Ο Προμηθέας Αλειφερόπουλος αποτελεί σχεδόν τέλειο παράδειγμα της ταλαντούχας αλλά ταλαιπωρημένης γενιάς της κρίσης. Στα 40 του χρόνια, με καλές σπουδές, θητεία στο εξωτερικό και μπόλικες (μάλλον υπο-αμειβόμενες) δουλειές εντός των συνόρων, ο ηθοποιός ανήκει σε μια ηλικιακή ομάδα ανθρώπων που σχεδόν όλη τους η επαγγελματική πορεία πηγαίνει χέρι χέρι με τις συνεχιζόμενες περιπέτειες της χώρας. Κάτι τέτοιο ισχύει και για τον Αντώνη, τον ήρωα που ερμηνεύει στο Εκεί που ζούμε, τη νέα ταινία του Σωτήρη Γκορίτσα, η οποία προβάλλεται εδώ και λίγες ημέρες στις αίθουσες.
«Ο Αντώνης, αλλά και αυτή η γενιά γενικότερα, χαρακτηρίζεται από ένα αίσθημα ματαίωσης. Προσδοκιών, ελπίδων, σχεδίων. Αυτή η εσωτερική μελαγχολία ήταν και το μοναδικό που πήρα για τον χαρακτήρα από το βιβλίο του Χρίστου Κυθρεώτη», μου λέει αναφερόμενος στο ομώνυμο μυθιστόρημα στο οποίο βασίζεται η ταινία, λίγο… εμπιστευτικά, μιας και ο Γκορίτσας τού ζήτησε να μην το διαβάσει –«αλλά εγώ το διάβασα κρυφά»– για να μην επηρεαστεί στην ερμηνεία του.
Όχι ότι ο Αλειφερόπουλος είναι κανένας πρωτόβγαλτος της υποκριτικής. Με πολλές παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου, τέσσερις ταινίες μεγάλου μήκους και αρκετές τηλεοπτικές εμφανίσεις, είναι από τα πιο ανερχόμενα ονόματα της εγχώριας σκηνής. Από την άλλη, το όνειρο του εξωτερικού ήρθε για εκείνον σχετικά νωρίς. «Ήταν η περίοδος 2012-2014, που έμενα στην Αγγλία. Και ξαφνικά προέκυψε η πρόταση να παίξω στη σειρά The Borgias. Ο ρόλος ήταν φυσικά μικρός, όμως πέρασα 4-5 μήνες στη Βουδαπέστη παίζοντας δίπλα στον Τζέρεμι Άιρονς και έχοντας σκηνοθέτη τον Νιλ Τζόρνταν. Νιώθω πολύ τυχερός για την εμπειρία, παρόλο που είχε και τη δύσκολη πλευρά της, αφού στην Ελλάδα ήμουν συνηθισμένος στους πρωταγωνιστικούς ρόλους και εκεί οι προκλήσεις ήταν ελάχιστες».
Και επειδή, συνήθως, σε αυτά τα πράγματα, το ένα οδηγεί στο επόμενο, η πρόταση που ακολούθησε ήταν ακόμα πιο λαμπερή: ένας ρόλος στο κινηματογραφικό Τα δύο πρόσωπα του Ιανουαρίου του Χοσεΐν Αμινί, με τους Βίγκο Μόρτενσεν, Κίρστεν Ντανστ και Όσκαρ Άιζακ. «Το καλύτερο ήταν πως εκείνοι που με σύστησαν είπαν πως είμαι πολύ σπουδαίος Έλληνας ηθοποιός, με αποτέλεσμα όλοι να μου φέρονται με τρομερό σεβασμό και να καταλήξουμε πέντε μέρες στην Κωνσταντινούπολη να πίνουμε και να τρώμε βρόμικο με τον Μόρτενσεν και τον Άιζακ. Και να μιλάμε τελείως ακομπλεξάριστα για σινεμά. Αν και, όταν ο άλλος άρχισε να κρίνει τον Ντάνιελ Ντέι Λιούις για την προφορά του σε μια σκηνή, σκέφτηκα “τι κάνω εγώ εδώ πέρα;”» θυμάται γελώντας ο Αλειφερόπουλος.
Πάθος για σινεμά
Με την επιστροφή του στην Ελλάδα, οι δουλειές σε θέατρο και κινηματογράφο πολλαπλασιάστηκαν, ενώ πλέον δεν ήταν μόνο οι κάπως πιο «εναλλακτικές» των πρώτων χρόνων. «Το θέατρο είναι η βάση μου, σε αυτό γαλουχήθηκα επαγγελματικά. Το σινεμά όμως είναι το πάθος μου. Όσα έζησα στο εξωτερικό, έσπασαν κάπως μέσα μου και τα γνωστά στεγανά περί εμπορικού-ποιοτικού που επικρατούν εδώ. Είναι γενικότερη τάση νομίζω, όπως το αριστεροί-δεξιοί, προοδευτικοί-συντηρητικοί, αυτός ο εμφύλιος που τελικά δεν βοηθάει κανέναν. Κατά τη γνώμη μου υπάρχει μεγάλη έλλειψη του ποιοτικού εμπορικού, είτε σινεμά είτε θεάτρου, στην Ελλάδα. Αυτού του καλού mainstream, το οποίο πιστεύω είναι και η μόνη μας ελπίδα ώστε να φέρουμε περισσότερο κόσμο στις αίθουσες για τις ελληνικές ταινίες».
Όταν πάντως του επισημαίνω πως τα τελευταία χρόνια η δραστηριότητα του ΕΚΟΜΕ έχει συμβάλει στην αναθέρμανση και της εγχώριας παραγωγής, μοιάζει διστακτικός: «Το σινάφι μου σίγουρα έχει ωφεληθεί από όλο αυτό, όμως αισθάνομαι πως τα πράγματα γίνονται κάπως αλόγιστα, ειδικά στο κομμάτι της τηλεόρασης. Για να το πω απλά, το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα στις καθημερινές σειρές είναι επιεικώς μέτριο και αυτή είναι πολύ αρνητική εξέλιξη, ακριβώς επειδή η τηλεόραση δημιουργεί κουλτούρα. Είναι βέβαια και γενικότερο φαινόμενο της εποχής, όχι μόνο ελληνικό, αυτή η φτήνια.
Έχει να κάνει με την ψεύτικη εικόνα, τα φίλτρα των σόσιαλ, τις πλαστικές, τα γυμναστήρια –προφανώς όχι την υγιή γυμναστική– και τελικά τα καθημερινά σίριαλ που πλασάρονται και σαν ποιότητα. Ακόμα και κάποιοι καλοί συνάδελφοί μου που τα κάνουν, νομίζω πως κατά βάθος το ξέρουν», μου λέει και συμπληρώνει: «Δεν θέλω να φανώ υπεράνω. Αν χρειαστώ κάποτε τα χρήματα για το παιδί μου ή για να κάνω κάτι δικό μου, μπορεί να παίξω κι εγώ σε κάτι τέτοιο. Θα το κάνω όμως χωρίς ψευδαισθήσεις».
Με την κουβέντα να ξεκινά από την τηλεόραση και να οδηγείται αναπόφευκτα στις αγαπημένες μας σειρές από το εξωτερικό, κάνουμε στάση στον πρόσφατο Άρχοντα των Δαχτυλιδιών, αφού συνειδητοποιούμε ότι μοιραζόμαστε κοινό πάθος (άλλο ένα χαρακτηριστικό αυτής της γενιάς) για τον κόσμο του Τόλκιν. «Ένας θείος μου με μύησε στα βιβλία όταν ήμουν 12-13 χρονών και μου άνοιξε έναν ολόκληρο κόσμο με τη λογοτεχνία του φανταστικού. Αργότερα είδα τις ταινίες με τους φίλους μου ξανά και ξανά, οπότε τραβάει μέχρι σήμερα η… τρέλα. Η σειρά, παρότι πανάκριβη, μου φαίνεται ότι κι αυτή έχει κάτι από αυτή τη φτήνια της εποχής που λέγαμε», μου λέει με κάποιο παράπονο, πριν ομολογήσει πως έχει τατουάζ το έμβλημα του Γκάνταλφ στην πλάτη.
Η σχέση πατέρα-γιου
Ολοκληρώνοντας έναν κύκλο, επιστρέφουμε στην ταινία του Γκορίτσα, η οποία έχει στο κέντρο της μια σχέση πατέρα-γιου, τους οποίους υποδύονται αντίστοιχα ο Στέλιος Μάινας και ο ίδιος. «Το είπα από την αρχή και στον Σωτήρη πως αυτό το στοιχείο του σεναρίου του ήταν που με άγγιξε περισσότερο. Ήταν ωραίο, γιατί στις κουβέντες που κάναμε μιλήσαμε για τις εμπειρίες μας και από τις δύο πλευρές, εγώ βέβαια πολύ πιο νέος πατέρας από εκείνον, όμως ο Σωτήρης είναι από τους ανθρώπους που δεν ξεχνούν, μιλά βαθιά βιωματικά και ταυτόχρονα πάντα με κάποια αποστασιοποίηση και χιούμορ, όπως στις ταινίες του. Θεωρώ τη σχέση πατέρα-γιου εξαιρετικά σημαντική, αλλά και δύσκολη, γεμάτη αγκάθια. Με τη μάνα υπάρχει ένα κερδισμένο έδαφος, ίσως γι’ αυτό όταν οι κακοποιητικές συμπεριφορές προέρχονται από εκείνη μας χτυπούν συνήθως πιο άσχημα. Με τον πατέρα, αυτή η σχέση δεν είναι δεδομένη».
Με βάση όσα συμβαίνουν και συζητούνται σήμερα στη δημόσια σφαίρα, ο Έλληνας ηθοποιός προεκτείνει τη σκέψη του: «Είναι σίγουρα θετικό που στην εποχή μας μιλάμε πολύ για την καταπίεση της γυναίκας και όλα τα σχετικά. Πρέπει όμως, νομίζω, να μιλήσουμε και για την κοινωνική καταπίεση που υφίστανται τα αγόρια από πολύ μικρή ηλικία, ώστε να ανταποκριθούν στο φορεμένο μοντέλο του άνδρα που πρέπει να είναι “σκληρός”, να μη δείχνει τα συναισθήματά του κ.ο.κ. Αντιθέτως, ξανά ο πατέρας είναι εκείνος από τον οποίο ένα αγόρι μπορεί να αντλήσει τρυφερότητα, ταύτιση αλλά και συμπόνια για όσα αντιμετωπίζει εκτός σπιτιού. Ακόμα και τη σωστή συμπεριφορά προς τις γυναίκες θα τη διδαχτεί βλέποντας τον δικό του πατέρα να αντιμετωπίζει με σεβασμό και αγάπη τη μητέρα του».
Όσο για την πολιτική ορθότητα, που είναι πια κυρίαρχη και στον χώρο του θεάματος, ο Αλειφερόπουλος δηλώνει κάθετα αντίθετος. «Δεν συμμετέχω πολύ στην κουβέντα των σόσιαλ, όμως ως εξωτερικός παρατηρητής μού φαίνεται ότι κάνει περισσότερο κακό παρά καλό. Δεν μιλάμε για ένα κίνημα όπως το #Metoo, το οποίο, παρά τα φάλτσα του, είναι ωφέλιμο, αλλά για την πολιτική ορθότητα per se. Προσωπικά, βλέπω έναν ανερχόμενο νεοσυντηρητισμό –και στο σινεμά– που με τρομάζει. Πώς είναι δυνατόν να βάλουμε όρια στην τέχνη ή π.χ. στο χιούμορ του αυτοσχεδιαστικού κωμικού; Αν δεν σου αρέσει, πολύ απλά μην πας να τον δεις».