«Ένας είναι ο εχθρός, ο ανθρωπομορφισμός». Είναι το σύνθημα που πρέπει να μας μείνει από αυτή τη σκοτεινή και μπερδεμένη ιστορία με τον ζιφιό, το κήτος που είχε την ατυχία να ζητήσει βοήθεια από τους ανθρώπους στις ακτές του Παλαιού Φαλήρου. Παρότι διάβασα όλες τις ανακοινώσεις και όλες τις κριτικές από τους ειδικούς του Facebook, δεν μπορώ να πω ότι κατάλαβα αν πρόκειται για μια μνημειώδη γκάφα του υπουργείου ή για μια σειρά λαθών που υποδαύλισε το γεγονός πως κάποιοι βρίσκονται πιο κοντά στην πολιτική ηγεσία από κάποιους άλλους, και γι’ αυτό καταφέρνουν και αυτοχρίζονται «first responders», ακόμα κι αν δεν κατέχουν τον τρόπο ή τα πρωτόκολλα αντιμετώπισης ενός τέτοιου περιστατικού. Κατάλαβα όμως ότι έγιναν λάθη, σοβαρά λάθη. Και το σοβαρότερο όλων είναι το θέμα του προαναφερθέντος σλόγκαν.
Από τότε που μάθαμε ότι ορισμένα ζώα είναι το ίδιο -ή και περισσότερο- προικισμένα με ενσυναισθησία, νοημοσύνη, ικανότητα αντίληψης (σε μια προσπάθεια να μεταφράσουμε το περιεκτικό sentience), οι περισσότεροι από μας υπέπεσαν στο ίδιο σφάλμα που κάνουν με τα κατοικίδια. Τους προσέδωσαν ανθρώπινα χαρακτηριστικά. Κι αυτό μπορεί να είναι απλώς σαχλό, όταν πρόκειται για ένα σκυλί που το αφεντικό του αποφασίζει να στολίσει σαν άνθρωπο. Μπορεί όμως να είναι και μοιραίο.
Για τον Σωτήρη, τον ζιφιό του Φαλήρου, ίσχυσε το δεύτερο. Κάποιοι αποφάσισαν ότι χρειάζεται συναισθηματική υποστήριξη, συμπαράσταση και ανθρώπινη παρουσία. Όπως θα ήθελες εσύ, όπως θα ήθελα εγώ σε μια κρίσιμη στιγμή. Τελικά όμως εκείνο που είχε ανάγκη για να επιβιώσει ήταν απομόνωση, καραντίνα και απομάκρυνση από την οχλαγωγία και τους πρόθυμους με τις κάμερες, όπως ακριβώς ένας βαριά ασθενής που μπαίνει στην εντατική ώστε να παλέψει για τη ζωή του.
Γιατί δεν έγινε αυτό; Γιατί ανάμεσα στο πλέγμα των υπευθύνων που προσπαθούσαν να αποφασίσουν, όσο οι ώρες περνούσαν, ποιο πρωτόκολλο πρέπει να εφαρμοστεί, κάποιοι σκέφτηκαν (υποσυνείδητα, με ιδιοτέλεια, για λόγους εντυπωσιοθηρίας;) ότι ο άρρωστος ζιφιός είναι ένα καλό θέμα για τα δελτία ειδήσεων, μια ευκαιρία να δείξουμε πόσο νοιαζόμαστε για τη θαλάσσια ζωή και πόσο το μαρτύριο ενός ευφυούς ζώου φέρνει πιο κοντά τους ανθρώπους που κήδονται και ανησυχούν για το μέλλον του πλανήτη. Κι έτσι το ζώο που εμπιστεύτηκε τους ανθρώπους, ένας θεός ξέρει γιατί, θυσιάστηκε στον βωμό της ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης. Ή του φτηνού συναισθηματισμού με ημερομηνία λήξης. Διαλέγετε και παίρνετε.
Δύο πράγματα ας μείνουν, τουλάχιστον. Το ένα: η προθυμία των εθελοντών δυτών, ένας από τους οποίους είναι και φίλος, την οποία εύχομαι κάποιος με επιστημονική κατάρτιση να αξιοποιήσει την επόμενη φορά (συμβαίνουν πολλά τέτοια περιστατικά στις ακτές της χώρας), γιατί είναι άδικο να τους βάζουμε στην ίδια μοίρα με τους κανίβαλους ρεπόρτερ των καναλιών. Και το άλλο: το αίτημα για μια επιστημονική ομάδα ταχείας επέμβασης που θα σώσει το επόμενο ζώο, μακριά από τα κανάλια και τους άνκορμεν της τιβί.
Τότε, ίσως να πρόκειται για μια θυσία που δεν πήγε εντελώς χαμένη.