτα στον Εθνικό Κήπο και μετά να φτάνουμε μέχρι τη Βουλή, για να μου δώσουν το «δωράκι» μου. Αποκλείεται να υπάρχει Αθηναία, κάθε ηλικίας, που να μην της έχουν προσφέρει άνθος. Η αβρότητα των καταστηματαρχών επεκτεινόταν και στις τουρίστριες. Η Γαλλίδα Φλοράνς από το Μπορντό περνούσε έξω από το μαγαζί του Σπύρου Κοντογιάννη πριν από τρεις δεκαετίες. Εκείνος της έδωσε ένα λουλούδι. Γνωριμία, ειδύλλιο, γάμος και τρία παιδιά έγιναν γρήγορα και σήμερα κρατούν ένα από τα δύο ανθοπωλεία που έχουν μείνει ανοιχτά. «Αν δεν είχα κυριολεκτικά μεγαλώσει μέσα στο μαγαζί του πατέρα μου και του παππού μου, φαντάζομαι θα το είχα κλείσει και εγώ, όπως σχεδόν όλοι οι άλλοι συνάδελφοι», λέει εκείνος στο «Κ», υπογραμμίζοντας πόσο δύσκολο ήταν να συνεχίσει την οικογενειακή παράδοση σε πολύ αντίξοες συνθήκες.
Τα καλά νέα είναι πως αυτή η αθηναϊκή γωνιά, που είχε πέσει σε μαρασμό με την οικονομική κρίση, θα ξαναβρεί την αίγλη της με μια κοινή πρωτοβουλία από τη Βουλή των Ελλήνων, το ΥΠΠΟ αλλά και την Εταιρεία Ακινήτων του Δημοσίου, στην οποία και ανήκουν τα ανθοπωλεία. Ύστερα από την ομόφωνα θετική γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων, τα 11 υπόσκαφα καταστήματα θα αλλάξουν μορφή μετά την εγκεκριμένη μελέτη αναδιαρρύθμισης. Συγκεκριμένα προτείνεται η λειτουργική αναβάθμιση των υφιστάμενων χρήσεων των καταστημάτων, διατηρώντας τα ανθοπωλεία στα δύο άκρα της σειράς, ενώ στους υπόλοιπους χώρους προβλέπεται νέα χρήση εκθετηρίων – καταστήματος της Βουλής των Ελλήνων και του Οργανισμού Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων, καθώς και βοηθητικών λειτουργιών εξυπηρέτησης.
Επιτέλους, αυτή η εικόνα της εγκατάλειψης σε ένα από τα πιο ζωτικά σημεία του αθηναϊκού κέντρου θα πάψει να υφίσταται και ίσως τα επόμενα χρόνια να ξανακουστεί η φράση «ραντεβού στα λουλουδάδικα» που τόσοι και τόσοι πριν από εμάς έχουν πει.
«Μιλάμε κυριολεκτικά για την καρδιά της Αθήνας», λέει στο «Κ» ο Σπύρος Κοντογιάννης, που κινείται με χάρη στον ελάχιστο χώρο που αφήνουν τα άνθη μέσα στο λιλιπούτειο μαγαζί του. Μερικά από τα μπουκέτα είναι χωμένα μέσα σε κομμένα βλήματα από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο: «Οι παλιοί τα είχαν για ανθοδοχεία και έτσι μου έμειναν και μένα», λέει. «Ο παππούς μου ξεκίνησε πλανόδιος ανθοπώλης στους πάγκους με τα λουλούδια που ήταν κάποτε στημένοι απέναντι, εκεί όπου βρίσκεται σήμερα το Υπουργείο Εξωτερικών. Αργότερα, με τους άλλους συναδέλφους του έφτιαξε το μαγαζί εδώ και μία από τις πρώτες δουλειές που έκαναν όλοι τους ήταν να ετοιμάζουν τα στεφάνια για τον Άγνωστο Στρατιώτη. Μέσα σε αυτά τα λίγα τετραγωνικά έμαθε την τέχνη από παιδάκι ο πατέρας μου σε δύσκολες εποχές, όπως η Κατοχή. Η δε γιαγιά μου έψηνε καφέδες στους φαντάρους».
«Θα ανθήσει ξανά το κέντρο της Αθήνας»
«Πριν από λίγα χρόνια ήρθε έξω από το μαγαζί μια Αυστραλέζα ηλικιωμένη και έδειχνε στην εγγονή της κάποια σημάδια από σφαίρες στους εξωτερικούς τοίχους. Τελικά μάθαμε πως η γιαγιά μου της έσωσε τη ζωή όταν οι Γερμανοί κατακτητές άνοιξαν πυρ και μέσα στο χάος την τράβηξε στο ανθοπωλείο. Εγώ μεγάλωσα εν καιρώ ειρήνης, αλλά δεν έλειψαν και στιγμές που νιώσαμε κίνδυνο. Τα ανθοπωλεία μας ήταν πάντοτε μια ασπίδα προστασίας για το Κοινοβούλιο και, ό,τι και να γινόταν, οι διαδηλωτές δεν τα άγγιζαν. Υπήρχε ένα είδος σεβασμού. Τα τελευταία χρόνια η συμπεριφορά άλλαξε. Είδαμε σε πορείες να απειλείται το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη, αλλά και να δεχόμαστε και εμείς τις επιθέσεις εξαγριωμένων ανθρώπων, λες και φταίγαμε. Θεωρώ ότι, εκτός από την οικονομική κρίση, η περίοδος με τις πολλές συγκεντρώσεις στο Σύνταγμα και την αναγκαστική συνεχή παρουσία από κλούβες στο πεζοδρόμιο εδώ μπροστά, συντέλεσε πολύ στην απαξίωση των ανθοπωλείων. Ευτυχώς, τώρα διανύουμε μια πολύ καλύτερη περίοδο, που μπορεί να φέρει και την αναζωογόνηση. Θα ανθήσει ξανά το κέντρο της Αθήνας», υπογραμμίζει ο Σπύρος Κοντογιάννης.
Λόγω της γειτνίασης με τη Βουλή, ο ανθοπώλης γνώριζε όλους τους παλιούς πολιτικούς: «Σήμερα υπάρχει μεγαλύτερη αποστασιοποίηση, τότε μπαινόβγαιναν στο μαγαζί μας καθημερινά. Θυμάμαι τον Ανδρέα Παπανδρέου να παραγγέλνει τριαντάφυλλα, η Ντόρα Μπακογιάννη θέλει ακόμα ανεμώνες, ο Τσαλδάρης ήταν αλλεργικός και δεν άντεχε τα λουλούδια. Όμως έναν βουλευτή που πραγματικά εξετίμησα ήταν ο Νότης Μαριάς. Είχε γίνει μια διαδήλωση με επεισόδια και ορισμένοι εισέβαλαν στο ανθοπωλείο μου και το διέλυσαν, δεν έμεινε τίποτε όρθιο, δεν βρίσκαμε λουλούδι με κοτσάνι. Ήρθε την επόμενη μέρα για να μας παραγγείλει ένα ακριβό μπουκέτο λουλούδια για τη σύζυγό του, μόνο και μόνο για να μας συμπαρασταθεί», τονίζει.
Τι είναι το λουλούδι στην εποχή μας; «Δεν το θεωρούν είδος ανάγκης, αλλά ξέρετε τελικά είναι. Μοιάζει με χαμόγελο, με χάδι στην ψυχή μας, με μια διαβεβαίωση ότι κάποιος σε σκέφτεται και σου εύχεται να πάνε όλα καλά ή μια ένδειξη ότι κάποιος σε έχει ερωτευτεί, ένα τεκμήριο πως σε αγαπούν και σε τιμούν. Το λουλούδι ανοίγει μια χαραμάδα στην καρδιά μας για να μπει το φως. Ίσως αυτός να είναι και ο λόγος που ο κόσμος αγαπά τόσο τα ανθοπωλεία του Συντάγματος. Ξέρετε ότι καθημερινά θα περάσει κάποιος το κατώφλι μας για να μας πει τις αναμνήσεις του και να μας δώσει κουράγιο να μείνουμε ανοιχτοί; Είναι τρομερά συγκινητική η υποστήριξη των παλιών Αθηναίων, που μας θεωρούν έναν θεσμό που πρέπει να κρατήσει η πρωτεύουσα. “Αν σβήσουν τα λουλουδάδικα, θα έχει σβηστεί και ένα μέρος των αναμνήσεών μας”, λένε. Θα σας ομολογήσω κάτι: πολλές φορές φορτώνω το μαγαζί με λουλούδια, όχι γιατί έχει τόση δουλειά –το αντίθετο μάλιστα–, αλλά γιατί αυτή η ολάνθιστη εικόνα με συνοδεύει από τα παιδικά μου χρόνια και σημαίνει κάτι για τους κατοίκους της πόλης αυτής».