Του ’60 οι εκδρομείς

Μαραθών, Τύμβος των Αθηναίων, αρχές δεκαετίας του ’60. Ισως είναι Φεβρουάριος. Ετσι δείχνουν οι δύο, δεξιά και αριστερά, ανθισμένες αμυγδαλιές. Ισως να είναι Κυριακή και οι εκδρομείς μάλλον σε οικογενειακή σύνθεση, με τα σπορ σακάκια, τους ζιλέδες σε «V» και τις γραβάτες. Τα ικετευτικά κυπαρίσσια και τα ελαιόδεντρα συνθέτουν το «άλσος του Μαραθώνος» που φανταζόταν ο Κάλβος. Στο βάθος, δυτικά, οι αττικοί λόφοι και, ανατολικά, πίσω από τον Τύμβο, ας υποθέσουμε τη θάλασσα. Εκεί, το 490 π.Χ., στο έλος μέχρι τα αλμυρά νερά οι Αθηναίοι, οδηγημένοι από τον Μιλτιάδη, αντιμετώπισαν των Περσών το μέγα πλήθος. Εκεί πολέμησε ο Αισχύλος. Εκεί έπεσε ο αδελφός του ο Κυναίγειρος με το χέρι φριχτά κομμένο από το σπαθί του Πέρση ναύτη. Εκεί έπεσαν και οι Πλαταιείς συμπολεμιστές των Αθηναίων. Στα χρόνια μας κρατιέται ακόμα ζωντανό στη συλλογική μνήμη το έπος εκείνο· και όχι μόνο των Ελλήνων όλων, αλλά και στη μνήμη κάθε μορφωμένου πολίτη της Ευρώπης ή της Αμερικής. Τους εκδρομείς της φωτογραφίας που τράβηξε ο Δημήτρης Παπαδήμος μάλλον δεν τους έφερε εκεί η μνήμη, αλλά η φήμη του τόπου. Εφτασαν με πούλμαν υαλόφρακτα, με λιμουζίνα αμερικάνικη, με «Σκαθάρι» VW, με σαραβαλάκι παλαιάς κοπής. Βρίσκονται μπροστά στα σκαλοπάτια που οδηγούν στην κορυφή του Τύμβου, στον Σωρό που λένε οι σημερινοί Μαραθωνίτες. Περιφέρονται –παρά το αρχικό κίνητρο– μάλλον αδιάφοροι, σαν να κάνουν ένα διάλειμμα στη διαδρομή. Τι να τους πει έτσι ένας μικρός χωμάτινος λοφίσκος, αφού δεν φαίνονται εκεί σπαθιά και περικεφαλαίες… ■