Στα χρόνια 1941-44 το σπίτι του Ανδρέα Εμπειρίκου γίνεται καταφύγιο για πολλούς. Γράφει ο Ελύτης:*
«Οι τακτικές συγκεντρώσεις της Πέμπτης, που κρατήσανε σ’ όλο το διάστημα της Κατοχής, και ακόμη -αλλά όχι με την ίδια ζωηρότητα- μετά την Απελευθέ-ρωση, έμειναν ιστορικές. Αρχίσανε, όπως όλα τα πράγματα, που δεν τα προσχεδιάζει κανείς, από δυο-τρεις φίλους, για να φτάσουν να συμπεριλάβουν, κατά το τέλος της Κατοχής, έναν ευρύτατο κύκλο απ’ όλες τις γενιές κι απ’ όλες τις παρατάξεις, όλους εκείνους που, ανεξάρτητα από ηλικία ή πολιτική τοποθέτηση, εννοούσαν, πριν απ’ όλα, να μείνουν άνθρωποι ελεύθεροι με τη βαθύτερη και σωστή σημασία του όρου.
Με ευγένεια και θάρρος…
[…] Εκεί, στις δύο συνεχόμενες αίθουσες που η μια τους πλευρά ήταν σκεπασμένη ώς επάνω με βιβλία και οι άλλες με έργα του Yves Tanguy και του Max Ernst, στριμωγμένοι σε καναπέδες, πολυθρόνες, καρέκλες, καρεκλάκια κι οπουδήποτε αλλού βρίσκαμε, πολλές φορές χάμου, πάνω σε μαξιλάρια, παρακολουθούσαμε τον οικοδεσπότη μας να διαβάζει με τη ζεστή, χαρακτηριστική φωνή του, που ήξερε τόσο καλά να παρακολουθεί και να χρωματίζει τις πιο παραμικρές διακυμάνσεις του κειμένου, όλα τα καινούρια τότε έργα του, τα «Γραπτά» πρώτα-πρώτα, ύστερα το «Αργώ ή Πλους Αεροστάτου» και, τέλος, το τεράστιο, χιλίων
σελίδων μυθιστόρημά του «Ο Μέγας Ανατολικός». […]
…ο καλόκαρδος κι ευγενικός αυτός ποιητής, που σ’ ένα άλλο δωμάτιο του σπιτιού του, τις ίδιες εκείνες ώρες, έκρυβε με κίνδυνο της ζωής του έναν αγωνιστή της Αντίστασης […].
Από τον τόμο «Ελληνες ποιητές – Ανδρέας Εμπειρίκος»
(εισαγωγή, ανθολόγηση: Παντελής Μπουκάλας)
* Ανοιχτά χαρτιά, εκδόσεις Ίκαρος
Ο τίτλος του άρθρου είναι δανεισμένος από τη συλλογή Ενδοχώρα (εκδόσεις Άγρα).