Όσα ξέρουμε για τις δίαιτες είναι λάθος

Όσα ξέρουμε για τις δίαιτες είναι λάθος

Ο Βρετανός καθηγητής Τιμ Σπέκτορ προτείνει να εμπιστευτούμε το... έντερό μας, καταρρίπτοντας παγιωμένες αντιλήψεις για τα τρόφιμα, τις δίαιτες και ό,τι κάνουμε προς όφελος της υγείας μας.

14' 47" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Από τον Ben Spencer / The Sunday Times / News Licencing /Απόδοση: Σίμος Καβαλιεράτος

Ο καθηγητής Τιμ Σπέκτορ έχει μια ξεκάθαρη θεωρία: σχεδόν ό,τι γνωρίζουμε για τη διατροφή είναι λάθος. Εδώ και δεκαετίες διδασκόμαστε ότι το παν είναι οι θερμίδες, αλλά και το ότι το φαγητό μας κατηγοριοποιείται ανάλογα με τους υδατάνθρακες, το λίπος και τις πρωτεΐνες. Μην παραλείπετε γεύματα, μας λένε. Κόψτε το κρέας. Να καταναλώνετε περισσότερο ψάρι. Να πίνετε οκτώ ποτήρια νερό την ημέρα. Όλες αυτές οι οδηγίες, λέει ο Σπέκτορ, είναι προβληματικές. Μπορεί να τον γνωρίζετε ως τον δημιουργό της Zoe Covid Symptom Study, μιας εφαρμογής που ξεφύτρωσε τον Μάρτιο του 2020 για την παρακολούθηση των συμπτωμάτων του κορωνοϊού σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο. Από τότε, ο επιδημιολόγος του King’s College του Λονδίνου έχει μια αρκετά συχνή παρουσία στη βρετανική τηλεόραση, σχολιάζοντας τα ποσοστά μόλυνσης και τη μεταβαλλόμενη φύση της Covid-19. Αλλά το πραγματικό πάθος του Σπέκτορ είναι η διατροφή. Συγκεκριμένα, το πόσο λανθασμένη άποψη έχουμε διαμορφώσει γι’ αυτήν. 

FOOD FOR LIFE

«Δεν υπάρχει μία και μοναδική δίαιτα που θα λειτουργήσει για όλους, όπως δεν υπάρχει και μία σούπερ τροφή ή μία τοξική τροφή», γράφει ο Σπέκτορ στο νέο του βιβλίο, Food for Life: The New Science of Eating Well. «Εφόσον πρόκειται για ένα πραγματικό τρόφιμο, δεν μπορούμε να μιλάμε για κακά συστατικά». Παρ’ όλα αυτά, λέει, βρισκόμαστε εν μέσω μιας παγκόσμιας «διατροφικής κρίσης υγείας», με περισσότερους υπέρβαρους ανθρώπους παρά υποσιτισμένους για πρώτη φορά στην ιστορία. «Αν όλοι έτρωγαν καλύτερα, θα μπορούσαμε να αποτρέψουμε ή να καθυστερήσουμε το 50% των ασθενειών, όπως καρδιακές παθήσεις, αρθρίτιδα, άνοια, καρκίνος, διαβήτης τύπου 2, αυτοάνοσα νοσήματα και στειρότητα».

Στο επίκεντρο της θεωρίας του Σπέκτορ βρίσκεται η πεποίθηση ότι αυτό που κυρίως επηρεάζει το πώς αντιδρούμε στα τρόφιμα δεν είναι το γενετικό μας υλικό ή η κουλτούρα ή η εθνικότητά μας, αλλά με το μικροβίωμά μας – τα βακτήρια στο έντερό μας. Υπάρχουν τόσα βακτήρια όσα και τα ανθρώπινα κύτταρα στο σώμα μας. Είμαστε, όπως το θέτει ο ίδιος, «μισός άνθρωπος, μισός ζωύφιο», και αυτά τα βακτήρια έχουν τεράστια επιρροή στον τρόπο με τον οποίο μεταβολίζουμε τα τρόφιμα.

Αυτό εξηγεί γιατί ο καθένας μας ανταποκρίνεται τόσο διαφορετικά σε αυτά που τρώει. Γενετικά, είμαστε εξαιρετικά όμοιοι –οι άνθρωποι μοιράζονται το 99,7% της γενετικής ποικιλομορφίας–, αλλά έχουμε κοινό μόλις το 25% του εντερικού μας μικροβιώματος. Η έρευνα του Σπέκτορ έδειξε ότι ακόμα και οι πανομοιότυποι δίδυμοι –που μοιράζονται τα ίδια γονίδια και κοινό κοινωνικό περιβάλλον, το κλασικό ζήτημα φύσης και ανατροφής– συχνά έχουν εντελώς διαφορετικές αντιδράσεις στο ίδιο φαγητό. «Είμαστε όλοι μοναδικοί», γράφει. «Δεν υπάρχει τέλεια δίαιτα ή σωστός τρόπος διατροφής που να λειτουργεί για όλους».

Όσα ξέρουμε για τις δίαιτες είναι λάθος-1
© Hulton Archive/ Getty Images/ Ideal Image

ΜΙΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ

Συναντώ τον Σπέκτορ στον τρίτο όροφο του νοσοκομείου Σεντ Τόμας στο κεντρικό Λονδίνο. Μετά τη φασαρία των ορόφων των κλινικών από κάτω, το τμήμα Έρευνας Διδύμων και το τμήμα της Γενετικής Επιδημιολογίας, τα οποία διευθύνει ο Σπέκτορ, είναι ένα εξαιρετικά ήρεμο μέρος. Δύο πανομοιότυπες μεσήλικες γυναίκες κάθονται στον διάδρομο, περιμένοντας το ραντεβού τους. Το γραφείο του Σπέκτορ είναι ένα μεγάλο αλλά λειτουργικό δωμάτιο με χρηστικά έπιπλα του NHS και μερικές φωτογραφίες άγριας ζωής κρεμασμένες στους τοίχους. Αλλά η θέα, από τα μεγάλα παράθυρα, στον Τάμεση και στο κτίριο του Κοινοβουλίου είναι πραγματικά μαγευτική. Ο Σπέκτορ, 64 ετών, λεπτός και πολύ μαυρισμένος, φοράει ένα ποδηλατικό νέον ροζ μπλουζάκι με παντελόνι κοστουμιού. Ένα ακριβό ποδήλατο στηρίζεται στον τοίχο του διαδρόμου. Ο Σπέκτορ βρίσκεται εδώ από το 1993, όταν δημιούργησε το Βρετανικό Μητρώο Ενηλίκων Διδύμων (UK Adult Twin Registry), ένα πρόγραμμα παρακολούθησης της υγείας 10.000 διδύμων σε όλη τη χώρα.

Σε αυτό το διάστημα, ο Σπέκτορ άλλαξε την εστίαση της έρευνάς του πέντε φορές, αλλά η διοίκηση τον αφήνει στην ησυχία του. «Όσο συνεχίζω να φέρνω επιχορηγήσεις και να δημοσιεύω άρθρα, δεν με ενοχλούν», δηλώνει. Συνέχισε να εργάζεται ως κλινικός ιατρός, με εξειδίκευση στη ρευματολογία, μέχρι που ξεκίνησε η πανδημία, όταν αποφάσισε να αφοσιωθεί στην έρευνα. 

Αρχίζω ομολογώντας ότι έχω μπερδευτεί από μια κεντρική αντίφαση στο τελευταίο του βιβλίο. Αν ο καθένας από εμάς αντιδρά διαφορετικά στις τροφές, πώς είναι δυνατόν να παρέχει οποιαδήποτε γενική διατροφική οδηγία; Αν όλες οι σταθερές για τη διατροφή μας είναι λάθος, αν οι θερμίδες είναι άνευ σημασίας και τα κορεσμένα λίπη δεν είναι τελικά και τόσο κακά για την υγεία μας, τότε τι στο καλό πρέπει να τρώμε; Αυτή ακριβώς αναγνωρίζει και ο ίδιος ότι είναι η πρόκληση, την οποία προσπαθεί και να ξεπεράσει. «Αυτό το βιβλίο έχει ως στόχο να αναλύσει λεπτομερώς τα τρόφιμα και να ενημερώσει το κοινό επαρκώς, ώστε να μπορεί να αποφασίσει ο καθένας μόνος του», λέει. «Τι είναι η χημεία της διατροφής; Πώς επηρεάζει το σώμα και την υγεία μας;»

ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΤΡΟΦΩΝ

Το Food for Life είναι η τρίτη του απόπειρα στο θέμα. Το 2015 δημοσίευσε το The Diet Myth, στο οποίο μας εισήγαγε στον κόσμο του μικροβιώματος, μια ριζοσπαστική νέα θεωρία τότε. Το 2020 ακολούθησε το Spoon Fed. «Αυτό περιείχε όλο τον θυμό μου», δηλώνει. Κατέρριψε τις θερμίδες ως έναν ουσιαστικό δείκτη διατροφής και έβαλε στο στόχαστρο τη βιομηχανία τροφίμων για τις τακτικές παραπλάνησης των καταναλωτών. Αυτό το τρίτο βιβλίο, λέει, είναι μια προσπάθεια να απαντήσει τις πολλές ερωτήσεις των αναγνωστών: Είναι το ψωμί ολικής άλεσης καλό για την υγεία; Είναι το πλήρες γιαούρτι οκέι;

«Δεν ξέρουμε τα πάντα για κάθε διαφορετικό τύπο φαγητού και το πώς αντιδρά με το μικροβίωμα του εντέρου», δηλώνει. «Και μπορεί να μη μάθουμε και ποτέ. Αλλά ξέρουμε κάποια πράγματα». Αν τρως ένα φαγητό που ανεβάζει τα επίπεδα σακχάρου (και αυτά τα φαγητά διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο) ή αν εμμένει λίπος στο αίμα μετά από κάποιο γεύμα, «τότε ναι, αυτά είναι βλαβερά», δηλώνει. «Αν το έντερό σας είναι γεμάτο οργανισμούς που χαρακτηρίζονται από μη ποικιλομορφία και φλεγμονώδη διάθεση, τότε αυτό είναι κακό».

Επειδή υπάρχουν μόνο μερικοί διατροφικοί κανόνες που μπορούν να εφαρμοστούν στον ευρύτερο πληθυσμό, ο Σπέκτορ εξετάζει τις νεότερες επιστημονικές έρευνες για τον κάθε τύπο τροφής ξεχωριστά. Εξηγεί ότι τα μούρα τονώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα, γιατί είναι γεμάτα πολυφαινόλες – τα φυτά χρησιμοποιούν ως αμυντικό μηχανισμό αυτές τις ουσίες, οι οποίες κάνουν θαύματα και για τη δική μας άμυνα. Λαχανικά και φρούτα με έντονο χρώμα, όπως τα παντζάρια, τα πορτοκάλια σαγκουίνι και οι μελιτζάνες, είναι ωφέλιμα για την υγεία μας, γιατί αυτά τα χρώματα αποτελούν ένδειξη για την παρουσία ευεργετικών ουσιών. Προϊόντα χωρίς έκπτωση στα λιπαρά είναι συνήθως καλύτερα από τις «διαιτητικές» εκδοχές τους, εξηγεί. Και δεν υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι τα κορεσμένα λιπαρά μειώνουν τη διάρκεια ζωής μας, ενώ τα προϊόντα με μειωμένα λιπαρά είναι γεμάτα ζάχαρη και χημικά. Η μαύρη σοκολάτα είναι καλύτερη από τη λευκή, καθώς και η σποραδική κατανάλωση υψηλής ποιότητας κόκκινου κρέατος δεν είναι χειρότερη (ίσως και καλύτερη για το περιβάλλον) από την κατανάλωση πολλών ψαριών, των οποίων οι πληθυσμοί συνεχώς μειώνονται.

Όσα ξέρουμε για τις δίαιτες είναι λάθος-2
© Hulton Archive/ Getty Images/ Ideal Image

ΕΙΝΑΙ ΟΛΑ ΛΑΘΟΣ;

Υπάρχουν βέβαια κάποιοι γενικοί κανόνες. Η μέτρηση θερμίδων, λέει ο Σπέκτορ, δεν οδηγεί σε μακροπρόθεσμη απώλεια βάρους και έχει μάλλον αρνητικό αντίκτυπο για τη γενικότερη υγεία μας. Δίαιτες που υπόσχονται θαυματουργά αποτελέσματα είτε πρόκειται για τη μέθοδο 5:2, τη δίαιτα paleo, είτε για πρωτεϊνούχα ροφήματα– αποτελούν συνταγή για σίγουρη αποτυχία. «Κάθε δίαιτα λειτουργεί για δώδεκα εβδομάδες, αλλά σε διάστημα χρόνου έχουν αντίθετο αποτέλεσμα», λέει. Η άσκηση είναι καλή για τη σωματική αλλά και την ψυχική μας υγεία –ο Σπέκτορ βγάζει βόλτα το ακριβό ποδήλατο που είδα στον διάδρομο πέντε ώρες την εβδομάδα– αλλά, αν δεν τρέχετε μαραθώνιους, δεν θα δείτε μεγάλη διαφορά στο βάρος σας.

Οι περισσότερες επίσημες οδηγίες σε σχέση με τη διατροφή, λέει, είναι αυθαίρετες. Η κατανάλωση οκτώ ποτηριών νερού την ημέρα, που εξακολουθεί να αποτελεί μέρος των επίσημων οδηγιών, δεν κάνει τίποτε άλλο από το να αυξάνει τις πωλήσεις εμφιαλωμένου νερού. Οδηγηθείτε από το σώμα σας, λέει, αν δεν διψάτε, δεν υπάρχει λόγος να πίνετε οκτώ ποτήρια την ημέρα. Αν ο καθηγητής έχει μια βασική αρχή, αυτή είναι ότι τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα –αυτά δηλαδή που θα μπορούσαν να φτιαχτούν μόνο σε εργοστάσιο ή που δεν τα αναγνωρίζουμε ως «πραγματικό τρόφιμο» ή που περιέχουν δεκάδες συστατικά– πιθανόν να μην είναι καλά για την υγεία μας. Οι φρέσκες φράουλες, για παράδειγμα, δεν έχουν καμία σχέση, ως προς τη διατροφική τους αξία, με ένα επιδόρπιο γιαουρτιού με γεύση φράουλας. Και ένα φρέσκο καλαμπόκι δεν έχει παρά μόνο ελάχιστα κοινά με ένα σακουλάκι κορνφλέικς. «Αυτά τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα, που αποτελούνται από πολλές χημικές ουσίες, μας κάνουν να μην αισθανόμαστε ποτέ κορεσμό, να υπερκαταναλώνουμε, ενώ ταυτόχρονα αυξάνουν τους κινδύνους ασθενειών και πρόωρου θανάτου», γράφει. Το να μαγειρεύετε για τον εαυτό σας όσο το δυνατόν περισσότερο χρησιμοποιώντας φρέσκα, μη επεξεργασμένα συστατικά σημαίνει ότι τουλάχιστον ξέρετε τι τρώτε.

ΤΡΙΑΝΤΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΦΡΟΥΤΑ

Συμβουλή, επίσης, του Σπέκτορ είναι να προσπαθούμε να τρώμε τριάντα διαφορετικά φρούτα και λαχανικά την εβδομάδα. Προτείνει, επίσης, να καταναλώνουμε πολλά προϊόντα που έχουν υποστεί ζύμωση, όπως κίμτσι, κομπούτσα και γιαούρτι, τα οποία ενισχύουν τη χλωρίδα του εντέρου. Μέχρι στιγμής, αυτές οι οδηγίες μοιάζουν σαν να έχουν ξεπηδήσει από κάποιο βιβλίο συνταγών του Γιόταμ Οτολένγκι. Αν μεγαλώνετε μικρά παιδιά ή αν δυσκολεύεστε με τα έξοδα διαβίωσης εν μέσω της μεγαλύτερης κρίσης κόστους ζωής εδώ και τριάντα χρόνια, είναι πράγματι πρακτικό να αγοράζετε τριάντα διαφορετικές ποικιλίες φρούτων και λαχανικών την εβδομάδα ή να προμηθεύεστε κομπούτσα υψηλής ποιότητας;

Ο Σπέκτορ αντιλαμβάνεται την ερώτηση ως ένα εύλογο επιχείρημα. «Δεν λέω ότι έχω βρει λύση για τα προβλήματα διαβίωσης του κόσμου», εξηγεί. «Προσπαθώ να δώσω στους ανθρώπους τα εργαλεία και μετά οι ίδιοι μπορούν να αποφασίσουν τι αξία θα τους δώσουν στη ζωή τους. Προσπαθώ να μην είμαι ελιτιστής και να μη λέω ότι όλοι πρέπει να ακολουθήσουμε έναν συγκεκριμένο τρόπο ζωής». Επισημαίνει όμως ότι τα φασόλια σε κονσέρβα είναι γεμάτα πρωτεΐνες και φυτικές ίνες, τα κατεψυγμένα μπιζέλια είναι γεμάτα θρεπτικά συστατικά και τα πακέτα με φθηνό ρύζι για φούρνο μικροκυμάτων μπορεί να είναι πιο θρεπτικά από τις ακριβότερες αποξηραμένες ποικιλίες.

Όσα ξέρουμε για τις δίαιτες είναι λάθος-3
© Charlie Surbey for The Sunday Times Magazine

ΚΟΝΣΕΡΒΕΣ ΚΑΙ ΓΛΥΚΑ

Ο Σπέκτορ, του οποίου τα παιδιά, η Σόφι και ο Τομ, είναι τώρα 32 και 30 ετών αντίστοιχα, λέει: «Για τους γονείς μικρών παιδιών, το να βγάλουν τη μέρα τους είναι το πιο σημαντικό πράγμα. Αλλά πιστεύω ότι μέρος της γονικής μέριμνας είναι να διδάσκεις στα παιδιά για το φαγητό». Τα παιδικά μενού στα εστιατόρια είναι, λέει, ένα «έκτρωμα» και θα πρέπει να απαγορευτούν, επειδή τα παιδιά θα πρέπει να εκτίθενται στο φαγητό των ενηλίκων νωρίς στη ζωή τους. Όμως, προσθέτει: «Εγώ μεγάλωσα με μια αρκετά απαίσια διατροφή και είμαι ακόμη ζωντανός». Γεννήθηκε το 1958 από ένα πολυάσχολο επαγγελματικό ζευγάρι στο βόρειο Λονδίνο. Ο πατέρας του ήταν ακαδημαϊκός γιατρός και η μητέρα του φυσιοθεραπεύτρια και η ζωή της οικογένειας στο σπίτι δεν άφηνε πάντα χρόνο για μαγείρεμα. «Συνηθίζαμε να τρώμε ραβιόλια από κονσέρβες – αυτό ήταν μια μεγάλη, μεγάλη απόλαυση για εμάς», λέει. «Υπήρχαν πολλές σούπες σε κονσέρβα, πολλές πατάτες, ψαροκροκέτες, λουκάνικα. Και άπειρα γλυκά δημητριακά πρωινού. Εμένα μου άρεσαν πολύ τα Frosties. Όπως φαντάζεστε, είχα κάνει πολλές επισκέψεις στον οδοντίατρο. Η μητέρα μου ήταν Αυστραλή και περάσαμε κάποιο διάστημα εκεί. Αυτό σήμαινε πολλά αυγά και κρέας, οπότε η διατροφή ήταν ελαφρώς βελτιωμένη για τα περίπου δύο χρόνια που ήμασταν εκεί. Αλλά ήταν η δεκαετία του ’60 και του ’70, ήταν μια διαφορετική εποχή. Δεν τρώγαμε σνακ, δεν πίναμε αναψυκτικά συχνά. Οπότε δεν ήταν τόσο τρομερά τα πράγματα».

Αφότου έγινε και επισήμως ιατρός στο νοσοκομείο Σεντ Μπαρτόλομιου του Λονδίνου, ο Σπέκτορ ειδικεύτηκε στη ρευματολογία, θεραπεύοντας διαταραχές των αρθρώσεων και των μυών. Αλλά τον τράβηξε επίσης και η επιδημιολογία, ένας ακαδημαϊκός κλάδος στον οποίο μελετώνται πληθυσμοί για την ανίχνευση των αιτιών των ασθενειών και των τάσεων στην υγεία. Διορίστηκε ως σύμβουλος ρευματολόγος στο Σεντ Τόμας, αλλά συνέχισε να ασχολείται με το πάθος του για την επιδημιολογική έρευνα, εξετάζοντας μια σειρά ασθενειών, από την οστεοαρθρίτιδα έως τον διαβήτη, μέσα από τη σκοπιά των διδύμων. Στη δεκαετία του ’90, η γενετική αναδεικνυόταν ως βασικός τομέας στη μελέτη των καθοριστικών παραγόντων της υγείας. «Έτσι, δίδαξα τον εαυτό μου γενετική», λέει ο Σπέκτορ. «Έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό με την εκμάθηση της ορολογίας. Πρέπει να μένεις στο πίσω μέρος της αίθουσας διαλέξεων μέχρι να μπορείς να μιλήσεις τη γλώσσα. Και μετά μπορείς να πας μπροστά». Έγινε κορυφαίος ειδικός στον κλάδο, αλλά μετά από λίγα χρόνια άρχισε να δυσανασχετεί. Ως ειδικός στα δίδυμα, γνώριζε ότι ακόμα και τα αδέλφια με πανομοιότυπο DNA είχαν συχνά πολύ διαφορετικές εκβάσεις υγείας. «Νομίζω ότι είχαμε φτάσει κατά κάποιον τρόπο στο αποκορύφωμα της γενετικής. Ήξερα ότι έπρεπε να υπάρχει κάτι περισσότερο από τα γονίδια».

Για ένα διάστημα γοητεύτηκε από την επιγενετική, έναν τομέα που βασίζεται στην ιδέα ότι τα γονίδια ενεργοποιούνται και απενεργοποιούνται από περιβαλλοντικούς παράγοντες και ότι αυτό μπορεί να έχει εξίσου μεγάλη επίδραση στην υγεία με τον ίδιο τον γενετικό κώδικα. «Σκέφτηκα ότι αυτό θα μπορούσε να είναι το μεγάλο πράγμα που έψαχνα», λέει. «Έγραψα ακόμα και ένα βιβλίο γι’ αυτό, το οποίο δεν διάβασε κανείς. Ήταν θεωρητικά μια υπέροχη ιδέα, αλλά δεν αποδείχθηκε – το μέγεθος των περιβαλλοντικών επιδράσεων δεν ήταν αρκετά μεγάλο. Έτσι έψαχνα για κάτι άλλο. Τότε εμφανίστηκε το μικροβίωμα».

ΣΟΚ ΜΕ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

Οι επιστήμονες στις ΗΠΑ είχαν αρχίσει να μιλούν για τη σύνδεση εντέρου και εγκεφάλου και τον αντίκτυπο των βακτηρίων στις λειτουργίες του ανθρώπινου σώματος. «Πήγα σε μερικές διαλέξεις και είπα, ουάου, αυτό θα είναι το θέμα με το οποίο θα ασχολούμαστε τα επόμενα χρόνια». Αυτή η επιφοίτηση συνέπεσε με μια δραστική αλλαγή στην προσωπική του ζωή. Το 2011, ενώ έκανε σκι στις Άλπεις, στα ιταλοαυστριακά σύνορα, ο Σπέκτορ άρχισε ξαφνικά να βλέπει τα πράγματα διπλά. Η αρτηριακή του πίεση εκτοξεύτηκε στα ύψη. Το μυαλό του σκεφτόταν πιθανότητες: όγκος, σκλήρυνση κατά πλάκας, εγκεφαλικό επεισόδιο. Τελικά διαγνώστηκε με απόφραξη στην παροχή αίματος στον μυ του ματιού.

Τα προβλήματα με τα μάτια διήρκεσαν τρεις μήνες και με τον καιρό ο Σπέκτορ ανέκαμψε πλήρως. Ήταν όμως μια αφορμή για να αλλάξει τον τρόπο ζωής του. Συνειδητοποίησε ότι είχε πάρει βάρος χωρίς να το καταλάβει. Ήταν 84 κιλά και είχε μεγαλώσει η περιφέρεια της μέσης του. «Εμφάνιζα τυπικά “συμπτώματα” ενός ανθρώπου που περνούσε ένα σοκ με την υγεία του», λέει. «Σε κάνει να σκέφτεσαι ξαφνικά όλες αυτές τις συστάσεις για τον τρόπο ζωής σε ατομικό επίπεδο – πριν, το σκεφτόμουν μόνο με όρους πληθυσμού. Αυτή ήταν η μεγάλη αλλαγή που, εντελώς εγωιστικά, με οδήγησε στο να ενδιαφερθώ για τη διατροφή». Στην αρχή δοκίμασε να γίνει χορτοφάγος, κάτι που κράτησε έναν μήνα. Στη συνέχεια άρχισε να πειραματίζεται με διαφορετικά είδη τροφίμων. Και μετά ανακάλυψε το μικροβίωμα. Πριν από πέντε χρόνια ίδρυσε την εταιρεία διατροφής Zoe με επενδυτές από τις ΗΠΑ. «Συγκεντρώσαμε τα χρήματα για να κάνουμε δυόμισι χρόνια έρευνας μέσα από τη σκοπιά των διδύμων. Με βάση αυτές τις μελέτες έχουμε τώρα ένα οικιακό κιτ που ελέγχει τα μικρόβια στο έντερο, το σάκχαρο και τα λίπη στο αίμα, στο οποίο κιτ μπορεί κανείς να καταγράψει τα γεύματά του». Το αποτέλεσμα είναι ένας εξατομικευμένος κατάλογος τροφίμων, με το καθένα να λαμβάνει μια βαθμολογία με άριστα το 100. «Ουσιαστικά, σας υποδεικνύει ποιες τροφές πρέπει να αυξήσετε και ποιες πρέπει να μειώσετε».

Το πρόγραμμα Zoe, το οποίο λανσαρίστηκε στις ΗΠΑ λίγο πριν από την πανδημία και στο Ηνωμένο Βασίλειο αυτό το καλοκαίρι, κοστίζει 260 λίρες για τις εξετάσεις και την εφαρμογή, στη συνέχεια 60 λίρες για έναν μήνα ή 300 λίρες για έναν χρόνο παρακολούθησης με διατροφολόγο. Περίπου 30.000 άτομα έχουν εγγραφεί και 245.000 βρίσκονται σε λίστα αναμονής. Αλλά για όσους διστάζουν να ξοδέψουν τόσα χρήματα –ή έχουν κολλήσει στη λίστα αναμονής– ο Σπέκτορ έχει τυπώσει τις δικές του βαθμολογίες στο πίσω μέρος του βιβλίου του, για να δώσει μια ένδειξη για το πώς οι διάφορες τροφές επηρεάζουν τη δική του υγεία.

«Άλλαξα εντελώς το πρωινό μου», λέει. «Συνήθιζα να τρώω μούσλι, γάλα με χαμηλά λιπαρά, χυμό πορτοκαλιού και τσάι». Αλλά το μούσλι, σύμφωνα με το Zoe, είναι πολύ κακό γι’ αυτόν, παίρνοντας βαθμολογία μόλις τέσσερα στα 100, επειδή έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του σακχάρου στο αίμα. Τον χειμώνα, όταν συνήθιζε να τρώει κουάκερ κάθε μέρα, επέλεγε ένα είδος βρόμης, την οποία θεωρούσε υγιεινή. Το Zoe τής έδωσε βαθμολογία δέκα στα 100. Όταν τρώει περιστασιακά κουάκερ, τώρα επιλέγει ποικιλίες βρόμης που χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να μουλιάσουν και να μαγειρευτούν, αλλά του δίνουν βαθμολογία 40 στα 100.

Τις περισσότερες ημέρες –αν φάει πρωινό– τρώει πλέον γιαούρτι με πλήρη λιπαρά (μια τροφή που έχει υποστεί ζύμωση) με ξηρούς καρπούς και σπόρους (γεμάτους πολυφαινόλες) και μαύρο καφέ (που μειώνει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων). «Αυτές οι μικρές αλλαγές μπορούν στην πραγματικότητα να κάνουν πολύ μεγάλη διαφορά μακροπρόθεσμα», λέει.

Απλά βήματα για ένα υγιές έντερο

→  Επιδιώξτε να κοιμάστε τουλάχιστον επτά ώρες την ημέρα και να ασκείστε τακτικά – προσπαθήστε να κινείστε καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας και κάντε κάτι πιο έντονο δύο φορές την εβδομάδα.
→  Τρώτε φρούτα και λαχανικά με υψηλή περιεκτικότητα σε πολυφαινόλες (τα έντονα χρώματα είναι καλό σημάδι) και φυτικές ίνες.
→  Προσπαθήστε να τρώτε έως και 30 φυτικές ποικιλίες κάθε εβδομάδα, συμπεριλαμβανομένων των ξηρών καρπών, των σπόρων και των μπαχαρικών.
→  Αποφύγετε το τσιμπολόγημα και προσπαθήστε να μένετε νηστικοί περιστασιακά για τουλάχιστον 12 ώρες κατά τη διάρκεια της νύχτας.
→  Επιμείνετε σε μέτριες ποσότητες αλκοόλ, καταναλώνοντας ιδανικά ποτά με υψηλή περιεκτικότητα σε πολυφαινόλες. Σε αυτά περιλαμβάνονται το κόκκινο κρασί και ο μηλίτης.
→  Τρώτε λιγότερο αλλά ποιοτικότερο κρέας και ψάρι.
→  Αγνοήστε τον αριθμό των θερμίδων και αναζητήστε τρόφιμα με υψηλότερη διατροφική ποιότητα. Αποφύγετε τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα.
→  Τρώτε τακτικά μύκητες.
→  Τροφές πλούσιες σε πρεβιοτικές ίνες (πράσα, κρεμμύδια, αγκινάρες και λάχανα) είναι ευεργετικές για το μικροβίωμά σας.
→  Μη χρησιμοποιείτε συμπληρώματα, εκτός αν είστε άρρωστοι ή έγκυοι – δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι λειτουργούν για τους περισσότερους ανθρώπους.
→  Κατανοήστε ότι «η τροφή είναι φάρμακο» και η σωστή διατροφή μπορεί να είναι εξίσου αποτελεσματική με πολλά φάρμακα.
→  Όταν τρώτε έτοιμα τρόφιμα, επιλέξτε τα λιγότερο επεξεργασμένα με τα λιγότερα συστατικά.
→  Μην ακολουθείτε ό,τι κάποιος άλλος λέει ότι του κάνει καλό – κανείς δεν αντιπροσωπεύει τον μέσο όρο.
→  Μαγειρέψτε για τον εαυτό σας όποτε μπορείτε.
→  Κάθε μέρα να τρώτε κάτι που έχει υποστεί ζύμωση το γιαούρτι, το κίμτσι και η κομπούτσα είναι καλά παραδείγματα– και πειραματιστείτε με τη ζύμωση.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή