Η μυστική ζωή δύο παραστάσεων

Η μυστική ζωή δύο παραστάσεων

5' 4" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ο Κώστας Μπερικόπουλος μπαίνει στη σκηνή και είναι τουλάχιστον 50 εκατοστά ψηλότερος! Φοράει μια περούκα με το μαλλί τόσο… ξασμένο, που όλοι βάζουν τα γέλια. «Α, αυτό είναι ακόμα πιο αστείο από το προηγούμενο», σχολιάζει κάποιος. Προφανώς ο κομμωτής της παραγωγής έχει δοκιμάσει κι άλλες εξτραβαγκάντ κομμώσεις. Η ορχήστρα ετοιμάζεται για την έναρξη. «Μπορούμε να προσθέσουμε δύο μέτρα κοντραμπάσο και κρουστά μετά την γκάιντα», προτείνει ο μαέστρος Αγγελος Τριανταφύλλου. Ο Χάρης Φραγκούλης, ο Χάρης Ανδριανός και ο Μιχάλης Σαράντης σιγοψιθυρίζουν τα λόγια τους. Η Νάντια Κοντογεώργη προσπαθεί να βολέψει στο κεφάλι της ένα τεράστιο καπέλο. Η Λυδία Φωτοπούλου στρώνει το μακρύ φόρεμά της. «Θέλω πιο γρήγορα βήματα όταν μπαίνετε στη σκηνή», ζητάει από τους ηθοποιούς η υπεύθυνη για την κίνηση Αμάλια Μπένετ.

Ο Νίκος Καραθάνος βαδίζει πάνω κάτω σκεπτικός. Κάποια στιγμή με πλησιάζει. «Θα μείνεις πολύ;» με ρωτάει. «Γιατί, ενοχλώ;» του απαντώ. «Οχι, αλλά δεν είναι τίποτα έτοιμο για να δεις», συνεχίζει. «Πάντα έτσι λες», τον πειράζω. «Ναι, γιατί στην πρόβα, δηλαδή ενδοοικογενειακά, συμβαίνουν τα πάντα: την ίδια ώρα μπορεί να είσαι εξαιρετικός και χάλια· συμπαθής και αντιπαθέστατος. Είναι μια εσωτερική διαδικασία που αφορά μόνο εμάς. Οταν υπάρχει θεατής, οι ισορροπίες αλλάζουν».

Υπόσχομαι να μη διαταράξω τις ισορροπίες, να μη μείνω πάρα πολύ. Αλλά με την προϋπόθεση να ρίξει λίγο, έστω, φως στην «Οπερέττα» του Πολωνού συγγραφέα Βίτολντ Γκομπρόβιτς (1904-1969) – και στη δική του. Κατ’ αρχάς, στην υπόθεση: «Ο κόμης Αρισταίος σχεδιάζει να αποπλανήσει την όμορφη Αλμπερτίνα. Η επιτυχία του σχεδίου του είναι η αρχή μιας αλληλουχίας απροσδόκητων και εξωφρενικών γεγονότων, όπου συνυπάρχουν η μόδα με την επανάσταση και αντιμάχονται η διαφθορά του ενδύματος με την αθωότητα της γύμνιας».

Το γνώριζε το έργο ο Νίκος Καραθάνος; «Οχι, ήταν πρόταση του Εθνικού Θεάτρου και του Στάθη Λιβαθινού. Αλλά αμέσως με εξιτάρισε. Μου άρεσε η ατμόσφαιρα του παραλόγου που έχει. Θυμάσαι, όταν ήμασταν παιδιά, που βλέπαμε ένα ρολόι και το σπάγαμε για να δούμε τι έχει μέσα, πώς δουλεύει; Αυτή τη διάθεση μου προκάλεσε: να δω τα υλικά του, από τι είναι φτιαγμένο». Και τι βρήκε; «Ενα αφάνταστα ωραίο υλικό. Μιλάει για τον κόσμο, τη μόδα, την πολιτική με έναν ανάλαφρο, σχεδόν ανόητο τρόπο, αλλά με τον πόνο να υφέρπει. Λες και κάποιος πονάει και όμως χαμογελάει!»

Στο δελτίο Τύπου η παράσταση χαρακτηρίζεται «ευφάνταστη, ανατρεπτική και διαχρονική». Για τον σκηνοθέτη της πώς δικαιολογούνται όλοι αυτοί οι χαρακτηρισμοί; «Οι λέξεις είναι στενές όταν αφορούν την τέχνη, το θέατρο. Καλύτερες είναι οι χειρονομίες. Κι εγώ, για να σου εξηγήσω τι είναι η “Οπερέττα”, θα έβγαζα άναρθρες κραυγές και θα σου έκανα αέρα με τα χέρια!» Γελάμε. Κι εκείνος συνεχίζει: «Ενα θεατρικό έργο μπορεί να εμπεριέχει όλα τα ταξίδια του κόσμου κι εσύ να καταφέρεις να πας μόνο έναν μικρό περίπατο. Αυτό αφορά και τον σκηνοθέτη, και τον ηθοποιό, αλλά και τον θεατή. Η πρόκληση είναι να μπεις μέσα στο ποτάμι του και να αφεθείς στη γοητεία του, ακόμα κι αν έχεις καταλάβει λίγα – ή τίποτα…»

Η «Οπερέττα» μόλις ξεκίνησε το ταξίδι της στο Θέατρο Rex Σκηνή «Μαρίκα Κοτοπούλη». «Να φέρω χαρτομάντιλα; Θα με κάνεις πάλι να κλάψω, όπως στην “Γκόλφω” και στον “Συρανό”;» ρωτώ τον σκηνοθέτη της. «Δεν νομίζω. Αλλά σου υπόσχομαι να φτιάξω ένα έργο που θα σε κάνει να κλαις από την αρχή έως το τέλος. Αυτό είναι το όνειρό μου: μια παράσταση όπου οι θεατές θα πέφτουν κάτω από τα γέλια ή τα κλάματα και θα τους βγάζουν έξω σηκωτούς!» Γέλια ξανά. Το… Καραθάνειο χιούμορ είναι αμίμητο.

«Οπερέττα», Θέατρο Rex, Σκηνή «Μαρίκα Κοτοπούλη», από 29/4.Μετάφραση: Γιάννης Αστερής. Σκηνοθεσία: Νίκος Καραθάνος. Παίζουν: Χάρης Ανδριανός, Αλέξανδρος Βαρδαξόγλου, Μαρία Διακοπαναγιώτου, Βασιλική Δρίβα, Πάρις Θωμόπουλος, Νίκος Καραθάνος, Ευαγγελία Καρακατσάνη, Νάντια Κοντογεώργη, Κώστας Κορωναίος, Νίκος Λεκάκης, Κώστας Μπερικόπουλος, Ιωάννα Μπιτούνη, Εύη Σαουλίδου, Μιχάλης Σαράντης, Ελενα Τοπαλίδου, Αγγελος Τριανταφύλλου, Χάρης Φραγκούλης, Λυδία Φωτοπούλου, Γαλήνη Χατζηπασχάλη.

Το μίσος γεννάει μίσος

Κατηφορίζουμε προς την Αγίου Κωνσταντίνου. Εθνικό Θέατρο, κτίριο Τσίλλερ, και η Κεντρική Σκηνή έχει μετατραπεί σε σχολική τάξη για τις ανάγκες του έργου «Η τάξη μας» του Πολωνού Ταντέους Σλομποτζιάνεκ, που γράφτηκε το 2009 και παρουσιάζεται πρώτη φορά στο Εθνικό Θέατρο. Βασίζεται σε αληθινά γεγονότα: στην πολωνική πόλη Γιεντβάμπνε, στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι Εβραίοι κάτοικοί της δολοφονήθηκαν από τους καθολικούς συντοπίτες τους. Στο έργο, δέκα συμμαθητές που τους συνδέει η εθνικότητα και τους χωρίζει η θρησκεία αφηγούνται την ιστορία τους. Οι ναζί έχουν εισβάλει στη χώρα τους, οι σχέσεις που είχαν χτιστεί μέσα στη σχολική τάξη καταρρέουν, η θηριωδία και το μίσος παίρνουν τη θέση της αρμονικής συνύπαρξης και της αλληλοϋποστήριξης. Το μίσος γεννά νέο μίσος. 

«Γνώριζα το έργο και το θεώρησα σπουδαίο δώρο όταν μου προτάθηκε από το Εθνικό Θέατρο», λέει ο σκηνοθέτης Τάκης Τζαμαργιάς. «Με μάγεψε από την πρώτη σελίδα του. Είναι δομημένο σε 14 μαθήματα, σαν ομόκεντρους κύκλους, στα οποία βλέπουμε την πορεία αυτών των συμμαθητών από τα έξι τους χρόνια μέχρι το τέλος της ζωής τους. Είναι εξαιρετική η γραφή του Σλομποτζιάνεκ. Νιώθεις πως έχει απορροφήσει όλη την ευρωπαϊκή δραματουργία: από το αρχαίο δράμα και τον Σαίξπηρ μέχρι τον Μπρεχτ και, φυσικά, τον πατριώτη του, τον Καντόρ. Με συγκλονιστικό τρόπο θέτει το ζήτημα της ατομικής και συλλογικής ευθύνης».

Ο συγγραφέας υπερβαίνει το ιστορικοκοινωνικό πλαίσιο. Ξεκινά από αυτό, αλλά δεν περιορίζεται σ’ αυτό: μελετά τα όρια της ανθρώπινης φύσης. Ζητώ από τον Τάκη Τζαμαργιά να μου αναφέρει μια δυο κομβικές φράσεις από το κείμενο: «Η μία επαναλαμβάνεται συχνά στο έργο: “Τι μπορούσα να κάνω; Τι να έκανα;”. Και η άλλη λέγεται από την ηρωίδα στο τέλος του έργου: “Τα ωραιότερα χρόνια της ζωής μου τα πέρασα στο γηροκομείο. Εκεί είχα τηλεόραση με 56 κανάλια. Εβλεπα τα πάντα, αλλά κυρίως ντοκιμαντέρ για τα ζώα. Αναζητώντας το νόημα της ζωής στους ανθρώπους, συνειδητοποίησα ότι έπρεπε να το ψάξω στα ζώα”…».

Τι απομένει από όλα αυτά; «Το μόνο σταθερό στον κόσμο είναι τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα», όπως ακούγεται στο τελευταίο τραγούδι, γραμμένο από τον Δημήτρη Μαραμή. Με το ακορντεόν του Γιώργου Σχοινά, που παίζει επί σκηνής σε όλη τη διάρκεια της παράστασης… ■

«Η τάξη μας»,  Εθνικό Θέατρο, Κεντρική Σκηνή, από 27/4  Μετάφραση: Ερι Κύργια. Σκηνοθεσία: Τάκης Τζαμαργιάς. Παίζουν: Κώστας Γαλανάκης, Καίτη Κωνσταντίνου, Βασίλης Μαγουλιώτης, Αλέξανδρος Μαυρόπουλος, Γιάννης Νταλιάνης, Ράνια Οικονομίδου, Αλκης Παναγιωτίδης, Θέμης Πάνου, Γιώργος Πυρπασόπουλος, Κωνσταντίνα Τάκαλου.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή