Ιντια Μαχντάβι: Από το χρώμα στην Achromia

Ιντια Μαχντάβι: Από το χρώμα στην Achromia

Η παγκοσμίου φήμης αρχιτέκτονας και ντιζάινερ συναντήθηκε με το «Κ» για λίγο κρασί και μια κουβέντα σχετικά με την αξία των χρωμάτων και τον συμβολισμό της απουσίας τους από τη νέα της έκθεση, που φιλοξενείται στην γκαλερί Carwan.

6' 33" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

«Θα πιείτε λευκό Ή κόκκινο;» τη ρωτάω. «Κόκκινο, φυσικά κόκκινο. Χρώμα. Ό,τι έχει χρώμα, αγάπη μου». Έπρεπε να περιμένω αυτή την απάντηση από την ιέρεια των χρωμάτων Ίντια Μαχντάβι. Καταξιωμένη διεθνώς χάρη στη χαρακτηριστική πολυχρωμία του έργου της με τις ανατολίτικες ποπ πινελιές, η Μαχντάβι έχει στο πλούσιο βιογραφικό της την επιμέλεια του σχεδιασμού εμβληματικών ξενοδοχείων, όπως το The Hotel du Cloitre στην Αρλ, το Sketch στο Λονδίνο, το Monte Carlo Beach Hotel στο Μονακό και τα Ladurée σε Λος Άντζελες και Τόκιο. Σε αντίθεση όμως με το καλλιτεχνικό της παρελθόν αλλά και τις οινικές της επιλογές, στη νέα της έκθεση επέλεξε λευκό. Η Achromia φιλοξενείται στην γκαλερί Carwan και γι’ αυτό η Γαλλο-ιρανή αρχιτέκτονας και σχεδιάστρια βρέθηκε στην Αθήνα – τη συνάντησα στο φουαγέ του ξενοδοχείου της, λιγότερο «χρωματιστή» από ό,τι την περίμενα, εξαιρετικά κομψή και με μια σπάνια ευγένεια. Ο γιος της, Μάιλς, ήταν στο πλευρό της και τη βοηθούσε όπου χρειαζόταν βοήθεια με τα αγγλικά. 

Πώς ξεκίνησε το ειδύλλιό σας με τα χρώματα;
Ήταν μια εντελώς φυσική διαδικασία. Είναι κάτι που έχεις έμφυτο, αλλά δεν το αντιλαμβάνεσαι μέχρι κάποιος να σου πει ότι «έχεις μια έφεση με τα χρώματα ή τα συνδυάζεις πολύ καλά». Η επαφή με τα χρώματα είναι κάτι που έχει μεγάλη σημασία για μένα. Είναι ένας τρόπος έκφρασης. Σε μεγάλο βαθμό νομίζω ότι έχει να κάνει με τα ερεθίσματα που είχα ακόμα ως παιδί, τη δεκαετία του ’60, στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μέναμε με την οικογένειά μου στη Μασαχουσέτη και όλοι τότε ήταν ενθουσιασμένοι με την έγχρωμη τηλεόραση. Θυμάμαι πως ξυπνούσα τα πρωινά και έβλεπα όλα αυτά τα καρτούν στην τηλεόραση. Γι’ αυτόν τον λόγο οι αναμνήσεις μου από τότε έχουν μια τεχνικολόρ αισθητική. Τα αμερικανικά νηπιαγωγεία εκείνη την εποχή είχαν πάρα πολλά χρώματα. Θυμάμαι ακόμα ότι και τα μιλκσέικ είχαν μια πολυχρωμία. Όταν ήμουν έξι ετών, η οικογένειά μου αποφάσισε να μετακομίσουμε στη Γαλλία, αλλά λόγω των γεγονότων του Μαΐου του ’68 καταλήξαμε στη Γερμανία. Ήταν ένα μεγάλο συναισθηματικό σοκ για μένα. Η ζωή μου από τεχνικολόρ έγινε ασπρόμαυρη. Έτσι το χρώμα απέκτησε μεγάλη αξία για μένα. Πάντα συνδύαζα το χρώμα με την αίσθηση της ευτυχίας, της χαράς, ακόμα και του φωτός. Από αγγλικά άρχισα να μιλάω γερμανικά και μετά, όταν εγκατασταθήκαμε στη Γαλλία, έναν χρόνο αργότερα, άρχισα να μιλάω γαλλικά. Έπρεπε να προσαρμοστώ στο τοπικό εκπαιδευτικό σύστημα και να μάθω τη γλώσσα γρήγορα. Υπό αυτές τις συνθήκες, το σώμα βρίσκει, εντελώς φυσικά, άλλους τρόπους έκφρασης. Κάπως έτσι, νομίζω, άρχισα να συνειδητοποιώ πως μπορώ να εκφραστώ και με τρόπους πέρα από τη γλώσσα, όπως μέσα από την τέχνη. 

