Με μία λέξη; Ναι. Επειδή όμως μία λέξη δεν φτάνει για να πείσει και τους πονηρεμένους, ας δούμε κατ’ αρχάς τι θα πει «έξυπνος».
Υπάρχει το περίφημο IQ τεστ του Άιζενκ από τη δεκαετία του ’70, που έχει πλέον απαξιωθεί, καθώς βασίζεται σε πολύ περιορισμένο όγκο δεδομένων. Υπάρχει και η συναισθηματική ευφυΐα. Και έπειτα, υπάρχει και η ευφυΐα που στηρίζεται στη βιολογία και στην ικανότητα συγκέντρωσης, πρόσληψης και αξιολόγησης ερεθισμάτων.
Και εδώ, φίλε αναγνώστη, είναι που τα ζώα (όλα, αλλά ειδικά τα κατοικίδια σκυλιά, γιατί έχουν φροντίσει να οξύνουν διαρκώς αυτή την ικανότητα από γενιά σε γενιά) σε κατατροπώνουν. Με άνεση.Γιατί ακούν καλύτερα, οσφραίνονται καλύτερα, αισθάνονται τις μικρομετρικές μεταβολές στη θερμοκρασία και στην πίεση, αλλά κυρίως επειδή διαθέτουν αυτό που οι Αμερικανοί πεζοναύτες ονομάζουν situational awareness: είναι δηλαδή σε θέση να επισημάνουν και την παραμικρή αλλαγή στο περιβάλλον τους και να αντιδράσουν ανάλογα.
Έτσι λοιπόν, σε μια πρόσφατη μεγα-μελέτη, που συγκρίνει ομοειδείς έρευνες για την ικανότητα του σκύλου να «διαβάζει» και να χειραγωγεί τα –λέμε τώρα– «αφεντικά» του, ο τετράποδος φιλαράκος σου:
☛ Γνωρίζει ότι δεν μπορείς να αντισταθείς στο σκυλίσιο βλέμμα ικεσίας – και μάλιστα έχει αναπτύξει ειδικούς μυς γύρω από τα μάτια του, ώστε να σχηματίζει τα περίφημα puppy eyes…
☛ Ξέρει ότι ετοιμάζεσαι για πολυήμερο ταξίδι, πριν ακόμα κατεβάσεις τη βαλίτσα σου.
☛ Συνειδητοποιεί τη θλίψη και την αναστάτωσή σου και είναι πρόθυμος να βοηθήσει.
☛ Καταλαβαίνει όταν του φέρεσαι άδικα, όταν εσύ ο ίδιος δεν τηρείς τους κώδικες που έχεις επιβάλει στη μεταξύ σας σχέση.
☛ Έχει υπόψη του ότι υπάρχουν κάποιοι άλλοι άνθρωποι που αντιπαθείς και αντιδρά ανάλογα.
☛ Καταλαβαίνει την αδιαφορία σου και τη μεταβίβαση της τρυφερότητάς σου απέναντι σε ένα άλλο πλάσμα – είτε αυτό είναι το νεογέννητο μωρό σου είτε ένα δεύτερο κατοικίδιο.
☛ Νιώθει όταν είσαι αδιάθετος, άρρωστος ή πρόκειται να αρρωστήσεις. Και εδώ μιλάμε για ένα τεράστιο φάσμα, από μια απλή αδιαθεσία μέχρι το επόμενο διαβητικό σοκ.
☛ Διαβάζει –εύκολα!– τις προθέσεις σου. Για οτιδήποτε. Ακόμα κι αν πρόκειται για κάτι που θα κάνεις για πρώτη φορά.
☛ Ξέρει και εκμεταλλεύεται το γεγονός ότι, κάποιες φορές, η προσοχή σου είναι στραμμένη αλλού.
☛ Αν και δεν μιλάει τη γλώσσα σου, κατανοεί πολλά περισσότερα από όσα νόμιζες μέχρι σήμερα.
☛ Αντιλαμβάνεται όταν πλησιάζεις στο σπίτι. Και όχι, δεν είναι η μυρωδιά σου ούτε μόνο ο ήχος του αυτοκινήτου σου.
☛ Αισθάνεται τον φόβο σου. Είτε πρόκειται για φόβο που προκαλείται από μια πραγματική απειλή είτε για φόβο που εμβάλλει το ψυχολογικό στρες.
☛ Διακρίνει τη διαφορά ανάμεσα σε έναν μικρόσωμο άνθρωπο και σε ένα παιδί. Έχει απόλυτη επίγνωση του τι σημαίνει μωρό, παιδί, έφηβος και οι ανοχές του απέναντί τους είναι πάντα πολύ, πολύ μεγαλύτερες.
☛ Ξέρει πού βρισκόσουν πριν έρθεις σπίτι. Ανατριχιαστικό, ε;
☛ Είναι σε θέση να αναλύσει όλα τα συναισθήματά σου και δίνει ιδιαίτερη σημασία στον θυμό, τον οποίο και εντοπίζει με άνεση.
☛ Και, τέλος, είναι σε θέση να κάνει τον διαχωρισμό ανάμεσα στην αγάπη και στο μίσος, στη συμπάθεια και την αντιπάθεια, στο ενδιαφέρον και στην αδιαφορία. Όχι τα δικά του. Για σένα μιλάμε ακόμα…
Όλα τα παραπάνω δεν είναι γενικότητες με στόχο να εξιδανικεύσουν τον σκύλο. Είναι προϊόντα σοβαρών, εξαντλητικών μελετών που οδηγούν σε ένα συμπέρασμα: ο σκύλος σου είναι πιο έξυπνος από σένα. Αποδέξου το!