Η Ελλάδα στο πόδια σου

Πριν πούμε κάτι άλλο, οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι αν υπάρχει ένα success story με τα όλα του στο κεφάλαιο ελληνικό υπόδημα, τότε αυτό μάλλον ακούει στο όνομα Ancient Greek Sandals. Τα διάσημα σανδάλια, που καθιερώθηκε να λέμε με τα αρχικά τους «AGS», έκαναν την εμφάνιση τους στην αγορά το 2011 και το εντυπωσιακό είναι ότι έγιναν γνωστά πρώτα στο εξωτερικό και μετά στην Ελλάδα. Πίσω από το brand βρίσκεται η Χριστίνα Μαρτίνη στον ρόλο της creative director και ο Νικόλας Μινόγλου σε αυτόν του CEO. Οι δυο τους, μία δεκαετία πίσω, είδαν το κενό που υπήρχε στη διεθνή αγορά για χειροποίητα σανδάλια καλής ποιότητας και βάλανε μπροστά την ιδέα. Η καλή μέρα φάνηκε από το πρωί, αφού οι πρώτοι μεγάλοι πελάτες τους ήταν το Net-a-Porter, τo Selfridges και η Colette. Αυτή τη στιγμή τα AGS πωλούνται σε περισσότερα από 350 σημεία σε όλον τον πλανήτη. Το πρώτο σχέδιο που έγινε best seller ήταν το Medea, όταν το φόρεσε η Emma Watson. Ακολούθησε το σανδάλι με τα φτερά Ikaria, που είχε επιλέξει η Anne Hathaway, ενώ η Μichelle Obama είχε προτιμήσει το κλασικό Clio.  Από την πρώτη συλλογή που λάνσαραν μέχρι σήμερα έχουν αλλάξει πολλά. Βλέπουμε ότι κάθε σεζόν πειραματίζονται με διαφορετικά σχέδια, χρώματα και υλικά, χωρίς ιδιαίτερο φόβο μήπως χαθεί η μαγική πρωτότυπη συνταγή: «Λόγω της φύρας που έχει το δέρμα έχουμε ξεκινήσει μια upcycled σειρά έτσι ώστε να αξιοποιούμε ό,τι έχουμε σε απόθεμα. Επίσης έχουμε δημιουργήσει και σανδάλια non leather εντάσσοντας νέα υλικά», λέει η Χριστίνα Μαρτίνη. Φέτος ξεχώρισαν τα σανδάλια από vinyl και swarovski, τα σανδάλια που προέκυψαν από τη συνεργασία με το brand Zeus + Dione και βεβαίως η συλλογή  με τα τσόκαρα. Τα τελευταία μάλιστα εξελίχθηκαν στο βασικό trend του καλοκαιριού. Η έμπνευση ήρθε από το περιβόητο τσαρούχι, λόγω των 200 χρόνων από την ελληνική επανάσταση που αποτέλεσε τη θεματική της φετινής συλλογής των AGS. Όπως σχολίασε η Χριστίνα Μαρτίνη: «Υπάρχουν πολλοί λόγοι που τα clogs είχαν τόση απήχηση. Αρχικά μεγάλοι οίκοι φέτος συμπεριέλαβαν τσόκαρα στις συλλογές τους – ένας από αυτούς ήταν και ο Hermès. Έπειτα είναι που δίνουν λίγο ύψος, είναι άνετα, συνδυάζονται με διαφορετικά looks, είναι κάτι διαφορετικό και διασκεδαστικό. Αν με ρωτάς, παραπέμπουν σε μια άλλη πιο ανέμελη εποχή και ο ήχος που κάνουν είναι φανταστικός!». 

Βουτώντας λίγο πιο βαθιά στο κεφάλαιο παπούτσι –που περιλαμβάνει σχέδια για κάθε εποχή, πρωινά και βραδινά, επίσημα και ανεπίσημα και που δεν στηρίζεται στο τουριστικό κοινό– βλέπουμε ότι η εγχώρια δημιουργία περιορίζεται πολύ. Ένας από τους νέους σχεδιαστές παπουτσιών που έχει ξεχωρίσει τελευταία είναι ο Στάθης Σαμαντάς. Προσπαθώντας να ιχνηλατήσουμε λίγο τη σχεδιαστική του ταυτότητα, θα λέγαμε ότι επενδύει πολύ στον σχεδιασμό, δεν αγαπά ιδιαίτερα τα διακοσμητικά στοιχεία, συνδυάζει μια αυστηρότητα με κάποια αναπάντεχα σχεδιαστικά τρικ και επιλέγει μια παλέτα με διχρωμίες ή τριχρωμίες. Ο ίδιος λέει: «Σχεδιάζω τη συλλογή μου με τον τρόπο που ένας καλλιτέχνης δουλεύει το έργο του. Ασχολούμαι αποκλειστικά και μόνο ο ίδιος με τον σχεδιασμό και το συνολικό στήσιμο της συλλογής. Τα παπούτσια κατασκευάζονται από τον υπεύθυνο παραγωγής της θρυλικής βιοτεχνίας χειροποίητου υποδήματος Μουριάδης, τον κ. Χρήστο Βαζαίο, με δέρματα και υλικά πολυτελείας από την Ιταλία. Μέσα σε κάθε κουτί παπουτσιών ανά σεζόν υπάρχει μια ιστορία γραμμένη από μένα. Είναι βασισμένη σε πραγματικές αφηγήσεις γυναικών αλλά και σε προσωπικές μου αναζητήσεις στην προσπάθειά μου να ερμηνεύσω τη σχέση των γυναικών με τα παπούτσια τους – μια σχέση με ψυχολογική και ερωτική διάσταση». Από τη φετινή καλοκαιρινή συλλογή του ξεχωρίζουμε το καστόρι στη δροσερή απόχρωση του acqua, τη μαλακή νάπα στο γκρι του πάγου και κάποια μαύρα συνδυασμένα με PVC, ένα υλικό το οποίο ο ίδιος βλέπει σαν «βιτρίνα του ποδιού» λόγω της διαφάνειάς του. Ρωτώντας τον γιατί αποφάσισε να ασχοληθεί με το σχέδιο παπουτσιού, απαντά: «Μέσα από το σχέδιο παπουτσιού εκφράζεται όλος μου ο χαρακτήρας, οι σκέψεις μου και η αισθητική μου. Θεωρώ τα πόδια το πιο ερωτικό μέρος του ανθρωπίνου σώματος.  Συνδυαστικά με αυτό με ελκύει πολύ η προσοχή που απαιτεί ο σχεδιασμός του τακουνιού και είμαι λάτρης του δέρματος ως υλικού που δουλεύεται με πληθώρα τρόπων». 

Σχετικά με τη μικρή παρουσία Ελλήνων δημιουργών παπουτσιών απαντά η ιταλικής καταγωγής Ελληνίδα Iride De Portu, ιδρύτρια και σχεδιάστρια του ομώνυμου brand παπουτσιών: «Η κατασκευή παπουτσιών είναι δύσκολη και χρειάζεται ακρίβεια στον σχεδιασμό για να υπάρξει άρτιο αποτέλεσμα και σωστή εφαρμογή. Όλη η διαδικασία είναι χρονοβόρα και κάθε παπούτσι απαιτεί τους δικούς του χρόνους, τεχνικές και μυστικά καθώς επίσης μια σημαντική οικονομική επένδυση για κάθε σεζόν. Η τέχνη της υποδηματοποιίας και η δουλειά του τεχνίτη είναι κάτι που όλο και λιγότερο ενδιαφέρει τη νεότερη γενιά Ελλήνων, αλλά σε αυτό συμβάλλει και η απροθυμία των παλαιότερων να μοιραστούν και να μεταλαμπαδεύσουν την εμπειρία τους». Η ίδια σπούδασε fashion design στο Λονδίνο, αλλά γρήγορα διαπίστωσε την αδυναμία της στα αξεσουάρ και ειδικά στα παπούτσια και τις τσάντες. Καταλυτικό ρόλο έπαιξε η πρώτη της δουλειά κοντά στην Cristina Puddu, τη σχεδιάστρια των γυναικείων αξεσουάρ της street style σειράς του brand Costume National: «Εκεί αγάπησα τα αξεσουάρ και αποφάσισα ότι θέλω να εξειδικευτώ στην κατασκευή τους. Πιστεύω ότι η γνώση μου στην κατασκευή με βοηθάει σε όλα τα στάδια της δουλειάς ακόμα και τώρα που η ανάπτυξη του κύκλου εργασιών με ώθησε να στραφώ σε εξωτερικούς συνεργάτες. Τα πρώτα 2 χρόνια κατασκεύαζα μόνο κατόπιν παραγγελίας και σε περιορισμένο αριθμό τα σχέδια μιας μικρής συλλογής τα οποία διέθετα στο showroom του brand, στου Ψυρρή. Καθώς η ζήτηση αυξανόταν ήταν αναγκαία η συνεργασία με άλλους κατασκευαστές. Αυτή τη στιγμή και κατόπιν μεγάλης έρευνας και αρκετών δοκιμών, συνεργάζομαι με μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις για την κατασκευή της prêt à porter συλλογής σε Ελλάδα και Ιταλία μιας και η καταγωγή μου με κάνει να νιώθω πολύ κοντά και στις δύο χώρες, οι οποίες έχουν μακροχρόνια παράδοση στο χειροποίητο παπούτσι». Όσο για τη συλλογή Άνοιξη-Καλοκαίρι 21′, το όνομα αυτής είναι Homebound with Mrs.Robinson, σχεδιάστηκε σε συνθήκες υποχρεωτικού εγκλεισμού και γι’ αυτόν τον λόγο προσπαθεί να εγείρει όσα στερηθήκαμε: κοινωνικότητα, αυτοπεποίθηση, αέρα ανανέωσης. Πώς μεταφράζεται αυτό; Σε έντονα χρώματα, ιδιαίτερα prints, σύγχρονα σχέδια και αναπάντεχες λεπτομέρειες από κοσμήματα.

Αντίστοιχα και η Ελβίρα Παναγιωτοπούλου, παράλληλα creative director του δικού της brand Di Gaia και του brand Callista, επιμένει χρόνια στο παπούτσι. Από την εποχή που σπούδαζε Μάρκετινγκ και Επικοινωνία στο Deree, έστησε μόνη της μια οικοτεχνία με χειροποίητα κοσμήματα και σανδάλια και τα εμπορευόταν σε μπουτίκ στην Ελλάδα. Δεν άργησε να αποφασίσει ότι το μόνο που ήθελε ήταν να σχεδιάζει παπούτσια, έκανε αίτηση στο Istituto Marangoni στο Μιλάνο και τη δέχτηκαν. Συνεργάστηκε με μεγάλους οίκους, όπως οι Frisoni, Vionnet, Dolcini, Rodriguez, Dolce Gabbana και Balmain, και τελικά ίδρυσε το δικό της brand με παπούτσια. Το πιο αναγνωρίσιμο σχέδιό της μέχρι τώρα είναι τα gladiator σανδάλια Iconic Jane, που δημιούργησε το 2020 και συνδυάζουν στοιχεία Art Deco μαζί με ελληνικά μοτίβα όπως τα κυματάκια. Η φετινή συλλογή της  Mediterranea Venere είναι εμπνευσμένη από τον πίνακα «Η Γέννηση της Αφροδίτης» του Φλωρεντίνου αναγεννησιακού ζωγράφου Σάντρο Μποτιτσέλι. Σ’ αυτήν εντοπίζουμε γραφιστικά μοτίβα και cut-out σχέδια που απεικονίζουν σχήματα ψαριών, κυμάτων, ρόμβων και φύλλων. Χαρακτηριστικές είναι οι υδάτινες σταγόνες που κυλούν σαν δάκρυα πάνω σε block τακούνια. Στην ερώτηση γιατί υπάρχουν τόσο λίγοι shoe designers στην Ελλάδα, η ίδια απαντά: «Το πιο απλό να απαντήσω είναι ότι δεν υπάρχουν στη χώρα σχολές σχεδίου υποδήματος. Πέραν αυτού, για να κατέχεις τον τίτλο του shoe designer πρέπει εκτός από σχεδιαστής να είσαι και τεχνίτης. Δεν είναι εύκολη υπόθεση. Έχεις μια μικρή επιφάνεια για να δείξεις ένα όμορφο, λειτουργικό και εμπορικό σχέδιο, να δώσεις στυλ, να επιλέξεις τα σωστά υλικά κι άλλες πολλές μικρές λεπτομέρειες που δίνουν ένα ολοκληρωμένο υπόδημα. Χωρίς αμφιβολία το παπούτσι αποτελεί το πιο δύσκολο κομμάτι στη μόδα».