Ιντια Μαχντάβι: Από το χρώμα στην Achromia-1
«Ο κόσμος χρειάζεται να αποδεχτεί όλα τα χρώματα. Δεν πρέπει να κάνει διακρίσεις», λέει στο «Κ» η παγκοσμίου φήμης αρχιτέκτονας. ©Paolo roversi

Άρα το χρώμα είναι μια μορφή γλώσσας;
Φυσικά, το χρώμα είναι γλώσσα. Είναι σίγουρα η δική μου γλώσσα. 

Η Γαλλία ήταν κι αυτή «άχρωμη»;
Όταν μετακομίσαμε στη νότια Γαλλία, ήταν σαν το φως να ξαναμπήκε στη ζωή μου. Ο καιρός ήταν πιο ζεστός και ήταν σαν να ήρθα ξανά σε επαφή με τον εαυτό μου. Είχα ανάγκη για φως. Ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιώ το χρώμα συνδέεται πάντα με την αναζήτησή μου για φως και ο τρόπος με τον οποίο συνδυάζονται τα χρώματα δημιουργεί έναν ενεργειακό παλμό. Αυτός ο παλμός φέρνει φως, ηλιοφάνεια και συνεπώς μια αίσθηση ευτυχίας. Έτσι το αντιλαμβάνομαι. 

Ο τρόπος που μιλάτε δείχνει πως έχετε βρει κάποιο βαθύτερο νόημα στα χρώματα.
Ο τρόπος με τον οποίο μεγάλωσα ήταν αρκετά κοσμοπολίτικος και πιστεύω ότι το να «αγκαλιάζεις» τα χρώματα, τις κουλτούρες, τις γλώσσες έχει πραγματικά κάτι σημαντικό να σου δώσει. Τα χρώματα σε μεγάλο βαθμό αντιπροσωπεύουν αναμνήσεις, συναισθήματα αλλά και εικόνες από τη ζωή μας. 

Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να περάσετε με την έκθεση Achromia;
Η έκθεση Achromia ξεκίνησε από ένα άρθρο του New Yorker με τίτλο The Myth of Whiteness in Classical Sculpture. Πραγματεύεται τη λανθασμένη εντύπωση που είχαν οι ιστορικοί για τα αρχαία αγάλματα, δηλαδή ότι ήταν άσπρα και δεν είχαν καθόλου χρώμα. Στην πραγματικότητα είχαν πολλά χρώματα, και μάλιστα έντονα. Οι καλλιτέχνες προσπαθούσαν να τα φέρουν όσο πιο κοντά γίνεται στην πραγματικότητα, να είναι όσο πιο ρεαλιστικά γίνεται. Η απουσία του χρώματος τα κατέστησε αφηρημένες έννοιες. Κάτι τέτοιο αποτελεί μια ιστορική παρερμηνεία. Ο Νικολά [σ.σ.: ιδιοκτήτης της Carwan Gallery] αναρωτήθηκε τι θα συμβεί στη δουλειά μου αν αφαιρέσουμε το χρώμα. Αυτή η έκθεση, όμως, δεν έχει να κάνει με την ανάδειξη του λευκού. Έχει να κάνει με την απουσία του χρώματος. Αυτό που μένει τελικά είναι η μορφή του σχεδίου. Αυτή την αίσθηση, ωστόσο, που έχασα από το χρώμα προσπάθησα να την εξισορροπήσω χρησιμοποιώντας μάρμαρα Διονύσου, που έχουν μια ντελικάτη υφή. Επίσης, πειραματίστηκα αρκετά με το φως και τις σκιές. 

Ιντια Μαχντάβι: Από το χρώμα στην Achromia-2
©Giorgos Sfakianakis

Στο άρθρο του New Yorker εξηγείται πώς η απουσία χρώματος από τα αγάλματα συνδέθηκε με τη θεωρία της ανωτερότητας της λευκής φυλής. Ποια είναι η άποψή σας πάνω στο θέμα;
Παρόλο που η έκθεση πραγματεύεται την απουσία του χρώματος, το θέμα κατά κάποιον τρόπο είναι πάλι το χρώμα. Έχω επιλέξει το λευκό, αλλά δεν είχα σκοπό να το αναδείξω ως κάτι ανώτερο. Είναι αλήθεια πως έχουμε μάθει να συνδέουμε το λευκό με κάτι όμορφο, καλαίσθητο, καθαρό, αγνό, και πολλές φορές αυτές οι συνδέσεις μετατοπίζονται και σε μια ολόκληρη φυλή. Αλλά η δική μου πρόθεση δεν ήταν να το αναδείξω. Το άσπρο λειτουργεί σαν καμβάς, για να κάνουμε μια συζήτηση για την απουσία του χρώματος. Τον κεντρικό ρόλο τελικά έχουν το σχέδιο και η μορφή. 

Η ιστορικός τέχνης Τσαρμέιν Νέλσον λέει ότι «η αληθινή πρόθεση και ο σκοπός του λευκού μαρμάρου είναι η καθαρότητα και η μορφή… Το λευκό μάρμαρο προφυλάσσει από τους πόθους της σαρκός». Η απουσία του χρώματος τι έχει να μας πει για την ανθρώπινη σεξουαλικότητα;
Τα χρώματα είναι αισθησιακά. Διεγείρουν τις αισθήσεις. Τα χρώματα σε χαϊδεύουν όπως ένας εραστής. 

Θεωρείτε πως με αυτή την έκθεση «χάσατε» τον εαυτό σας;
Έχετε δίκιο ως έναν βαθμό. Ήταν μια δοκιμασία για μένα, έπρεπε να σκεφτώ διαφορετικά. Μπορεί να σταθεί το σχέδιό μου χωρίς χρώμα; Το λευκό τούς έδωσε πάντως μια αρχαιοελληνική αίσθηση, που μου αρέσει. Ήταν επίσης πολύ ενδιαφέρον για μένα να κάνω μια έκθεση στην Ελλάδα και να χρησιμοποιήσω υλικά του τόπου.

Συνδέετε τους ανθρώπους με χρώματα;
Βλέπω τις στιγμές σαν χρώματα. Τα χρώματα έχουν ζωή, τα συνδέω περισσότερο με συναισθήματα. Τα συναισθήματα έχουν δυναμική, δεν είναι ποτέ σταθερά. Και δεν θα έπρεπε να είναι. Πολλές φορές με ρωτάνε ποιο είναι το αγαπημένο μου χρώμα. Δεν έχω αγαπημένο χρώμα. Τα χρώματα συνδέονται με άλλα χρώματα. Πολλές φορές το όμορφο είναι η σχέση δύο χρωμάτων· όταν δύο χρώματα συζητούν, όταν τσακώνονται ή όταν είναι αγαπημένα. Είναι ζωντανά. 

Ιντια Μαχντάβι: Από το χρώμα στην Achromia-3
Για τα έργα που παρουσιάζει στην Ελλάδα η καταξιωμένη διεθνώς καλλιτέχνις χρησιμοποιήθηκε ως πρώτη ύλη μάρμαρο Διονύσου, που διαθέτει ντελικάτη υφή. ©Giorgos Sfakianakis

Τι χρώμα χρειάζεται ο κόσμος αυτή την περίοδο;
Ο κόσμος χρειάζεται να αποδεχτεί όλα τα χρώματα. Δεν πρέπει να κάνει διακρίσεις. 

Θεωρείτε ότι κατευθυνόμαστε προς την πολυχρωμία ή την αχρωμία;
Θεωρώ ότι κατευθυνόμαστε προς το χρώμα και θα σας πω γιατί. Η εικόνα έχει γίνει πολύ σημαντική στη ζωή μας και αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στα social media. Σπαταλάμε πολύ χρόνο στο διαδίκτυο και το χρώμα έχει μεγάλη φωτογένεια. Ο ανθρώπινος νους αντιδρά καλύτερα στο χρώμα. Όταν, για παράδειγμα, θες να θυμηθείς κάτι, το θυμάσαι μέσα από το χρώμα. Ένα δωμάτιο με χρώμα επηρεάζει πιο έντονα τη διάθεσή σου από ένα άχρωμο δωμάτιο. 

Ποια είναι η προσέγγισή σας στο ντιζάιν;
Κάθε έργο είναι διαφορετικό. Για παράδειγμα, όταν ανέλαβα ένα έργο στη μέση της ερήμου στην Αίγυπτο, χρησιμοποίησα σε μεγάλο βαθμό άμμο, έπιπλα και λεπτομέρειες από φοίνικες. Ό,τι μπορώ να βρω τοπικά θα χρησιμοποιηθεί στη διακόσμηση και στην κατασκευή ενός έργου. 

Άρα θεωρείτε ότι είναι σημαντικό να ενσωματώνεται η κουλτούρα του τόπου.
Ναι, ακριβώς. Ανάλογα με τις συνθήκες, προσαρμόζομαι. Προσπαθώ να κάνω όλα τα διαφορετικά κομμάτια μου να επικοινωνήσουν μεταξύ τους. Κάποιες φορές είμαι περισσότερο διακοσμήτρια, ενώ κάποιες άλλες αρχιτέκτονας. Κάποιες φορές είμαι χαμαιλέοντας και κάποιες φορές πεταλούδα.

ΙΝFO 
→ Achromia Έως 13 Αυγούστου, Carwan Gallery, Πολυδεύκους 39, 18545, Πειραιάς, carwangallery.com

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή