Το κουτσομπολιό κάνει καλό, το λένε και οι ειδικοί

Το κουτσομπολιό κάνει καλό, το λένε και οι ειδικοί

Παρότι θεωρείται κακή συνήθεια από αρχαιοτάτων χρόνων, οι ερευνητές διαπιστώνουν ότι το κουτσομπολιό είναι τόσο παλιό όσο και η γλώσσα, είναι θεμέλιος λίθος της κοινωνίας.

11' 26" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Κοινωνική κριτική, σχόλιο, συζήτηση, ανταλλαγή απόψεων, μοίρασμα σημαντικών πληροφοριών. Όλους αυτούς τους ευφημισμούς επιστρατεύουμε καθημερινά οι άνθρωποι, για να μην παραδεχτούμε την ενασχόλησή μας με μια προαιώνια, πανανθρώπινη, διαπολιτισμική συνήθεια: το κουτσομπολιό, που, αν και ενδημικό χαρακτηριστικό της κοινωνίας, συνοδεύεται από αρνητικούς συνειρμούς και συναισθήματα. Μια πρόχειρη «σφυγμομέτρηση» μεταξύ διαδικτυακών φίλων στα σόσιαλ μίντια επιβεβαίωσε πανηγυρικά την παραπάνω εντύπωση: υπήρξαν αυτοί που κλείνοντας πονηρά το μάτι το παραδέχτηκαν, κάποιοι που δίστασαν να το δηλώσουν δημόσια και το εκμυστηρεύτηκαν σε ιδιωτική συνομιλία και αρκετοί που το αρνήθηκαν κατηγορηματικά, αφήνοντας υπονοούμενα περί λάθους ή και ανήθικης συμπεριφοράς εκ μέρους των κουτσομπόληδων. Είναι, όμως, όντως κακό το κουτσομπολιό; Θα πρέπει να αισθανόμαστε άσχημα που κουτσομπολεύουμε; 

Το κουτσομπολιό μάς φέρνει πιο κοντά

«Το κουτσομπολιό βοηθά να διατηρείται η συνοχή της κοινότητας, διασφαλίζοντας πως όλοι είναι ενήμεροι σχετικά με το τι κάνει ποιος και με ποιον», σημειώνει ο Ρόμπιν Ντάνμπαρ, ομότιμος καθηγητής Εξελικτικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, από τους πρωτοπόρους της έρευνας σχετικά με το κουτσομπολιό, το οποίο, υποστηρίζει, βρίσκεται στον πυρήνα των ανθρώπινων κοινωνικών σχέσεων, στον πυρήνα της ίδιας της κοινωνίας. «Χωρίς το κουτσομπολιό δεν θα υπήρχε κοινωνία», έγραψε σε άρθρο του που δημοσιεύτηκε το 2004 στην Επιθεώρηση Γενικής Ψυχολογίας. Ο καθηγητής της Οξφόρδης έχει δηλώσει στο παρελθόν προκλητικά ότι το κουτσομπολιό είναι για τους ανθρώπους ό,τι το grooming που χρησιμοποιούν τα ζώα για να διατηρούν κοινωνικές σχέσεις. Όπως οι χιμπαντζήδες περνούν ώρες καθαρίζοντας ο ένας τη γούνα του άλλου από ζωύφια, έτσι και οι άνθρωποι περνούν ώρες συζητώντας τις ατυχίες των γειτόνων τους – και οι δύο αυτοί τρόποι συνύπαρξης και μοιράσματος χρόνου μπορούν να βοηθήσουν στη δημιουργία και τη διατήρηση των κοινωνικών δεσμών. «Το μοίρασμα κοινωνικών πληροφοριών μπορεί να ενισχύσει τους δεσμούς ανάμεσα στους ανθρώπους», επιβεβαιώνει και ο καθηγητής Κοινωνικής Ψυχολογίας του Κολεγίου Νοξ, Φρανκ Μακάντριου.

Η αρχαιότερη μορφή μαζικής ενημέρωσης

«Όσο περίεργο και αν ακούγεται, το κουτσομπολιό είναι ένα κοινωνικό παιχνίδι που διατηρεί την κοινωνική συνοχή. Πρόκειται για την αρχαιότερη μορφή μαζικής ενημέρωσης. Διαπολιτισμικό και ανεξάρτητο από το φύλο –άνδρες και γυναίκες κουτσομπολεύουν το ίδιο, αλλά για διαφορετικά θέματα–, το κουτσομπολιό βρέθηκε ακόμα και σε αιγυπτιακές επιγραφές με ιερογλυφικά να στηλιτεύει τις σεξουαλικές προτιμήσεις του Φαραώ και να κοροϊδεύει τη φαλακρότητα της βασίλισσας. Φυλές σε πρωτόγονη ακόμα κατάσταση το διατηρούν ως θεσμό, στον οποίο συμμετέχει όλη η κοινότητα, διακωμωδώντας τις σεξουαλικές επιδόσεις όσων αποσύρονται για να συνευρεθούν στο δάσος», σημειώνει ο Ευστράτιος Παπάνης, μόνιμος επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου.

Το κουτσομπολιό κάνει καλό, το λένε και οι ειδικοί-1

Κουτσομπολεύω, άρα μιλάω

Ο καθηγητής Ντάνμπαρ τοποθετεί τις απαρχές του κουτσομπολιού σχεδόν 200.000 χρόνια πριν, όταν οι άνθρωποι ανέπτυξαν την ικανότητα της ομιλίας. Έχει επιχειρηματολογήσει δε ότι «η γλώσσα εξελίχθηκε ως ένας μηχανισμός ένωσης μεγάλων κοινωνικών ομάδων και το επιτυγχάνει αυτό κυρίως επειδή μας επιτρέπει να ανταλλάσσουμε πληροφορίες για την κατάσταση των κοινωνικών δικτύων μας». 

Την άποψή του συμμερίζεται και ο καθηγητής Μακάντριου. «Από τη στιγμή που οι άνθρωποι αποκτήσαμε γλώσσα, ξεκίνησε το κουτσομπολιό», λέει κατηγορηματικά. «Μάλιστα, κάποιοι ερευνητές πιστεύουν ότι μία από τις κινητήριες δυνάμεις πίσω από την εξέλιξη της γλώσσας ήταν η ανάγκη να είμαστε ενήμεροι σχετικά με τις φήμες και όσα αφορούν τους άλλους ανθρώπους». «Το κουτσομπολιό είναι προϊόν μιας προαιώνιας εξελικτικής πορείας. Ενδεχομένως σε αυτό να οφείλεται η τεράστια διάδοση της γλώσσας· μέσω αυτού τέθηκαν τα κριτήρια της κοινωνικότητας και αποτυπώθηκε το εμπράγματο ενδιαφέρον για τα δρώμενα σε μια κοινότητα», συμφωνεί και ο καθηγητής Παπάνης.

Καλό και κακό κουτσομπολιό

Τι είναι όμως το κουτσομπολιό; «Υπάρχουν δύο είδη», εξηγεί ο καθηγητής Ντάνμπαρ. «Η αρχική σημασία είναι απλώς να αράζουμε κάπου κουβεντιάζοντας για το ένα και το άλλο – η λέξη είναι παραφθορά της παλιάς αγγλικής λέξης “god-sib”, που σημαίνει “κολλητοί φίλοι”. Η αρνητική σημασία, που πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκε τον 17ο αιώνα, σημαίνει “διασπορά φημών”». Γιατί όμως το κουτσομπολιό συνοδεύεται από τόσο αρνητική φήμη; «Επειδή τείνουμε να επικεντρωνόμαστε μόνο στο επιθετικό, αρνητικό είδος κουτσομπολιού και να αγνοούμε τα θετικά του. Συχνά περιγράφουμε το κουτσομπολιό ως κάτι που κάνουν οι άλλοι, όχι εμείς. Αν εσύ μιλάς για κάποιον, μπορεί να το περιγράψεις σαν “έκφραση ενδιαφέροντος” ή “μοίρασμα σημαντικών πληροφοριών” και να μην το σκεφτείς σαν κουτσομπολιό», σημειώνει ο καθηγητής Μακάντριου. Φυσικά υπάρχει και η σκοτεινή πλευρά του κουτσομπολιού, παραδέχεται: «Το κουτσομπολιό που υπηρετεί μόνο τα εγωιστικά κίνητρα ενός ανθρώπου, ο οποίος το χρησιμοποιεί σαν ένα όπλο εναντίον των άλλων, μπορεί να καταστρέψει σχέσεις και να δημιουργήσει δυσλειτουργικές εργασιακές ομάδες». Γι’ αυτούς τους λόγους, παρότι σε καθημερινή βάση όλοι μας θα εμπλακούμε σε συζητήσεις για τις συνήθειες, τις πράξεις, τις παραλείψεις, τα νέα των άλλων, διστάζουμε να το παραδεχτούμε δημόσια και κάποιοι το αρνούνται κατηγορηματικά, γιατί στο μυαλό τους έχουν ταυτίσει το κουτσομπολιό με τη διασπορά ψευδών φημών για προσωπικό όφελος.

Μηχανισμός κοινωνικού ελέγχου

Υπάρχουν όμως ευρύτερα κοινωνικά οφέλη που απορρέουν από αυτές τις «κοινωνικές συζητήσεις». Το κουτσομπολιό επιτελεί μια ανέλπιστη λειτουργία ως ένας μηχανισμός κοινωνικού ελέγχου και τελικά αυτορρύθμισης των πολιτών, σημειώνει ο καθηγητής του Κολεγίου Νοξ. «Είναι ένας τρόπος να φέρονται οι άνθρωποι καλά και να είναι καλοί πολίτες, γιατί ξέρουν ότι, αν δεν το κάνουν, οι άλλοι θα συζητήσουν γι’ αυτούς. Το κουτσομπολιό μπορεί επίσης να είναι ένας τρόπος για τις ομάδες να ανακαλύψουν τους απατεώνες ανάμεσά τους και να τους αντιμετωπίσουν», εξηγεί.

«Μια λιγότερο εμφανής λειτουργία του κουτσομπολιού είναι να παρέχει πληροφορίες για τις κοινωνικές νόρμες και οδηγίες συμπεριφοράς», σημειώνουν σε άρθρο τους οι καθηγητές Μπαουμάιστερ, Ζανγκ και Βος (Gossip as Cultural Learning, Review of General Psychology, 2004), τονίζοντας ότι «μπορεί να ειπωθεί πως το κουτσομπολιό δεν μένει μόνο στο να ενημερώσει τον ακροατή για τους κοινωνικούς κανόνες, αλλά τους επιβεβαιώνει. Η επανάληψη μιας συγκεκριμένης ιστορίας δείχνει ότι αυτός που τη λέει, τη θεωρεί σημαντική και η σημασία της γίνεται πιο εμφανής αν ο αφηγητής σχολιάζει αν είναι σωστή ή λάθος». Αυτή είναι τελικά και η βασική διαδικασία της κοινωνικοποίησης, όλοι μας μαθαίνουμε να ζούμε μαζί ως πολίτες εφαρμόζοντας τους ισχύοντες κανόνες, τους οποίους πληροφορούμαστε και εμπεδώνουμε και μέσω του κουτσομπολιού, το οποίο έτσι εξελίσσεται σε σημαντική συνιστώσα της διαμόρφωσης και της ύπαρξης μιας κουλτούρας. «Το κουτσομπολιό ήταν ο άτυπος τρόπος της κοινωνίας να εσωτερικεύει τις ολοένα και πιο πολύπλοκες σχέσεις των ανθρώπων, να προβάλλει πρότυπα και να υπαγορεύει τρόπους συμπεριφοράς», σημειώνει ο καθηγητής Παπάνης. Επίσης, προσθέτει, «έρευνες δείχνουν ότι τα κοινωνικά σχόλια επηρεάζουν τον τρόπο που λαμβάνουμε βαρυσήμαντες αποφάσεις, τη στάση μας απέναντι σε άτομα του περιβάλλοντός μας, τα κριτήρια με τα οποία κρίνουμε και αξιολογούμε συνανθρώπους μας. Αν τα κουτσομπολιά είναι έντονα, τότε εμφανίζεται το φαινόμενο της αυτοεκπληρούμενης προφητείας, σύμφωνα με το οποίο η συμπεριφορά και η κρίση μας για κάποιον επηρεάζεται όχι από τις πράξεις του, αλλά από τις προσδοκίες μας γι’ αυτόν, οι οποίες έχουν δημιουργηθεί από τη θετική ή αρνητική φήμη που τον συνοδεύει».

Εκπαιδεύοντας τα παιδιά

Παιδευτικό ρόλο μπορεί να διαδραματίσει το κουτσομπολιό και στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών, υποστηρίζουν οι Μπαουμάιστερ, Ζανγκ και Βος. Οι γονείς συχνά καταφεύγουν στην εξιστόρηση συμβάντων που δανείζονται από τη ζωή άλλων οικογενειών, για να διδάξουν στα παιδιά τους τους κινδύνους της κακής διατροφής ή της διάσχισης ενός δρόμου χωρίς προσοχή κ.ά. Το κουτσομπολιό λοιπόν και πάλι λειτουργεί ως μια μορφή κοινωνικής πληροφόρησης που χρησιμοποιεί την αφήγηση για να επικοινωνήσει τους κανόνες ως προέκταση της μάθησης μέσω παρατήρησης. Είναι μάλιστα ιδιαίτερα δημοφιλές στα παιδιά. Σύμφωνα με τον κοινωνιολόγο Γκάρι Φάιν, τα παιδιά ξεκινούν να κουτσομπολεύουν αμέσως μόλις αρχίσουν να μιλούν και συνειδητοποιήσουν τη σημαντικότητα των άλλων ανθρώπων. Το κουτσομπολιό παίζει σημαντικό ρόλο ακόμη και στις συζητήσεις παιδιών ηλικίας τεσσάρων ή πέντε ετών, τα οποία δείχνουν μεγάλη επιθυμία να μάθουν για τον κόσμο και τους ανθρώπους που τα περιβάλλουν, πριν ακόμα έρθουν σε επαφή μαζί τους. 

Επηρεάζει επίσης σε μεγάλο ποσοστό την αυτοεικόνα που διαμορφώνουν παιδιά και ενήλικες. «Μελετητές συνειδητοποίησαν ότι μέσω του κουτσομπολιού οι μαθητές διαμορφώνουν κοινωνικούς ρόλους και ότι τελικά ο κοινωνικός μας εαυτός αποτελείται κατά ένα μεγάλο μέρος όχι από πραγματικές ιδιότητες, αλλά από εικασίες, μύθους και υποθέσεις που εναποτίθενται πάνω μας, σφυρηλατώντας την εξωτερική μας εικόνα», σημειώνει ο καθηγητής Παπάνης. «Η κοινωνική σύγκριση, και κατά συνέπεια ένα μεγάλο τμήμα της αυτοεκτίμησής μας, εξελίσσεται παράλληλα με τα κοινωνικά σχόλια των άλλων».

Το κουτσομπολιό κάνει καλό στην υγεία

Με αφορμή ή και εξαιτίας του κουτσομπολιού λοιπόν, δημιουργούμε και διατηρούμε φιλίες, κοινωνικούς δεσμούς και συναναστροφές, ερχόμαστε πιο κοντά με συνανθρώπους και συναδέλφους, ικανοποιώντας την ανάγκη μας για συντροφικότητα, αποδοχή, φιλία. Και δεν είναι μόνο αυτό, προσθέτει ο Ευστράτιος Παπάνης. «Σήμερα έχει αποδειχθεί η σχέση του κουτσομπολιού με τη χαλάρωση, την εκτόνωση του άγχους, την αποφόρτιση στους χώρους της εργασίας». Επίσης, «αποσυμφορεί την ένταση, εφόσον ενέχει χιούμορ ή σεξουαλικές πληροφορίες, τις οποίες κάποιος θα δυσκολευόταν να αποκαλύψει για τον εαυτό του». Μαρτυρά επίσης πολλά τόσο για τους φίλους όσο και για τους αρνητές του. «Οι άνθρωποι που είναι εντελώς αδιάφοροι για όσα κάνουν οι άλλοι μπορεί να είναι αδαείς κοινωνικά και να μπορεί κάποιος να τους εκμεταλλευτεί εύκολα. Ενδέχεται επίσης να μην είναι πολύ καλοί στο να διαχειρίζονται φιλίες ή στο να προσελκύουν και να διατηρούν φίλους», σημειώνει ο καθηγητής Μακάντριου.

Το κουτσομπολιό κάνει καλό, το λένε και οι ειδικοί-2

Μία στις τρεις συζητήσεις είναι κουτσομπολιό

Έρευνες του καθηγητή Ντάνμπαρ και της ομάδας του έχουν δείξει ότι τα κοινωνικά θέματα καταλαμβάνουν περίπου το 65% των συζητήσεων. Σε ό,τι αφορά τα φύλα, άλλες μελέτες διαπιστώνουν ότι δεν υπάρχει διαφορά στο πόσο επιδίδονται σε ανάλογες συζητήσεις, το μόνο που διαφέρει είναι τα θέματα που επιλέγουν: οι άνδρες συζητούν περισσότερο για διασημότητες, αθλητές, πολιτικούς και τους γνωστούς τους, ενώ οι γυναίκες σχολιάζουν τα μέλη της οικογένειάς τους και τους στενούς τους φίλους. Επίσης διαπιστώνεται ότι οι «επαγγελματίες» κουτσομπόληδες τείνουν να είναι πιο εξωστρεφείς άνθρωποι, οι νέοι είναι πιο επιρρεπείς στο αρνητικό κουτσομπολιό από ό,τι οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας, οι γυναίκες επιδίδονται σε ουδέτερο κουτσομπολιό και οι άνδρες σε θετικό ή αρνητικό. 

Γιατί όμως κουτσομπολεύουμε; «Το κάνουμε γιατί είναι διασκεδαστικό», σημειώνει ο καθηγητής Μακάντριου. Διατείνεται δε ότι το κουτσομπολιό είναι ακαταμάχητο: «Είναι όπως το σεξ και τα γλυκά», λέει και συμπληρώνει: «Οι πρόγονοί μας ελκύονταν από αυτό, γιατί τους βοηθούσε να είναι επιτυχημένοι κοινωνικά, και εμείς κληρονομήσαμε την προδιάθεσή τους αυτή. Είμαστε απόγονοι κουτσομπόληδων».

Το κουτσομπολιό, εκτός από κομμάτι του DNA μας, εξελίχθηκε σταδιακά σε κοινωνική δεξιότητα. Υπάρχουν καλοί και κακοί κουτσομπόληδες. «Οι καλοί κουτσομπόληδες είναι συνήθως δημοφιλείς άνθρωποι. Γνωρίζουν τι συμβαίνει, αλλά έχουν τη φήμη ότι είναι διακριτικοί και ευαίσθητοι ως προς το πώς χρησιμοποιούν τις πληροφορίες. Οι κακοί κουτσομπόληδες είναι είτε δυσάρεστοι άνθρωποι που επιτίθενται στους άλλους είτε αδαείς που δεν μπορεί κανείς να τους έχει εμπιστοσύνη ότι θα γνωρίζουν πότε και με ποιον είναι εντάξει να μοιραστούν πληροφορίες», εξηγεί ο καθηγητής Μακάντριου.

Θυμάμαι πόσο δημοφιλείς ήταν οι κουτσομπόλες της γειτονιάς, πόσο τις καλοδέχονταν οι νοικοκυρές –αν και με λίγο φόβο, μη βγάλουν τα δικά τους άπλυτα στη φόρα– στις αυλές και στα μπαλκόνια του χωριού. Κάθε σούρουπο, κάτω από το φουντωτό, μοσχομύριστο αγιόκλημα, οι γειτόνισσες έστηναν σιγά σιγά τα καρεκλάκια τους. «Τα μάθατε;» έπιανε μία την άκρη της κλωστής και ακολουθούσαν σύντομα και οι υπόλοιπες. Ώσπου να βαρύνουν τα βλέφαρα και τα καρεκλάκια να επιστρέψουν το καθένα στη γωνιά του, είχαν πλέξει ένα πολύχρωμο γαϊτανάκι από ιστορίες, καθημερινά συμβάντα, φήμες. Σαν ένα ημερολόγιο του χωριού, που γραφόταν, σελίδα σελίδα, κάθε σούρουπο. Αυτή η θύμηση της παιδικής ηλικίας θα μπορούσε να είναι η φωτογραφία που συνοδεύει το λήμμα «γειτονιά» αλλά και «κουτσομπολιό». Άλλωστε η σχέση τους είναι δεδομένη. Το κουτσομπολιό υποκαθιστά, σε έναν βαθμό, τη γειτονιά, υποστηρίζει ο καθηγητής Παπάνης: «Σε μια εποχή που η δράση του ανθρώπου γίνεται ολοένα και πιο εξατομικευμένη, τα κοινωνικά σχόλια δίνουν την ψευδαίσθηση της συμμετοχής σε ένα κοινό κοινωνικό γίγνεσθαι.

Για αιώνες, η γειτονιά αποτελούσε το μεταβατικό στάδιο ανάμεσα στο σπίτι και στην πόλη, στην οικογένεια και την κοινωνία. Ήταν το δοκιμαστήριο όλων των κοινωνικών σχέσεων και ρόλων. Παρείχε συναισθηματική κάλυψη και ασφάλεια, επειδή ήταν στατική, μόνιμη και οικεία. Μετρίαζε τα παράφορα έργα των ανθρώπων, ήλεγχε τα ήθη, καθόριζε τις ισορροπίες ανάμεσα στην ατομική επιδίωξη και στο κοινωνικά αποδεκτό».

Κουτσομπολιό και σόσιαλ μίντια

Καθώς αυτή η παραδοσιακή γειτονιά σταδιακά χάνεται, το κουτσομπολιό μεταφέρεται στην ψηφιακή γειτονιά των σόσιαλ μίντια. «Μέσω των ιστολογίων, του Twitter, του Facebook κ.ά., το ψηφιακό κουτσομπολιό ζει μια μεγάλη αναγέννηση», σημειώνει ο κ. Παπάνης. «Το σημαντικότερο χαρακτηριστικό του είναι η αστραπιαία διάδοσή του. Ο αποδέκτης το διαβιβάζει παρακάτω και η εξάπλωσή του ακολουθεί τον χαοτικό μηχανισμό των δικτύων. Έτσι σβήνεται και η προέλευσή του. Η φήμη δεν ανήκει κυριολεκτικά σε κανέναν. Πρόκειται για ένα συλλογικό προϊόν, που δεν το ιδιοποιείται κανείς. Μέσω της τεχνολογίας, της τηλεόρασης και του Τύπου ο πολίτης μετατρέπεται σε αποδέκτη χιλιάδων πληροφοριών, το περιεχόμενο των ειδήσεων εξατομικεύεται, το διαδίκτυο μεταφέρεται στο κινητό, ενώ παράλληλα η ψηφιακή γειτονιά γίνεται περίπλοκη, πολυπολιτισμική, ανεξιχνίαστη».

«Υπάρχει μια αναντιστοιχία ανάμεσα στην προαιώνια ανάγκη για κουτσομπολιό και στα εργαλεία του 21ου αιώνα που είναι πια διαθέσιμα. Έτσι το κουτσομπολιό ταξιδεύει πολύ πιο γρήγορα και κάνει πολύ μεγαλύτερο κακό από ό,τι παλιότερα», διαπιστώνει ο καθηγητής Μακάντριου. «Τα σόσιαλ μίντια είναι πολύ άσχημα για το κακό κουτσομπολιό, γιατί του επιτρέπει να διαδίδεται πολύ γρήγορα», συμφωνεί και ο Ρόμπιν Ντάνμπαρ. «Αν σου ψιθυρίσω στην καφετέρια ότι ο Γιάννης έχει κάνει κάτι σατανικό, χρειάζεται λίγη ώρα μέχρι να μεταφέρεις την πληροφορία σε κάποιον άλλο και σε αυτή την ώρα μπορεί να μάθεις ότι τελικά δεν ήταν αλήθεια ή να αποφασίσεις ότι δεν είναι πιθανό να αληθεύει. Όμως στα σόσιαλ μίντια ο πειρασμός είναι να πατήσεις “αποστολή” και να μεταφέρεις την πληροφορία σε άλλους, πριν προλάβεις να το σκεφτείς». 

Αν δεν υπήρχε, θα έπρεπε να το εφεύρουμε

Το κουτσομπολιό λοιπόν, σύμφωνα με τους ερευνητές, είναι ο θεμέλιος λίθος της κοινωνίας μας, η… κόλλα που την κρατάει δεμένη και λειτουργική. Ήταν η κινητήριος δύναμη πίσω από την εξέλιξη της γλώσσας, σχεδόν μέρος του ανθρώπινου DNA, ο φορέας της κοινωνικοποίησης και της δημιουργίας κουλτούρας, ένα άτυπο μέσο ενημέρωσης και διάδοσης της πληροφορίας. Είναι μια συνιστώσα διαμόρφωσης της εικόνας που έχουμε για τον εαυτό μας και τους άλλους, αλλά και ένας μηχανισμός κοινωνικού ελέγχου και εκπαίδευσης στους κανόνες συνύπαρξης των πολιτών. Τελικά, αν το κουτσομπολιό δεν υπήρχε, μάλλον θα έπρεπε να το εφεύρουμε.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή