Η ημέρα τούτη είναι μια καλή αφορμή για στοχασμό. Έχουμε ξεχάσει να χρησιμοποιούμε το μυαλό μας, το υποκαταστήσαμε με αλγόριθμους σε μαύρα κουτιά. Έχουμε αναθέσει στις έξυπνες συσκευές μας τη σκέψη και τη μνήμη, κι εμείς ως μοντέρνοι κομφορμιστές αρεσκόμαστε να πατάμε κουμπιά που αυξάνουν τη ματαιοδοξία, διεγείροντας τους εγκεφάλους μας ώστε να εκκρίνουν περισσότερη ντοπαμίνη. Γίναμε όλοι τακτικοί θαμώνες καζίνο, ποντάρουμε την ύπαρξή μας στην επόμενη στιγμιαία επιβράβευση, βάζοντας τα δυνατά μας για να φανούμε ακόμα πιο ωραίοι, ακόμα πιο σχετικοί. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μας έχουν παγιδεύσει όλους σε ρόλους ηθοποιών δεύτερης και τρίτης κατηγορίας. Με τη διαφορά ότι νιώθουμε όλοι πρωταγωνιστές. Τώρα έχουμε όλοι άκοπα την ψευδαίσθηση ότι είμαστε δημόσια πρόσωπα. Δημιουργώντας ακόμα κι έναν ψεύτικο λογαριασμό και αναρτώντας μια σπουδαιοφανή φωτό προφίλ, παίρνουμε το δικαίωμα εισόδου σε μια ζωή απαλλαγμένη από τα όρια του χώρου και του χρόνου. Εδώ δεν ισχύει κανένας περιορισμός για την αξιοθαύμαστη προσωπικότητά μας. Εδώ θα δουν όλοι σε ζωντανή μετάδοση πόσο τεράστιοι είμαστε. Για πολλούς αυτή είναι μια σωτήρια διέξοδος όταν τίποτε άλλο δεν είναι εφικτό. Αλλά για έναν άνθρωπο που έχει σωματική υγεία, πνευματική διαύγεια και κοινωνική ζωή, η αυξανόμενη έκθεση στην τοξικότητα της εικονικής έκθεσης συνεπάγεται βέβαιο καταθλιπτικό σύνδρομο. Η επαφή με την πραγματικότητα είναι αδυσώπητη.
Η ημέρα τούτη είναι μια καλή αφορμή για αποσύνδεση. Ίσως η καταλληλότερη μέρα για να βγεις από το ίντερνετ και να βάλεις στο πλάι τις συσκευές σου. Να βάλεις στο αεροπορικό το κινητό σου από το προηγούμενο βράδυ και να δώσεις την υπόσχεση στον εαυτό σου ότι δεν θα το ανοίξεις ούτε στιγμή για μία ολόκληρη μέρα. Κατέβασε ταχύτητα, μείωσε την εξάρτησή σου από τα μέσα και δες προσεκτικότερα τα περιεχόμενα και τους σκοπούς. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε υποχρεώνουν διαρκώς να συγκρίνεσαι με τους άλλους και να εκλιπαρείς για λίγη ακόμα προσοχή, μην ενδίδεις στην ανάγκη να φαίνεσαι διαρκώς πάνω στο κύμα.
Η μέρα τούτη είναι μια καλή αφορμή για επαναξιολόγηση της στάσης μας απέναντι στους άλλους και στα πράγματα. Διάλεξε σήμερα να πάρεις τηλέφωνο κάποιον που αγαπάς και να του πεις έναν τρυφερό λόγο. Βοήθησε έναν συνάνθρωπό σου. Βγες έξω στον καθαρό αέρα. Πάρε βαθιές αναπνοές. Περπάτησε, τρέξε. Κάνε μια εκδρομή. Κινήσου χωρίς πρόγραμμα. Σήκωσε το βλέμμα σου στον ουρανό και παρατήρησε τις αλλαγές. Παίξε με ένα παιδί, γέλα, κι άσε τις πόζες για τους άλλους. Ας μην τραβήξεις φωτογραφίες σήμερα. Δεν είναι απαραίτητη η τεκμηρίωση της κάθε σου εμπειρίας. Το βασικότερο είναι εσύ να απολαύσεις το πέρασμά σου από τον κόσμο. Αν θες οπωσδήποτε να αποδράσεις από τη σκληρή πραγματικότητα, άνοιξε ένα βιβλίο και απόλαυσέ το. Θα σου κάνει καλό. Κράτησε σημειώσεις, εν ανάγκη ζωγράφισε κιόλας. Κάνε κάτι πρωτότυπο. Νιώσε κάτι δικό σου. Χόρεψε. Όσο μένεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τόσο ετεροκαθορίζεσαι και μπαίνεις σε έναν φαύλο κύκλο αγωνίας και ανικανοποίητων προσδοκιών. Σήμερα είναι Κυριακή και είναι κρίμα να περάσεις ακόμα μία μέρα μπροστά από μια οθόνη που αποδεδειγμένα σου προκαλεί κατάθλιψη.
Κατά κύριο λόγο η ημέρα τούτη είναι μια καλή αφορμή για σωματική επαφή. Η αγκαλιά είναι διαπιστωμένα θεραπευτική. Τι να σου κάνει όμως μια εικονική αγκαλιά; Πέταξε τις συσκευές και πιάσε έναν ζωντανό άνθρωπο. Κάνε την Κυριακή αυτή υπόδειγμα και για τις υπόλοιπες ημέρες. ■
* Ο Μανώλης Ανδριωτάκης είναι συγγραφέας, σκηνοθέτης και δημοσιογράφος. Το τελευταίο του βιβλίο, «Ο αλγόριθμος της Σοφίας. Για χρήστες εξυπνότερους από τις συσκευές τους», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κριτική.