Υπάρχει μια ενοχλητική οξυμωρία στο θέμα της ορθής διαβίωσης των οικόσιτων ζώων. Ένα παράδοξο που οι βίγκαν φιλόζωοι δεν παραλείπουν ποτέ να επισημαίνουν και κάποιοι από εμάς τους υπολοίπους να παραδεχόμαστε, αν θέλουμε να είμαστε τουλάχιστον ειλικρινείς με τον εαυτό μας.
Ωστόσο, ακόμα και με το φάσμα της σφαγής μπροστά της, όπως έχουν τα πράγματα σήμερα, η καλή μεταχείριση των ζώων στις φάρμες εκτροφής έχει τεράστια σημασία και δεν τη θεωρώ διόλου υποκριτική, δεδομένου ότι ο θάνατος, εκτός από αναπόφευκτος για όλους τους βιολογικούς οργανισμούς, είναι μόνο μία στιγμή. Η πορεία προς αυτόν είναι ένα ολόκληρο ταξίδι. Ένα ταξίδι που μπορεί να είναι βασανιστικό ή γαλήνιο.
Με την ευφυΐα των γουρουνιών ήρθα σε πρώτη επαφή όταν διάβασα Το δίχτυ της Καρλότας του Έλγουιν Μπρουκς Γουάιτ (πνευματικού πατέρα και του Ποντικομικρούλη). Ο Γουάιτ –και πιθανότατα πολλοί ακόμα– γνώριζε από τη δεκαετία του ’50 κιόλας ότι τα γουρούνια διαθέτουν ένα ευρύ φάσμα ψυχοσυναισθηματικών και μια τεράστια γκάμα εκφραστικών αντιδράσεων. Αυτό το τελευταίο αποφάσισαν πρόσφατα να μελετήσουν στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, με στόχο να αποκρυπτογραφηθούν τα γρυλίσματα, οι κραυγές και οι τσιρίδες των χοίρων – οι οποίες, σημειωτέον, μπορούν να αγγίξουν σε ένταση τα 115 ντεσιμπέλ (όταν μια θορυβώδης ροκ συναυλία δεν ξεπερνά τα 120).
Προκειμένου να σπάσουν τον κώδικα της χοιρινής επικοινωνίας, πέντε ερευνητικά εργαστήρια σε όλη την Ευρώπη έστειλαν περίπου 7.400 διακριτούς ήχους από 411 διαφορετικά ζώα στη Δανή ηθολόγο Έλοντι Μπρίφερ, συνοδεύοντάς τους με μια θετική ή αρνητική συναισθηματική αξιολόγηση, βάσει επιτόπου παρατήρησης (για παράδειγμα, ήχος κατά τη διάρκεια ταΐσματος ίσον θετικός, ήχος που υποδηλώνει πείνα ίσον αρνητικός).
Ύστερα, όλα αυτά τα δεδομένα τροφοδότησαν έναν ερμηνευτικό αλγόριθμο, σε ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης που ξεπέρασε και τις προσδοκίες των ίδιων των ερευνητών, αφού κατόρθωσε να ταξινομήσει όλους τους ήχους σε σχέση με τη συναισθηματική τους φόρτιση σε ποσοστό που άγγιξε το 92%.
Ο τελικός στόχος ήταν ένα πρότζεκτ με αντικείμενο την υγεία και την ευζωία των οικόσιτων και κατοικίδιων ζώων, χρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, που θα καταλήξει σε μια εφαρμογή για κινητά (ή κάποιο άλλο παρόμοιο ψηφιακό εργαλείο) και φιλοδοξεί να γίνει ο πρώτος, επίσημος «μεταφραστής της γλώσσας των ζώων», με σκοπό τη σωστή ερμηνεία της συναισθηματικής τους κατάστασης.
Αν αντιλαμβάνεστε τη σημασία αυτής της πρωτοβουλίας, σε συνδυασμό με τον αγώνα που δίνεται από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 για να αναγνωριστούν τα ζώα ως όντα με αισθητικότητα και αυτοσυνείδηση (έναν αγώνα που αποδίδει καρπούς και στις εθνικές νομοθεσίες την τελευταία δεκαετία), θα καταλάβετε ότι ίσως μιλάμε για την αφετηρία μιας νέας εποχής για την πολιτική που θα χαράξει στο εξής η Ευρώπη αναφορικά με τα ζώα, τα δικαιώματά τους, την πορεία τους μέσα στην εκτροφική αλυσίδα και –ίσως, γιατί όχι;– ενός ορίζοντα που ξαφνικά δεν φαντάζει και τόσο μακρινός: της αξίωσής τους στη ζωή.
Ίσως η εποχή που η λέξη «σφάγιο» θα αναφέρεται σε κάτι απωθημένο, παρελθοντικό και μακάβριο να μην είναι τελικά μόνο μια ουτοπία.