Oι διαφημιστικές αφίσες επτά εμβληματικών αεροπορικών εταιρειών μάς προσκαλούν σε ένα ταξίδι στην αισθητική και στα ήθη άλλων εποχών.
AEROFLOT (1964)
Σοβιετική Ένωση
Τη δεκαετία του 1960, η σοβιετική Aeroflot είχε δημιουργήσει ένα εκτεταμένο δίκτυο προορισμών από το Άμστερνταμ έως την Αβάνα και το Δελχί. Ακολουθώντας μια μάλλον δυτικότροπη αισθητική, χωρίς τη σοβαροφάνεια ή την κεκαλυμμένη προπαγάνδα της καθεστωτικής τέχνης, το πόστερ του Victor Asseriants είναι ανάλαφρο και παιγνιώδες, όπως και ένα ταξίδι στη μακρινή Ινδία (αυτό τουλάχιστον μοιάζει να υπόσχεται η εικόνα). Λεπτομέρεια: κάτω αριστερά διακρίνεται το λογότυπο της Aeroflot με το σφυροδρέπανο, το οποίο, παρά τη διάλυση της ΕΣΣΔ, παραμένει ως έχει μέχρι σήμερα.
MEXICANA (δεκαετία 1960)
Μεξικό
Φωτογραφία: David Pollack/Getty Images/Ideal Image
Μια Μεξικανή με παραδοσιακή φορεσιά –λίγο ιθαγενής, λίγο Λατίνα– στέκεται δίπλα στα προκολομβιανά μνημεία του Γιουκατάν. Στο βάθος βλέπουμε την περίφημη πυραμίδα El Castillo (κορωνίδα της πόλης Chichen Itza των Μάγια) και ακριβώς από πάνω ένα αεροπλάνο της εταιρείας Mexicana (1921-2010), που αναλαμβάνει να μεταφέρει τους επιβάτες σε αυτόν τον μακρινό παράδεισο. Ο συνδυασμός αρχαίων θησαυρών και θηλυκής ομορφιάς αποτέλεσε διαχρονικά αγαπημένο μέσο πειθούς της ταξιδιωτικής διαφήμισης.
SABENA (1958)
Βέλγιο
Φωτογραφία: David Pollack/Getty Images/Ideal Image
Μπουρούντι, Ζάμπια, Γκαμπόν, Νιγηρία, Κονγκό. Στα 78 χρόνια ζωής της (από το 1923 που ιδρύθηκε μέχρι το 2001 που χρεοκόπησε), η Sabena εξυπηρέτησε ουκ ολίγους αφρικανικούς προορισμούς. Ο εθνικός αερομεταφορέας του Βελγίου είχε στενούς δεσμούς με τη Μαύρη Ήπειρο, μάλιστα μέρος των κονδυλίων για τη δημιουργία του προήλθαν από τους Βέλγους του Κονγκό. Το πόστερ απεικονίζει το τεράστιο πρόσωπο μιας Αφρικανής (στο ευρωπαϊκό φαντασιακό η Αφρική είναι πάντα γυναίκα και πάντα γεμάτη χρώμα), ενώ από κάτω περιδιαβαίνουν επιβάτες και κάτοικοι, λευκοί και μαύροι.
AIR FRANCE (1946)
Γαλλία
(Φωτογραφία: VISUALHELLAS.GR)
To 1946, η Air France ξεκίνησε απευθείας πτήσεις στο δρομολόγιο Παρίσι-Νέα Υόρκη. Την ίδια χρονιά κυκλοφόρησε και η πληθωρική αφίσα, που προμοτάρει συνολικά τη Βόρεια Αμερική ως προορισμό. Στη βάση φαίνεται ο χάρτης της Γαλλίας βαμμένος σε έντονο κόκκινο χρώμα, που ταιριάζει με το πορφυρό της αστερόεσσας, η οποία έχει τοποθετηθεί στην κορυφή της εικόνας αντί ουρανού. Ακριβώς από κάτω, με τις μύτες τους σχεδόν να γρατζουνάνε τα λευκά αστέρια, κυριαρχούν οι επιβλητικοί ουρανοξύστες, το απόλυτο σύμβολο των ΗΠΑ και γενικά της μοντέρνας εποχής. Ο Ατλαντικός ωκεανός, σαν ασθενικό ρυάκι, μοιάζει να περνιέται με μια δρασκελιά προκειμένου να ενωθούν οι δύο χώρες.
ΟΛΥΜΠΙΑΚΕΣ ΑΕΡΟΓΡΑΜΜΕΣ (τέλη δεκαετίας 1950-αρχές δεκαετίας 1960)
Ελλάδα
Στο βαθύ μπλε του ουρανού ισορροπεί με στιβαρότητα ένα αεροσκάφος των Ολυμπιακών Αερογραμμών, ενώ πίσω του διακρίνεται το λογότυπο με τους πέντε ολυμπιακούς κύκλους, συν έναν ακόμα, που συμβολίζει την Ελλάδα. Ο Ωνάσης ήθελε να κατοχυρώσει το αυθεντικό ολυμπιακό έμβλημα, βρήκε όμως αντίσταση από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή. Με λιτή αισθητική, η –φιλοτεχνημένη από τον illustrator Max Schneider– αφίσα εκφράζει τον δυναμισμό μιας ιστορικής εταιρείας, που στα χρόνια της ακμής της δεν ήταν απλώς το κόσμημα της εγχώριας αεροπλοΐας ή το μέσο προβολής της χώρας στο εξωτερικό. Ήταν και εργαλείο για την ανασύσταση της εθνικής ταυτότητας, το διαβατήριο για να δουν οι Έλληνες τον εαυτό τους ως κομμάτι του προηγμένου κόσμου.
LUFTHANSA (δεκαετία 1960)
Γερμανία
(Φωτογραφία: VISUALHELLAS.GR)
H Lufthansa είναι παιδί του πολέμου. Γεννήθηκε το 1953 στη Δυτική Γερμανία, παίρνοντας το όνομα της προγενέστερης Deutsche Lufthansa. Την εποχή εκείνη, λίγα χρόνια μετά την ήττα των Ναζί, η φερεγγυότητα ήταν μια έννοια που την είχε απεγνωσμένα ανάγκη όχι μόνο η νεότευκτη αεροπορική εταιρεία, αλλά κυρίως η ίδια η Γερμανία. Εξ ου και η ρεκλάμα: τι πιο ασφαλές από το ταξίδι ενός αθώου κοριτσιού με λευκά καλτσάκια και τριανταφυλλένια μάγουλα σε μια χώρα που αναγεννιόταν από τις στάχτες της;
PAN AM (δεκαετία 1960)
ΗΠΑ
Φωτογραφία: David Pollack/Getty Images/Ideal Image
Καμπύλες, γυμνή σάρκα και μια χορταρένια φούστα Hula που ταλαντεύεται. Η Χαβάη δεν χρειάζεται πολλά λόγια για να την περιγράψεις, αρκεί ένα θελκτικό σώμα. Η λαχτάρα για τον προορισμό κατασκευάζεται μέσα από τον πόθο για το χαβανέζικο κορμί, το οποίο –επειδή ακόμα βρισκόμαστε στα «ντροπαλά» ’60s– δεν είναι πραγματικό, αλλά προϊόν χαρτοκοπτικής. Η διαφήμιση είναι της Pan Am (1927-1991), της εμβληματικής αεροπορικής εταιρείας των Ηνωμένων Πολιτειών που στο απόγειο της δόξας της εξυπηρετούσε προορισμούς σε 86 χώρες του κόσμου.