Η μόδα της πίστης

5' 38" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Διακοσμημένη με πολύτιμες πέτρες και χιλιάδες διαμάντια, η παπική τιάρα ήταν ένα από τα «ιερά» αντικείμενα τα οποία ο Άντριου Μπόλτον είχε βάλει στο στόχαστρο κατά τη διάρκεια των επισκέψεών του στο σκευοφυλάκιο της Καπέλα Σιξτίνα στο Βατικανό. 

Οι διαβουλεύσεις του επικεφαλής επιμελητή του Costume Institute του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης με «στελέχη» της Αγίας Έδρας ψηλά στην ιεραρχία μετρούσαν ήδη χρόνια, ενώ ο ίδιος ο Μπόλτον είχε γίνει μια σχετικά γνώριμη φιγούρα στους χώρους του Βατικανού, με πρόσβαση σε κλειδωμένα δωμάτια όπου Καθολικές καλόγριες φρόντιζαν τα ρούχα του Φραγκίσκου, του 266ου και σημερινού Πάπα της Καθολικής Εκκλησίας. Αποστολή του Μπόλτον, ο οποίος, όπως διηγείται στους New York Times, ταξίδεψε στη Ρώμη τουλάχιστον 10 φορές για να τη φέρει εις πέρας, ήταν ο δανεισμός και η παρουσίαση αντικειμένων του Βατικανού στο νεοϋορκέζικο μουσείο. Σ’ ένα από τα ταξίδια του τον συνόδευε και η Άννα Γουίντουρ, διευθύντρια της αμερικανικής Vogue και καλλιτεχνική διευθύντρια όλων των εκδόσεων της Conde Nast. Η «Πάπισσα» της βιομηχανίας της μόδας έχει «δανείσει» το όνομά της στο Anna Wintour Costume Center, παράρτημα του Μητροπολιτικού Μουσείου που στεγάζει τη συλλογή του Costume Institute, ενώ από το 1995 ηγείται της επιτροπής που οργανώνει το ετήσιο Met Gala, τη φιλανθρωπική βραδιά που στηρίζει τις δραστηριότητες του ενδυματολογικού τμήματος και σηματοδοτεί την έναρξη της εκάστοτε έκθεσης. 

Οι προσπάθειες καρποφόρησαν, με αποτέλεσμα η έκθεση «Heavenly Bodies: Fashion and the Catholic Imagination» (Επουράνια σώματα: Μόδα και η καθολική φαντασία) να ξεκινήσει το ταξίδι της στο Μητροπολιτικό Μουσείο στις 10 Μαΐου, φέρνοντας κοντά καθολικούς θησαυρούς με ενδυματολογικές επιλογές που εξερευνούν την αισθητική ομορφιά της καθολικής πίστης. Η φετινή κεντρική έκθεση μόδας του μουσείου θα διαρκέσει μέχρι τις 8 Οκτωβρίου και είναι η μεγαλύτερη που έχει οργανώσει μέχρι σήμερα το Costume Institute. Αποτελεί επίσης τεράστιο στοίχημα για πολλούς από τους εμπλεκομένους, όπως για τη Γουίντουρ, την οποία φήμες θέλουν να εγκαταλείπει τις πολλαπλές αρμοδιότητές της στην Conde Nast μετά την έκδοση του επόμενου «September issue», του παραδοσιακά «πλουσιότερου» τεύχους της Vogue κάθε χρόνο.

 

Η μόδα της πίστης-1

Δημιουργία του Ιβ Σεν Λοράν σε συνεργασία με τον οίκο Goossens, για άγαλμα της Παναγίας σε εκκλησία στο Παρίσι. © Vincent Tullo/The New York Times

 

Αν και επισήμως ο Πάπας Φραγκίσκος δεν έχει εκφράσει κάποια γνώμη για την απροσδόκητη σύμπραξη, σε συνέντευξη Τύπου για την έκθεση στη Ρώμη τον Φεβρουάριο ο επικεφαλής σε θέματα πολιτισμού του Βατικανού, καρδινάλιος Τζιανφράνκο Ραβάζι, πόζαρε με τη Γουίντουρ και την Ντονατέλα Βερσάτσε (εκ των χορηγών της έκθεσης), δηλώνοντας στους New York Times ότι «η μόδα είναι μια αποφασιστικής σημασίας πολιτιστική γλώσσα, ενώ τα άμφια που δανείζουμε εκφράζουν τη δύναμη της Εκκλησίας, την ομορφιά και το μεγαλείο της μέσα στους αιώνες».

Πάνω από 40 θρησκευτικά κειμήλια, πολλά εκ των οποίων βγαίνουν για πρώτη φορά εκτός Βατικανού, βρίσκονται τώρα σε προθήκες του μουσείου, σε διαφορετικούς όμως χώρους από εκείνους που φιλοξενούν τα ενδύματα και τα αξεσουάρ μόδας που συμπληρώνουν την έκθεση. Γεμάτο σύμβολα και βαρύτητα, το παπικό «στυλ» εκφράζεται στην έκθεση της Νέας Υόρκης μέσα από άμφια, δαχτυλίδια και τιάρες. Παρουσιάζονται άμφια του Πάπα Βενέδικτου ΙΔ΄ από τον 17ο αιώνα, η μίτρα του Πάπα Πίου ΙΑ΄, αλλά και τα κόκκινα υποδήματα του Πάπα Βενέδικτου ΙΣΤ΄. Στην αρχή της θητείας του, ο τελευταίος είχε χαρακτηριστεί «Πάπας Prada», καθώς μερίδα του ιταλικού Τύπου είχε μεταδώσει ότι τα παπούτσια του τα παρήγαγε ο ιταλικός οίκος. Η είδηση διαψεύστηκε και η αλήθεια αποκαταστάθηκε με την αποκάλυψη του ονόματος του Αντριάνο Στεφανέλι ως του τσαγκάρη που φιλοτεχνούσε τα μοκασίνια, ενώ η Αγία Έδρα εξέδωσε τότε τη δική της ανακοίνωση: «Τον Πάπα δεν τον ντύνει η Prada, αλλά ο Χριστός».

 

Η μόδα της πίστης-2

Η Ριάνα με Maison Margiela. © Charles Sykes/Invision/AP

 

Καθολική επιρροή 

Μαζί με τα παπικά αντικείμενα, πάνω από 140 «κοσμικά» ενδύματα παρουσιάζονται στην έκθεση, η οποία απλώνεται σε 25 αίθουσες σε διαφορετικά κτίρια του μουσείου. Πώς επηρεάζει το θρησκευτικό στοιχείο τη δουλειά σε ένα ατελιέ; Ανάμεσα στα εκθέματα, ένας βυζαντινός σταυρός του 1000 μ.Χ. (από τις συλλογές του μουσείου) εκτίθεται όχι μακριά από ένα διχτυωτό ασημένιο μίνι νυφικό του Τζιάνι Βερσάτσε. Βασισμένο σε μοτίβα σταυρού, το νυφικό αποτελεί κομμάτι της τελευταίας συλλογής του Ιταλού δημιουργού πριν από τη δολοφονία του στο Μαϊάμι το 1997.

Πολλοί από τους 55 σχεδιαστές που παρουσιάζονται στην έκθεση, όπως η Έλσα Σκιαπαρέλι αλλά και ο Ρικάρντο Τίσι, μεγάλωσαν ως Καθολικοί, ενώ για κάποιους η πίστη αποδείχτηκε καθοριστική για το έργο τους. Σ’ αυτή την κατηγορία ειδική θέση κατέχει ο Κριστόμπαλ Μπαλενσιάγκα, ο Ισπανός δημιουργός ο οποίος εξέφρασε μια καθολική αισθητική και «σιλουέτα». Θρησκευτική θεματολογία ακολουθούν τα ρούχα της συλλογής «Βυζαντινά Μωσαϊκά» του ιταλικού οίκου Dolce & Gabbana, ενώ σχεδιαστές όπως η Κοκό Σανέλ και ο Κριστιάν Λακρουά χρησιμοποίησαν βυζαντινά στοιχεία σε φο κοσμήματα, μεταξύ άλλων. Για τον Αλεξάντερ Μακουίν, έναν «βασανισμένο» δημιουργό ο οποίος αυτοκτόνησε το 2010, τα φτερά αγγέλου είναι από κόντρα πλακέ.  

 

Η μόδα της πίστης-3

Πορφυρός ενδυματολογικός «μοναχισμός» από τον οίκο Valentino. © Vincent Tullo/The New York Times

 

Παπική κουλτούρα

Η έκθεση παρουσιάζεται σε μια εποχή που η «παπική κουλτούρα» ζωντανεύει και σε άλλες μορφές, όπως στη μικρή οθόνη, όπου ο Βρετανός Τζουντ Λο ερμήνευσε τον «Young Pope» σε μίνι σειρά του Πάολο Σορεντίνο για λογαριασμό του HBO, το 2017. Λίγα χρόνια νωρίτερα, ο Νάνι Μορέτι είχε σκηνοθετήσει την «εξαφάνιση» λόγω υπαρξιακών ανησυχιών του Πάπα στην ταινία «Habemus Papam» («Έχουμε Πάπα»), ενώ μόλις πριν από λίγες μέρες οι δρόμοι γύρω από το Βατικανό γέμισαν από ηθοποιούς-«καρδινάλιους» για τις ανάγκες των γυρισμάτων ενός ακόμα σίριαλ. Ο «Πάπας» του Netflix θα εστιάσει στη σχέση του Πάπα Βενέδικτου (Άντονι Χόπκινς) με τον αντικαταστάτη του, Πάπα Φραγκίσκο (Τζόναθαν Πράις). 

Στο μεταξύ, το 70ό Met Gala, το «κόκκινο χαλί» της μόδας, το οποίο οργανώθηκε πρόσφατα από τη Γουίντουρ σε συνεργασία με την Αμάλ Αλαμουντίν-Κλούνεϊ και τη Ριάνα, μεταξύ άλλων, δημιούργησε ποικίλες στυλιστικές και «πνευματικές» συνέργειες. Αποτυπώνοντας την ιδέα της έκθεσης, η Ριάνα, π.χ., εμφανίστηκε ντυμένη από τον οίκο Maison Margiela και τον (για πολλούς ακόμα «θεό») Τζον Γκαλιάνο. Η βραδιά είχε και ελληνικές παρουσίες, καθώς η βραβευμένη με Όσκαρ Αλίσια Βικάντερ συνδύασε το ασπρόμαυρο λουκ της από τον Louis Vuitton (οίκος του οποίου είναι «πρέσβειρα») με κοσμήματα με αρ ντεκό διάθεση του Νίκου Κούλη, ενώ ο Βασίλης Ζούλιας δημιούργησε το φόρεμα και ο Περικλής Κονδυλάτος την τιάρα που φόρεσε η ηθοποιός Μίντι Κάλινγκ. 

Για κάποιους είναι μια αμφιλεγόμενη έκθεση: τα «Επουράνια σώματα» έχουν ήδη δεχτεί κριτική για «θρησκευτική οικειοποίηση» και τη συσχέτιση μιας «σεξουαλικοποιημένης» μόδας με τον καθολικισμό. Κριτικές εκτοξεύονται και προς το Βατικανό, ενώ κάποιοι κάνουν λόγο για ένα εξαιρετικό «παιχνίδι» δημοσίων σχέσεων εκ μέρους της Αγίας Έδρας. Μοναστηριακές, επηρεασμένες από αγγέλους ή αγίους, οι σιλουέτες των ρούχων στο Μητροπολιτικό Μουσείο υπογραμμίζουν τη σημασία της φαντασίας και της ελευθερίας της έκφρασης, καθώς «συνομιλούν» με την καθολική ενδυματολογική παράδοση. «Κάθε ένδυμα έχει τη δική του ιστορία», σημειώνει ο Μπόλτον. Και την απόλυτα δική του «πίστη».  ■

Η μόδα της πίστης-4

Παπική τιάρα από το Βατικανό. © Vincent Tullo/The New York Times

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή