Ο διαβόητος τύραννος των Συρακουσών Διονύσιος ο Πρεσβύτερος, ξακουστός στην εποχή του για τα μεγαλειώδη συμπόσια που διοργάνωνε, όταν επιθυμούσε οι καλεσμένοι του να κυριευτούν από ερωτική διάθεση, συνήθιζε να κάνει κάτι απλό: σκόρπιζε στις αίθουσες του ανακτόρου του φρεσκοκομμένο θυμάρι. Κανείς στην αρχαιότητα δεν αμφισβητούσε πως η χρήση του θυμαριού προκαλεί τον πόθο, καθώς ήταν φυτό αφιερωμένο στη θεά Αφροδίτη. Όταν περισσεύει η πίστη, τέτοιου είδους προσδοκίες κατά κανόνα εκπληρώνονται. Από την εποχή του Ομήρου, το θυμάρι αποτελούσε επίσης σύμβολο δύναμης και ανδρείας, ενώ έχαιρε μεγάλης εκτίμησης λόγω των τονωτικών ιδιοτήτων του. Οι ηλικιωμένοι έπιναν έγχυμα από θυμάρι για να διατηρήσουν την πνευματική τους διαύγεια, ενώ πολύ δυναμωτικό θεωρούνταν ένα ποτό που παρασκεύαζαν με το σιγοβράσιμο ξερών σύκων και θυμαριού σε κρασί. Στην αρχαία Ρώμη, πάλι, συμμετείχε απαραιτήτως ως βασικό συστατικό στα amatorium, τα αφροδισιακά φίλτρα που μοσχοπουλιούνταν σε άτεκνες γυναίκες, «κουρασμένους» συζύγους και ερωτοχτυπημένους νεαρούς.
Στον Μεσαίωνα οι ανθρώπινες ανάγκες άλλαξαν ριζικά και το θυμάρι συστήνεται πια ως σωτήριο φάρμακο για τη μελαγχολία και την επιληψία, ενώ επίσης φημίζεται ότι χαρίζει ακαταμάχητο θάρρος. Κοσμεί έτσι συχνά ασπίδες ιπποτών, ενώ το συναντάμε σε θρύλους που μιλούν για απλούς ιπποκόμους που αποκοιμήθηκαν σε λόφους κατάφυτους με το ανθισμένο φρύγανο, για να ξυπνήσουν ακατανίκητοι πολεμιστές.
Στην εποχή μας οι προτεραιότητες είναι –τουλάχιστον στις κοινωνίες που δεν αντιμετωπίζουν οξύ βιοποριστικό πρόβλημα– να παραμένουμε υγιείς και να απολαμβάνουμε τη ζωή μας. Προσφέρει ξανά λύσεις το θυμάρι, περισσότερο απ’ όλα μάλιστα το εντυπωσιακής ανάπτυξης και πιο δραστικό είδος Coridothymus capitatus, ανάμεσα στα περίπου είκοσι που ευδοκιμούν στη χώρα μας. Ενδείκνυται η χρήση του εγχύματός του στο σπίτι σε περιπτώσεις κρυολογήματος, έντονου παραγωγικού βήχα, δυσπεψίας, φαρυγγίτιδας και λαρυγγίτιδας (με γαργαρισμούς στην περίπτωση των δύο τελευταίων). Βρίσκει επίσης εφαρμογές στη σύγχρονη βιομηχανία φαρμάκων και καλλυντικών λόγω των αντισηπτικών, σπασμολυτικών και αποχρεμπτικών του ιδιοτήτων.
Μεγάλη εκτίμηση στο θυμάρι τρέφει η μαγειρική των περισσότερων χωρών του αραβικού κόσμου, αξιοποιώντας τις ορεκτικές, χωνευτικές και αντιφυσητικές του ιδιότητες. Ευλόγως επιτρέψτε μου να αποφανθώ, καθώς δεν φημίζεται δα για την ελαφράδα των εδεσμάτων της. Στην Ελλάδα, αντιθέτως, το χρησιμοποιούμε ελάχιστα, καθώς είμαστε ερωτευμένοι με τη ρίγανη, η οποία του μοιάζει αρκετά (στην αποξηραμένη τους μορφή) όσον αφορά το άρωμα και τις ιδιότητες. Μου αρέσει πάντως να καρυκεύω με τη σκόνη του ατμομαγειρεμένα λαχανικά, πίτες, σούπες και σάλτσες. Με φειδώ όμως πάντοτε, επειδή είναι ιδιαίτερα αιχμηρή, ενδεικτικό του λεοντόκαρδου χαρακτήρα για τον οποίο διακρίνεται το ελληνικό θυμάρι.
Αγαπημένο των μελισσών
→ Στα ελληνικά φυτώρια επικρατεί δυστυχώς το δυτικοευρωπαϊκό θυμάρι (Thymus vulgaris), το οποίο σαφώς υπολείπεται σε άρωμα και εμφάνιση του ελληνικού που περιγράψαμε. Τούτο συμβαίνει επειδή οι σπόροι του διαθέτουν μεγαλύτερη βλαστική ικανότητα, ενώ ως φυτό συγχωρεί πιο εύκολα τα περισσότερα λάθη μας. Επιμένω πάντως πως αξίζει ο κόπος του ψαξίματος που απαιτείται για να το εντοπίσετε, καθώς και το κάπως μεγαλύτερο κόστος αγοράς του.
Θα σας συντροφεύει για πολλά χρόνια, αρκεί να τοποθετηθεί σε ηλιόλουστη θέση και το χώμα όπου θα ριζώσει να στραγγίζει καλά. Θα το ποτίζετε μόνο όταν το ζητά, θα το κλαδεύετε ελαφρώς στα τέλη του φθινοπώρου και θα το λιπαίνετε κάθε άνοιξη. Ως αγαπημένο φυτό των μελισσών (παράγουν δε από αυτό το εκλεκτότερο ελληνικό μέλι), θα προσελκύει πολυάριθμες την εποχή της ανθοφορίας του, στις αρχές του καλοκαιριού. Το θέαμα και ο ήχος που παράγουν κατά τον τρύγο τους είναι ευφραντικά, χρειάζεται πάντως προσοχή αν επισκέπτονται τον κήπο σας μικρά παιδιά ή αλλεργικοί στο τσίμπημά τους.