Το Κτήμα Άλφα στο Αμύνταιο, το Κτήμα Σκλάβου στην Κεφαλονιά και τα Κτήματα Αργυρού και Σιγάλα στη Σαντορίνη φιγουράρουν φέτος στη λίστα του αμερικανικού επιδραστικού περιοδικού Wine & Spirits με τα εκατό καλύτερα οινοποιεία του κόσμου. Με εξαίρεση το κεφαλονίτικο οινοποιείο, της γοητευτικής Ρομπόλας και του κόκκινου διαμαντιού, της Μαυροδάφνης, τα υπόλοιπα έχουν βρεθεί ξανά στη λίστα. Η χώρα μας, που ακόμη και σήμερα επιμένει σε μερικές προωθητικές της ενέργειες στο εξωτερικό να παρουσιάζει το κρασί «χύμα» σε χαμηλό ποτηράκι ταβέρνας παλαιάς κοπής, βλέπει το κρασί της κάθε χρόνο να ψηλώνει διεθνώς. Ωστόσο, ποια είναι η αξία της διάκρισης και πόσο βοηθάει στην ενίσχυση της θέσης του ελληνικού κρασιού στις διεθνείς αγορές;
«Η διάκριση είναι πολύ σημαντική, καθώς το συγκεκριμένο περιοδικό είναι από τα πιο διάσημα και έγκυρα του κλάδου, πολλοί καταναλωτές και χονδρέμποροι-εισαγωγείς το συμβουλεύονται για τις αγορές τους. Έως έναν βαθμό επηρεάζει τις τάσεις», επισημαίνει ο Άρης Σκλαβενίτης, ιδιοκτήτης του wine bar Oinoscent και δύο φορές καλύτερος οινοχόος στη χώρα μας. «Η Ελλάδα έχει μπει και με τα δύο πόδια στον παγκόσμιο οινικό χάρτη, σιγά σιγά εξελίσσεται σε ένα ξεχωριστό κεφάλαιο. Το πιο θετικό, βέβαια, είναι ότι έχει βελτιωθεί καθοριστικά η ποιότητα των κρασιών που παράγονται εδώ. Δεκαπέντε χρόνια πριν, υπήρχαν οινοποιεία που έφτιαχναν ελαττωματικά κρασιά, αντιθέτως σήμερα εξετάζουμε το βάθος και την πολυπλοκότητά τους», καταλήγει ο ίδιος, επισημαίνοντας ότι η Ελλάδα έχει βρει τον τρόπο να εξωτερικεύει τον οινικό της πλούτο, βασιζόμενη στην πληθώρα των γηγενών ποικιλιών.
WINES OF GREECE
Πράγματι, βάσει του στρατηγικού σχεδιασμού για το branding και το marketing του ελληνικού κρασιού τον οποίο είχε παρουσιάσει η Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Αμπέλου και Οίνου (ΕΔΟΑΟ), με βασικό σκοπό την αύξηση της αντιλαμβανόμενης αξίας που προσφέρει η ελληνική οινική προέλευση στα επώνυμα τυποποιημένα κρασιά, τον εθνικό χορό για να στηθεί το brand Wines of Greece έσυραν το Ασύρτικο Σαντορίνης, το Ξινόμαυρο Νάουσας και Αμυνταίου, το Αγιωργίτικο Νεμέας και το Μοσχοφίλερο Μαντινείας. Σταδιακά, η χώρα που είχε «μυήσει» τους ξένους στη ρετσίνα και στο χύμα κρασί, με σημαία την αυθεντικότητα των κρασιών της, άρχισε να βγάζει λαγούς από το μανίκι. Μαλαγουζιά, Βιδιανό, Λιάτικο και Ρομπόλα είναι μόνο μερικές από τις γηγενείς ποικιλίες που πλέον αναγνωρίζονται και βραβεύονται στις διεθνείς αγορές, υποστηρίζοντας αποτελεσματικά τη στρατηγική της διαφοροποίησης έναντι των ανταγωνιστών, όπως είναι η Χιλή και η Νότια Αφρική.
«Η εικόνα αξίας που έχει δημιουργηθεί για το ελληνικό κρασί επιβεβαιώνεται πρώτον από την άνοδο κατά περίπου 5% στη μέση τιμή πώλησης της φιάλης κατά την προηγούμενη τετραετία και δεύτερον από την αύξηση της διείσδυσης σε πολύ απαιτητικές αγορές με εκπαιδευμένους καταναλωτές, όπως είναι η Γαλλία», σημειώνει ο Γιάννης Βογιατζής, πρόεδρος της ΕΔΟΑΟ, ο οποίος είδε το ελληνικό κρασί να ορφανεύει από εθνικά προγράμματα προώθησης πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας. «Τα οινοποιεία προχώρησαν με δικές τους δυνάμεις, ακολουθώντας την αρχική στρατηγική που είχαμε χαράξει. Γι’ αυτό ήρθαν και οι διακρίσεις, οι οποίες ενίσχυσαν ακόμη περισσότερο την καινούργια εικόνα του ελληνικού κρασιού», συμπληρώνει και εξηγεί πως τώρα βασική προτεραιότητα είναι η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων για την εκ νέου ενεργοποίηση εκστρατειών προβολής γύρω από τα Wines of Greece.
ΤΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΤΟΥ ΟΙΝΟΤΟΥΡΙΣΜΟΥ
Την οκταετία από το 2010 μέχρι το 2018 στην Ελλάδα διπλασιάστηκε ο αριθμός των οινοποιείων, από τα 635 στα 1.290. Η εντυπωσιακή αύξηση, δεδομένου ότι η χώρα βρισκόταν σε μακρά περίοδο ύφεσης, συγκρότησε μια υπολογίσιμη μάζα για να αναπτυχθεί συστηματικά ο οινοτουρισμός, ο οποίος μαζί με την αυθεντικότητα και την καινοτομία αποτελούσαν τους παράγοντες διαφοροποίησης που είχαν επιλεγεί στην αρχική στρατηγική. Λόγω της εκθετικής αύξησης των οινοποιείων, το 2014 η ΕΔΟΑΟ σε συνεργασία με το Υπουργείο Τουρισμού εξέδωσαν το σήμα του «Επισκέψιμου Οινοποιείου» (το 2018 ανανεώθηκε και αναβαθμίστηκαν οι προδιαγραφές του), ώστε εγκαίρως να μπορέσουν να θέσουν το πλαίσιο για τη μετατροπή των οινοποιείων σε οινοτουριστικές επιχειρήσεις.
«Η πλειονότητα των οινοποιείων διαθέτει επισκέψιμους χώρους και σύγχρονες υποδομές, κάποια μάλιστα έχουν και εξαιρετική αρχιτεκτονική. Ωστόσο, η τουριστική δραστηριότητα δεν συσχετίζεται με την οινοποίηση, δεν αποδίδει η λογική “μπήκε κάποιος επισκέπτης και του προσφέρω ένα ποτήρι κρασί”. Αυτό που μας λείπει είναι η εκπαίδευση για να προσφέρουμε ολοκληρωμένες εμπειρίες στους ταξιδιώτες, οι οποίες θα περιλαμβάνουν από οργανωμένες ξεναγήσεις μέχρι διαμονή και εστίαση», επισημαίνει ο κ. Βογιατζής, ο οποίος εκτιμά ότι είναι κομβικό να πιστοποιηθούν με το σήμα όσο το δυνατόν περισσότερα οινοποιεία. Την έλλειψη της αναγκαίας εκπαίδευσης έχει εντοπίσει το Υπουργείο Τουρισμού και, σύμφωνα με την υφυπουργό Σοφία Ζαχαράκη, «σχεδιάζουμε σεμινάρια διά βίου μάθησης με έμφαση στις ειδικές μορφές τουρισμού, όπως του οινοτουρισμού, που απευθύνονται σε επαγγελματίες και επιχειρηματίες». Η ανάπτυξη του οινοτουρισμού στην Ελλάδα, ως δυναμική δραστηριότητα που αναπτύσσεται παγκοσμίως, αναμένεται αφενός να ισχυροποιήσει το brand «ελληνικό κρασί» και αφετέρου να εμπλουτίσει το τουριστικό προφίλ της χώρας, λαμβάνοντας βέβαια ως προϋπόθεση την ανάδειξη των επιμέρους οινοπαραγωγών ζωνών. Γι’ αυτό άλλωστε βρίσκεται ψηλά και στην ατζέντα του αρμόδιου υπουργείου, το οποίο προωθεί μια σειρά από σχετικές πρωτοβουλίες, όπως είναι ενδεικτικά η περαιτέρω αναβάθμιση του σήματος του «Επισκέψιμου Οινοποιείου», η συγκρότηση Εθνικού Συμβουλίου Οινοτουρισμού για τον στρατηγικό σχεδιασμό του οινοτουρισμού και η συνεχής ανανέωση της ηλεκτρονικής πύλης που δημιουργήθηκε για τα οινοποιεία, η οποία περιλαμβάνει ψηφιακό χάρτη και αναλυτικό κατάλογο με τα επισκέψιμα οινοποιεία.
→ Παραγωγοί με δικά τους λόγια
Άγγελος Ιατρίδης Κτήμα Άλφα
«Στόχος οι κοινές επισκέψεις στο Αμύνταιο»
Διακρίσεις οι οποίες αναγνωρίζουν την ελληνική αμπελοοινική παραγωγή και δείχνουν εμπιστοσύνη στις δυνατότητες των επώνυμων ελληνικών κρασιών δημιουργούν μια μεγάλη παρακαταθήκη για το μέλλον. Βέβαια, για να μπορέσει το ελληνικό κρασί να αναπτυχθεί ακόμη περισσότερο, οφείλουμε να επενδύσουμε στους αμπελώνες, όχι μόνο οικονομικά, αλλά και σε ανθρώπινο δυναμικό και υποδομές. Στο Κτήμα Άλφα έχουμε επικεντρώσει τις δυνάμεις μας στη δημιουργία ενός σύγχρονου αμπελώνα, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για την πολυετή παραγωγή ιδιαίτερων κρασιών. Υλοποιούμε μια σταδιακή αναδιάρθρωση φυτεύοντας νέους καθαρούς κλώνους Ξινόμαυρου και Μαλαγουζιάς, αλλά και άλλων ποικιλιών, ώστε να ενισχύσουμε τα ποιοτικά και τυπικά χαρακτηριστικά της παραγωγής μας. Παράλληλα, σε συνεργασία με το εργαστήριο Αμπελουργίας του τμήματος Γεωπονίας του ΑΠΘ, αναλύουμε τμηματικά την οινική ζώνη του Οικοσυστήματος Αμυνταίου με απώτερο στόχο να προσδιορίσουμε τις υποζώνες του Ξινόμαυρου. Έτσι, θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε έναν οινικό πλουραλισμό σε μικρές παραγωγές φιαλών, προερχόμενες από διαφορετικά αμπελοτεμάχια, «συστήνοντας» στο οινόφιλο κοινό την εξαιρετική αυτή ποικιλία σε 30-40 διαφορετικές εκφράσεις. Επίσης, σχεδιάζουμε μονάδα ανακύκλωσης-κυκλικής οικονομίας, όπου θα μεταποιούμε τα υποπροϊόντα-υπολείμματα της οινοποίησης και θα τα επιστρέφουμε στα αμπέλια ως προϊόντα βελτίωσης του εδάφους. Σήμερα, το Κτήμα Άλφα αποτελεί πόλο έλξης για τους οινόφιλους και μάλιστα το 2019 είχαμε ρεκόρ επισκεψιμότητας με 19.000 επισκέπτες. Αμοιβαία προσπάθεια των οινοποιών της περιοχής είναι σε λίγα χρόνια να οργανώνονται κοινές επισκέψεις και ξεναγήσεις σε όλη την οινική ζώνη του Αμυνταίου, ενισχύοντας σημαντικά το τουριστικό προφίλ του νομού.
Ταυτότητα
Έτος ίδρυσης: 1997
Έκταση αμπελώνα: 2.200 στρέμματα
Φιάλες 2020: 780.000
Ετικέτες 2020: 14
Ποσοστό εξαγωγής: 30%
Χώρες εξαγωγής: 33
Info
2ο χλμ. Αμυνταίου-Αγίου Παντελεήμονα, Αμύνταιο
Τ: 23860-20111
Ι: alpha-estate.com
Ματθαίος Αργυρός Κτήμα Αργυρού
«Είναι κομβικό να δημιουργηθούν ομάδες οινοποιείων»
Η φετινή διάκριση από το περιοδικό Wine & Spirits, η οποία είχε επαναληφθεί και τις χρονιές 2005, 2006, 2013, 2014, 2018 και 2019, είναι εξαιρετικά σημαντική όχι μόνο για τη δημοσιότητα του δικού μας οινοποιείου, αλλά γενικότερα αποτελεί θετική εξέλιξη για τη διεθνή εδραίωση του ελληνικού κρασιού. Αδιαμφισβήτητα, κάθε βραβείο λειτουργεί σαν λιθαράκι στην ενίσχυση της εικόνας του ελληνικού κρασιού. Και μπορεί πράγματι το Ασύρτικο να άνοιξε τους δρόμους προς το εξωτερικό και να βοηθήσει αποφασιστικά ώστε να πάρουμε σημεία σε απαιτητικές αγορές, ωστόσο η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να αναπτυχθεί μόνο με μία ποικιλία. Για εμάς, που εξάγουμε πάνω από τριάντα χρόνια, είναι κομβικό να υπάρχουν ομάδες οινοποιείων. Όσο καλό κρασί και να έχεις, ένας εισαγωγέας αναζητεί συνήθως ένα ολοκληρωμένο πορτφόλιο για να παραγγείλει. Τα καλής ποιότητας κρασιά με δυνατότητες εξέλιξης αλληλοενισχύονται και ενδυναμώνουν το οινικό προφίλ της χώρας.
Στη Σαντορίνη η άναρχη δόμηση προκαλεί αρκετά προβλήματα, καθώς ξηλώνονται αμπελοτεμάχια για την ανοικοδόμηση ξενοδοχείων. Βέβαια, εκτιμώ ότι τα εναπομείναντα 10.000 στρέμματα δεν απειλούνται, έχει σταθεροποιηθεί η κατάσταση. Πάντως, το μεγάλο πρόβλημα παραμένει η ανορθολογική εξέλιξη της οινοπαραγωγής. Στο εξωτερικό, για να υπάρξει οινοποιείο, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η έκταση γης. Στην Ελλάδα αρκετές φορές συμβαίνει το αντίθετο, με συνέπεια τα οινοποιεία να αγοράζουν σταφύλια. Η πρώτη ύλη είναι το παν, στη χώρα μας μπορείς να προμηθευτείς σταφύλι, ποιοτικό όμως είναι πολύ δύσκολο. Γι’ αυτό τα οινοποιεία που προχωρούν είναι όσα επενδύουν συστηματικά στα αμπέλια και φυσικά στη συνεργασία. Οι ομαδικές πρωτοβουλίες επιβάλλονται.
Ταυτότητα
Έτος ίδρυσης: 1903
Έκταση αμπελώνα: 1.200 στρέμματα
Φιάλες 2020: 400.000
Ετικέτες 2020: 12
Ποσοστό εξαγωγής: 60%
Χώρες εξαγωγής: πάνω από 30
Info
Επισκοπή Γωνιάς Θήρας, Σαντορίνη
T: 22860-31489
Ι: estateargyros.com
Ευρυβιάδης Σκλάβος Κτήμα Σκλάβου
«Ποντάρουμε στην αυθεντικότητα και στη διαφορετικότητα»
Πρώτη φορά συμπεριλαμβανόμαστε στη συγκεκριμένη λίστα, οπότε η διάκριση για εμάς αλλά και για την Κεφαλονιά, ένα νησί με συνεχώς αυξανόμενες οινικές προοπτικές και με περισσότερες από 30 γηγενείς ποικιλίες, είναι ιδιαίτερα σημαντική. Βέβαια, προήλθε από μια συστηματική δουλειά τριάντα χρόνων στον αμπελώνα, που έχει αρχίσει να αποδίδει καρπούς. Μάλιστα, με τη δημιουργία του Συνδέσμου Οινοποιών Κεφαλονιάς κατορθώνουμε σταδιακά να βγάζουμε στο προσκήνιο τις ποικιλίες με Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης, δηλαδή την πολύ ανερχόμενη Ρομπόλα, τη Μαυροδάφνη και το Μοσχάτο. Πράγματι, τα δικά μας κρασιά, όπως όλα τα φυσικά βιολογικά, απαιτούν κατάλληλα «προετοιμασμένους» γευστικούς κάλυκες, ωστόσο έχουν αρχίσει να κερδίζουν το κοινό.
Αν και εξάγουμε πάνω από τριάντα χρόνια, στο νησί δεν είμαστε ευρέως διαδεδομένοι, δεν υπάρχει ακόμη ικανοποιητική σύνδεση μεταξύ τοπικών κρασιών και εστιατορίων-ταβερνών. Δηλαδή, είναι πιο πιθανό ένας καταστηματάρχης να μας βάλει στον κατάλογό του επειδή του το ζήτησε κάποιος ξένος, παρά επειδή μας προτιμά ο ίδιος. Γενικότερα, η δυναμική του ελληνικού κρασιού βασίζεται στην αυθεντικότητα και στη διαφορετικότητα. Σε αυτά τα δύο στοιχεία πρέπει να ποντάρουμε για να μεγαλώσουμε το μερίδιό μας στις διεθνείς αγορές και να ενισχύσουμε την εικόνα μας. Φυσικά, είναι πολύ βοηθητικό το ότι μετά την τελευταία δεκαπενταετία, οπότε αναπτύχθηκαν οι αμπελώνες, τώρα παρατηρείται και ποιοτική αναβάθμισή τους. Είμαστε ικανοί να παραγάγουμε πρωτόγνωρα κρασιά που σε λίγα χρόνια θα ξεχωρίζουν, χρειάζεται όμως και η οργανωμένη προώθηση από την πολιτεία για να ακουστούμε ακόμη περισσότερο.
Ταυτότητα
Έτος ίδρυσης: 1996
Έκταση αμπελώνα: 120 στρέμματα
Φιάλες 2020: 125.000
Ετικέτες 2020: 16
Ποσοστό εξαγωγής: 70%
Χώρες εξαγωγής: 18
Info
Ληξούρι, Κεφαλονιά
Τ: 26710-92215
Ι: sclavoswines.gr
Στέλλιος Μπουτάρης Κτήμα Κυρ-Γιάννη & Κτήμα Σιγάλα
«Τα οινοποιεία ως μέρη της κοινωνίας»
Η αξία της συγκεκριμένης διάκρισης, παρά τον κατά βάση διαφημιστικό της χαρακτήρα, δεν αμφισβητείται, ειδικά για το ελληνικό κρασί που έχει ανάγκη για εξωστρέφεια. Το σημαντικότερο με αυτή τη βράβευση είναι η εκδήλωση που ακολουθεί, όπου οι Έλληνες οινοποιοί έχουν τη δυνατότητα να συναναστραφούν με πολύ κόσμο, συναδέλφους αλλά και εκπαιδευμένους καταναλωτές. Παντρεύοντας τις γηγενείς ποικιλίες με τη διάθεση των νέων οινοποιών και τη σύγχρονη επιστημονική τους κατάρτιση, το ελληνικό κρασί μέσα από τέτοιες διακρίσεις μπορεί να προβληθεί σαν ένα ιδιαίτερο προϊόν. Βέβαια, στην προώθηση έχουν συνδράμει πολύ και τα εστιατόρια, τα οποία σιγά σιγά εκπαιδεύονται και μας εντάσσουν στις λίστες τους, σε εγχώριο αλλά και σε διεθνές επίπεδο. Η δουλειά που γίνεται από όλους τους ανθρώπους του κλάδου στο food & wine pairing έχει αναδείξει κάποια ελληνικά κρασιά ως «must» για αρκετούς σομελιέ.
H βασική πρόκληση για τη χώρα, εκτός από τη μικρή ποσότητα των κρασιών ΠΟΠ που αποδυναμώνει σχετικά το αφήγημα περί ποιότητας, είναι ότι δεν έχει «κρίσιμη» μάζα. Για παράδειγμα, η Αυστρία, χώρα παρόμοιου μεγέθους, διαθέτει μερικές χιλιάδες οινοποιεία. Μικροί αμπελουργοί οινοποιούν στο οικιακό τους κελάρι και πωλούν το προϊόν τους τουριστικά, δημιουργώντας έτσι πολλές «συνοικίες» κρασιού. Για εμάς, είναι κομβικό τα οινοποιεία να γίνονται αναπόσπαστα μέρη της κοινωνίας, γι’ αυτό φροντίζουμε ιδιαίτερα τους επισκέψιμους χώρους και τις εμπειρίες που προσφέρουμε, με αιχμή του δόρατος τη Σαντορίνη. Κάθε φορά που ένας νέος επισκέπτης μένει ευχαριστημένος από τη φιλοξενία, την προσφερόμενη υπηρεσία και, βεβαίως, το προϊόν, αυτομάτως μετατρέπεται σε «brand ambassador» (πρέσβης της μάρκας). Έτσι, με την επιστροφή στη χώρα του, θα σε αναζητήσει πάλι – ακόμη καλύτερα, θα σε συστήσει στο περιβάλλον του.
Ταυτότητα
Έτος ίδρυσης: 1991
Έκταση αμπελώνα: 300 στρέμματα
Φιάλες 2020: 200.000
Ετικέτες 2020: 12
Ποσοστό εξαγωγής: 35%
Χώρες εξαγωγής: 44
Ιnfo
Μπαξές, Οία, Σαντορίνη
Τ: 22860-71644
Ι: sigalas-wine.com