Καταγίνομαι εδώ και χρόνια με την καλλιέργεια σπάνιων φυτών και στο περιβόλι μου δεν σταμάτησα ποτέ να συγκομίζω άγνωστα λαχανικά εξωτικής προέλευσης. Παρότι η πείρα που έχω αποκτήσει και η γνώση των εδαφοκλιματικών συνθηκών της περιοχής μου με βοηθούν να περιορίζω τις αποτυχίες, αυτές φυσικά δεν είναι λίγες. Συμβαίνει συχνά σπόροι, παρά την αυστηρή τήρηση των οδηγιών, να μη φυτρώνουν ποτέ, φυτά να αναπτύσσονται ελπιδοφόρα για λίγους μήνες και μετά αιφνιδίως να τινάζουν τα πέταλα, καρποί και ρίζες να διαψεύδουν γευστικώς τις εγκωμιαστικές περιγραφές των συγγραμμάτων που συμβουλεύομαι. Υπάρχει επίσης ένα επώδυνο απωθημένο που αφορά τις μακροχρόνια άκαρπες προσπάθειές μου να στολίσω τον κήπο μου με ορισμένα απόκοσμης ωραιότητας καλλωπιστικά.
Πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι αυτή ενός ενδημικού και απειλούμενου είδους (Echium pininana) των Καναρίων Νήσων και πιο συγκεκριμένα της Λα Πάλμα. Έχω αρκετές φορές θαυμάσει τη μέχρι και τέσσερα μέτρα ψηλή κωνοειδή ταξιανθία του σε βοτανικούς κήπους, με βουρλίζει πάντως το γεγονός πως προκόβει ακόμη και στα χέρια κάποιων ερασιτεχνών της Αγγλίας, παρότι είναι φυτό πολύ ευαίσθητο στο ψύχος και στον δυνατό αέρα. Δεν θέλω να ξύσω παραπάνω την πληγή μου, αν σας ξύπνησα την περιέργεια για το αντικείμενο της εμμονής μου είναι εύκολο, με τη βοήθεια του διαδικτύου, να αντιληφθείτε ποια αισθητική ανάγκη την κινεί.
Θα αναφερθώ όμως εκτενέστερα σε έναν όχι τόσο εντυπωσιακό ασφαλώς αλλά αναμφίβολα πολύ όμορφο στενό συγγενή του (Echium candicans), που με βοηθάει να παρηγορούμαι. Πρόκειται επίσης περί ενδημικού είδους, για πατρίδα του έχει το νησί Μαδέρα που βρίσκεται στον Ατλαντικό Ωκεανό και ανήκει στην Πορτογαλία. Λόγω των εντυπωσιακών του ταξιανθιών, δεν γινόταν να μείνει απαρατήρητο, και έτσι περιγράφηκε επιστημονικώς σχετικά νωρίς, το 1782, από τον Κάρολο Λινναίο τον Νεότερο, τον υιό δηλαδή του ξακουστού φυσιοδίφη. Σήμερα μας φαίνεται περίεργο, αλλά ήταν κάποτε τάση τα τέκνα επιφανών προσωπικοτήτων να λαμβάνουν το όνομά τους. Ένα άλλο παράδοξο, από φυτολογικής πλευράς τούτο, είναι η ετυμολογία του γένους στο οποίο κατατάχθηκε το νέο είδος. Προέρχεται από τη λέξη «έχις», που στην αρχαιότητα προσδιόριζε την οχιά, καθώς σύμφωνα με τη γόνιμη φαντασία κάποιων συγγραφέων του απώτερου παρελθόντος οι σπόροι ή κατ’ άλλους τα άνθη ορισμένων εκπροσώπων του γένους θυμίζουν κεφάλι οχιάς.
Ας εστιάσουμε όμως τώρα στις εμφανείς βεβαιότητες που αφορούν το είδος αυτό της «βοϊδόγλωσσας» όπως θα ονομαζόταν αν ήταν ιθαγενές της ελληνικής χλωρίδας, καθώς έτσι κυρίως είναι γνωστά τα έξι είδη που περιλαμβάνονται σε αυτήν. Όλα τους θεωρούνται ενοχλητικά ζιζάνια και διώκονται απηνώς, στην Κρήτη πάντως (πού αλλού;) απολαμβάνουν ζεματισμένους τους τρυφερούς ανοιξιάτικους βλαστούς ενός εξ αυτών (E. italicum). Σε ύψος το «έχιον της Μαδέρας» μπορεί να υπερβεί τα δύο μέτρα, ενώ ακτινωτά δύναται να εξαπλωθεί έτι μάλλον. Πάνω στους πολυάριθμους βλαστούς με τα μακρόστενα, χνουδωτά του φύλλα εμφανίζονται από τα μέσα της άνοιξης οι κυλινδρικού σχήματος κυανές ταξιανθίες. Διατηρούνται θαλερές για αρκετές εβδομάδες, ενώ, καθώς παράγουν άφθονο νέκταρ, προσελκύουν πλήθος από μέλισσες, βομβίνους και πεταλούδες, προσφέροντας έτσι υπέροχο θέαμα σε κάθε κήπο. Ως θάμνος αειθαλής, ταχέως αναπτυσσόμενος, απολύτως προσαρμοσμένος στις ξηροθερμικές συνθήκες και με μεσογειακή αύρα, είναι ιδανικός για φύτευση σε συστάδες, για τον σχηματισμό φυσικού φράκτη, για την οριοθέτηση μονοπατιών. Μην αρχίσετε να αυτοκατηγορείστε αν μετά από τρία τέσσερα χρόνια μαραθεί, ποτέ δεν ζει παραπάνω από τόσο, κι αυτό μοιάζει να είναι το μόνο του μειονέκτημα.
Δεν αντέχει το ψύχος
→ Χρειάζεται θέσεις προσήλιες και έδαφος ή, σε γλάστρα, χώμα που στραγγίζει καλά. Αντέχει στην αλατότητα, προσφέρεται έτσι για παραθαλάσσιες φυτεύσεις. Δεν απαιτεί τακτικά ποτίσματα, ούτε λιπάνσεις, σπανίως προσβάλλεται από ασθένειες. Προστατεύστε το όμως από το ψύχος, δεν πρέπει να εκτίθεται σε θερμοκρασίες κάτω από -2°C.
Ευχαριστούμε τις Γεωπονικές Επιχειρήσεις Χορομίδης για την αρωγή τους στη φωτογράφιση.