Μια φορά κι έναν καιρό, πάνω στα βράχια ενός άγονου ηφαιστείου στη μέση του Ινδικού ωκεανού, μια ομάδα από κοραλλιογενείς πολύποδες ήξερε ότι χωρίς τροφή οι ώρες της ζωής της ήταν μετρημένες. Δεν απελπίστηκε όμως. Μάζεψε όσες δυνάμεις τής απέμειναν και το έριξε στη δημιουργία. Κανείς δεν μπορούσε να φτιάξει πιο όμορφα κοράλλια από εκείνη. Απασχολημένοι με το χτίσιμο της κοραλλιογενούς αποικίας τους, οι πολύποδες ξέχασαν για λίγο την πείνα τους, έως τη στιγμή που οι φωνές των τρομοκρατημένων γειτόνων τους τους διέκοψαν. Τι ήθελαν πάλι αυτά τα ζωαξανθέλλα;
«Ζούμε σε έναν απέραντο και επικίνδυνο κόσμο», τους φώναξαν. «Αφήστε μας να κατοικήσουμε με ασφάλεια στα κοράλλια σας κι εμείς θα σας δώσουμε τροφή. Μόνο εάν βοηθήσουμε ο ένας τον άλλο, θα καταφέρουμε όλοι μαζί να επιβιώσουμε».
Μα πώς δεν το σκέφτηκαν νωρίτερα! Τα ζωαξανθέλλα είναι φωτοσυνθετικοί οργανισμοί και μπορούν να αναπαράγουν τροφή από το φως του ήλιου και μόνο.
«Έγινε!» απάντησαν τότε οι κοραλλιογενείς πολύποδες.
Στα εκατομμύρια χρόνια που ακολούθησαν, τα ζωαξανθέλλα έκαναν τα κοράλλια σπίτι τους και οι πολύποδες, χωρίς να πεινάνε πια, συνέχισαν να χτίζουν ολόκληρες αποικίες από νέα κοράλλια, που εξαπλώθηκαν σχηματίζοντας ύφαλο κατά μήκος της ακτογραμμής του νησιού (που μόνο άγονο δεν είναι σήμερα). Είναι ο περιθωριακός ύφαλος της νήσου La Reunion στον Ινδικό ωκεανό.
Παρόμοιοι περιθωριακοί ύφαλοι δημιουργήθηκαν και στις ακτές της Αυστραλίας πριν από 18 εκατομμύρια χρόνια. Μετά την Εποχή των Παγετώνων όμως -πάνε 10.000 χρόνια από τότε-, ο ήλιος που ξεμύτισε έλιωσε τους πάγους και ανέβασε τη στάθμη των ωκεανών. Μέρος των ακτών της Αυστραλίας υποχώρησε τότε κάτω από το νερό, απομακρύνοντας ταυτόχρονα τον ύφαλο από τη στεριά. Είναι το Μέγα Κοραλλιογενές Φράγμα, το μεγαλύτερο ζωντανό θαλάσσιο τροπικό δάσος που υπάρχει στη Γη. Αποτελείται από 2.900 υφάλους, 940 νησιά και εκτείνεται σε μήκος μεγαλύτερο των 2.600 χιλιομέτρων.
Στις Μαλδίβες η άνοδος της θερμοκρασίας και της στάθμης του νερού προκάλεσε ολοκληρωτική εξαφάνιση ενός από τα νησιά της. Κάτω από την επιφάνεια του νερού διακρίνουμε πλέον μόνο τον ύφαλο παρέα με τη λιμνούλα που δημιούργησε η αποχώρηση του γήινου στρώματος. Είναι η ατόλη των Μαλδίβων στον Ινδικό ωκεανό.
Και για να μη φύγετε… αδιάβαστοι, σημειώστε επίσης:
• Τα κοράλλια αποτελούνται από μικροσκοπικά ασπόνδυλα πλάσματα, τους πολύποδες. Οι ενήλικοι κοραλλιογενείς πολύποδες, που έχουν πλοκάμια και μοιάζουν με ανεμώνες, δημιουργούν αποικίες εκκολάπτοντας τα μωρά τους πάνω σε σκληρούς σκελετούς που τα στηρίζουν και τα προστατεύουν.
• Οι σκληροί σκελετοί των κοραλλιών είναι φτιαγμένοι από ανθρακικό ασβέστιο (ασβεστόλιθος), ένα χημικό μόριο που εκκρίνουν οι ίδιοι οι πολύποδες. Πάνω τους, μικροσκοπικά θαλάσσια ζώα και φύκη βρίσκουν ασφαλή κατοικία και σε αυτά ακριβώς χρωστάνε τα κοράλλια την υπέροχη ποικιλομορφία τους.
• Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι δημιουργήθηκαν από το ανθρακικό ασβέστιο που παράγεται από τα κοράλλια.
• Για να ζήσουν και να αναπαραχθούν τα κοράλλια στον Μεγάλο Κοραλλιογενή Ύφαλο στην Αυστραλία, χρειάζονται ρηχό, ζεστό και φτωχό σε θρεπτικά συστατικά νεράκι. Αυτό φαντάζει λίγο αφύσικο, καθόσον η πλειονότητα των οργανισμών στη Γη έχει ανάγκη από πολλά και ποικίλα θρεπτικά συστατικά για να επιβιώσει. Όμως τα κοράλλια του ζεστού νερού δε ζουν μόνα τους, μα «συμβιώνουν» με τα ζωοξανθέλλα, που αναζητούν το φως του ήλιου για να συνθέσουν την τροφή τους. Και η επιβίωση των οργανισμών αυτών σε βαθιά ή θολερά από την παρουσία θρεπτικών συστατικών νερά είναι αδύνατη.
• Εκτός από τροφή, τα ζωαξανθέλλα δίνουν και χρώμα στα κοράλλια: χωρίς την παρουσία τους ασπρίζουν!
• Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι προστατεύουν τις ακτές από τα βίαια κύματα και τη διάβρωση. Εκτός από το ότι αποτελούν το σπίτι για πλήθος θαλάσσιων οργανισμών, πολλά από τα ξεχωριστά φυτά και ζώα που ζουν στο περιβάλλον τους αξιοποιούνται για την ανάπτυξη νέων αντικαρκινικών φαρμάκων και όχι μόνο.