Navine G. Dossos – Εικαστικός
Η διαφορά ενός παιδιού από ένα έργο τέχνης
Η σχέση της Navine Dossos με τη μητρότητα –η ίδια προτιμά τη λέξη «γονεϊκότητα»– είναι περίπλοκη και πολυδιάστατη. Αφενός σχετίζεται με την καλλιτεχνική δημιουργία, καθώς κάθε έργο της το αισθάνεται σαν παιδί της, αφετέρου πρόσφατα απέκτησε παιδί, οπότε βιώνει και τον ρόλο του βιολογικού γονέα. Και στις δύο περιπτώσεις τής φαίνεται ένα δύσκολο ταξίδι. Συγκεκριμένα, ως τη μεγαλύτερη δυσκολία αναφέρει την κούραση, την έλλειψη ύπνου, την έλλειψη συγκέντρωσης. Ωστόσο, το να γεννάς ένα εικαστικό έργο από το να γεννάς ένα παιδί παραδέχεται ότι είναι δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα. Το έργο ελέγχεται απολύτως, το δημιουργείς με τον τρόπο που θέλεις εσύ, ενώ το παιδί είναι ένα ελεύθερο πνεύμα που από τη στιγμή που έρχεται στον κόσμο διαγράφει τη δική του πορεία. Τα συναισθήματα που της εγείρει η γονεϊκότητα ποικίλλουν: αισθάνεται διαφορετικά σήμερα απ’ ό,τι χθες και απ’ ό,τι ίσως αύριο το πρωί. Η γονεϊκότητα δεν είναι κάτι στάσιμο, είναι κάτι μεταβλητό και εξελίξιμο. Είναι κάτι απόλυτα φυσιολογικό και ταυτόχρονα το πιο ιδιαίτερο πράγμα. Για το πρότζεκτ MOTHERhood δημιούργησε μια προσωπογραφία και ένα πορτρέτο του παιδιού της. Και στα δύο έχει εντάξει το στοιχείο του φοίνικα, που στον πολιτισμό της Μεσοποταμίας συμβολίζει τη γονιμότητα. Σκοπός της ήταν να δείξει κάτι αφηρημένο και gender fluid.
→ navinegdossos.com
Σοφία Ροζάκη – Εικαστικός
Το αφήγημα του ρόλου
Για τη Σοφία Ροζάκη η μητρότητα δεν περιορίζεται στο να γεννήσεις ένα παιδί και να είσαι ο γονιός του. Συμμεριζόμενη την άποψη της Γαλλίδας συγγραφέα και φεμινίστριας Ελέν Σιξού, αναφέρει ότι η γυναίκα δεν απέχει ποτέ από τον ρόλο της μητέρας, ανεξάρτητα από το αν θα γεννήσει ή όχι, αφού είναι πάντα «φροντίστρια». Χαρακτηρίζει το συναίσθημα που της εγείρει η μητρότητα ως θετικό και «απαλό» και τονίζει ότι έχει να κάνει πολύ με τα βιώματα του καθενός. Η ίδια, ας πούμε, είχε την τύχη να έχει πολύ καλή σχέση με τη μητέρα της. Τα δύο έργα που επέλεξε για το πρότζεκτ MOTHERhood, όπως και τα περισσότερα έργα της, καταπιάνονται με το γυναικείο σώμα –ή και το άφυλο– και το κοινωνικό και πολιτικό βάρος που αυτό φέρει. Τα εν λόγω έργα, που δημιουργήθηκαν το 2019, θέλουν να αποτυπώσουν τον έλεγχο που ασκείται στο γυναικείο σώμα και την προσπάθεια που κάνει αυτό για να αντιδράσει και να υπάρξει αλλιώς. Η ίδια συνδέει αυτόν τον έλεγχο με τη μητρότητα και τις προσδοκίες που εγείρει στην κοινωνία, βάσει του αφηγήματος ότι ο ρόλος της γυναίκας είναι να κάνει ένα παιδί.
→ sofiarozaki.com
Αλεξάνδρα Διονά – Fiber Artist
Η αγάπη που δεν πεθαίνει
Η Αλεξάνδρα Διονά προς το παρόν έχει βιώσει τη μητρότητα ως κόρη μιας μάνας που για την ίδια υπήρξε πρότυπο. Όταν ακούει τη λέξη «μητέρα», αυτόματα έρχεται στο μυαλό της η μαμά της. Είχαν μόλις 23 χρόνια διαφορά – όταν η ίδια ήταν 19 χρονών, η μητέρα της αρρώστησε, γεγονός που, όπως λέει η ίδια, τις ανάγκασε να αλλάξουν ρόλους. Η κατάσταση της υγείας της ήταν δύσκολη και, λόγω οικογενειακών συνθηκών, ανέλαβε η ίδια την ευθύνη και τη φροντίδα της μέχρι τον θάνατό της. Θυμάται ότι ήταν μια σκοτεινή περίοδος, αλλά και τρυφερή ταυτόχρονα, και θυμάται να συζητούν ανοιχτά την επικείμενη απώλεια, θυμάται τη μητέρα της να δείχνει θάρρος και δύναμη και τελικά και πάλι να της δίνει ένα μάθημα ζωής, το τελευταίο. Λέει συγκεκριμένα: «Νιώθω ακόμη την αγάπη της. Αυτό είναι η μητρότητα για μένα, μια αγάπη που δεν πεθαίνει, γι’ αυτό και ονόμασα το συγκεκριμένο έργο Αιώνια μητέρα».
→ ashinyday.com
Missy Merida – Εικονογράφος
Μέσα από τα μάτια του γιου της
Η Missy Merida, κατά κόσμον Έλενα Καρανικολού, έγινε μητέρα όταν ήταν 22 ετών. Ήταν μια συνειδητή και έντονη επιθυμία που της γεννήθηκε νωρίς, από το γεγονός ότι δεν την εξέφραζε το παραδοσιακό μοντέλο οικογένειας, οπότε ονειρευόταν από παιδί να δημιουργήσει τη δική της. Η εγκυμοσύνη δεν ήρθε εύκολα και αβίαστα, αντίθετα δυσκολεύτηκε πολύ και για πολύ καιρό τόσο να συλλάβει, όσο και να κυοφορήσει – έμεινε στο κρεβάτι έξι μήνες λόγω αποκόλλησης. Ουσιαστικά ενηλικιώθηκε και ωρίμασε παράλληλα με τον γιο της: θεωρεί ότι ο γονιός δεν είναι δάσκαλος, αλλά είναι το παιδί αυτό που σε διδάσκει. Η ίδια ανακάλυψε τον εαυτό της μέσα από τα μάτια του γιου της. Ενδεικτικά αναφέρει ότι όταν έχασε την δουλειά της, ο γιος της της έφερε μπογιές και της είπε: «Μαμά, πρέπει να ζωγραφίσεις». Έτσι ασχολήθηκε επαγγελματικά με τη ζωγραφική και την εικονογράφηση. Στα έργα που εκθέτει στο πρότζεκτ MOTHERhood θέλησε να δείξει τη διαδρομή της μητρότητας με έμφαση στην περίοδο της εγκυμοσύνης, κατά την οποία θεωρεί ότι δημιουργείται η μεγαλύτερη σύνδεση με το παιδί.
→ missymerida.gr
Esmeralda Kosmatopoulos – Conceptual artist
Η μητέρα είναι η πρώτη γυναίκα
Η Esmeralda Kosmatopoulos δεν είναι μητέρα, αλλά είναι κόρη και, όπως λέει, αυτό από μόνο του είναι αρκετή δουλειά ήδη! «Είναι μια πολύπλοκη σχέση», λέει. «Από τη μάνα σου μαθαίνεις τι σημαίνει να είσαι γυναίκα. Είναι το πρώτο στήθος που βλέπεις, οι πρώτες γυμνές γυναικείες καμπύλες. Όπως επίσης σου μεταφέρει αυτό που περιμένει από σένα η κοινωνία. Παραδοσιακά η μητέρα ετοιμάζει την κόρη να γίνει γυναίκα, σύζυγος, μάνα. Οπότε προκύπτει μια σύγκρουση ανάμεσα στη φεμινιστική σου ταυτότητα και την εικόνα της γυναίκας που σου μετέδωσε η μάνα σου, και στους κοινωνικούς κανόνες που σου έθεσε». Στο συγκεκριμένο έργο μετέτρεψε αυτούς τους μητρικούς κανόνες σε γλυπτό. Κάθε κομμάτι του λειτουργεί ως ένα γλυπτικό κολάζ: ένα σουτιέν που καταδεικνύει τη μοναδικότητα του στήθους κάθε γυναίκας στην αρχετυπική μορφή του «μισού μήλου», που έχουν αποτυπώσει τόσοι καλλιτέχνες ανά τους αιώνες, ένα βάζο που ακολουθεί τις μορφές των ιδανικών γυναικείων καμπυλών και μια συναρμογή άλλων αντικειμένων που συχνά συνδέονται μεταφορικά με τη θηλυκότητα. Όλα μαζί σχηματίζουν μια φανταστική εικόνα του γυναικείου σώματος.
→ esmeraldakosmatopoulos.com
ΙΝFO → To πρότζεκτ MOTHERhood αποτελείται από μια εικαστική έκθεση, καθώς και από δράσεις γύρω από την ιδέα και την πράξη της σύγχρονης μητρότητας, και φιλοξενείται στο T.A.F./the art foundation. Επιμέλεια: Θάλεια Γελαδάκη και Ιφιγένεια Παπαμικρουλέα. Από την Πέμπτη 11 Μαΐου έως την Κυριακή 4 Ιουνίου.