Βαγγέλης Στυλιανίδης: Αρχιτέκτονας του γραφείου 3SK Αρχιτέκτονες

Βαγγέλης Στυλιανίδης: Αρχιτέκτονας του γραφείου 3SK Αρχιτέκτονες

5' 57" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Διατυπώνοντας διαυγείς θέσεις που δεν ωραιοποιούν τα πράγματα, ο αρχιτέκτονας Βαγγέλης Στυλιανίδης τοποθετείται με λόγο άμεσο για όσα συνδέουν την αρχιτεκτονική με το τουριστικό προϊόν. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι. Επέστρεψε στην Αθήνα και ξεκίνησε τη συνεργασία του με τον εξάδελφό του Αντώνη Στυλιανίδη, σχεδιάζοντας κτίρια για κάθε χρήση. Στα σαράντα τέσσερα χρόνια που μεσολάβησαν, το γραφείο τους ταυτίστηκε με την κατασκευή τουριστικών καταλυμάτων, που σήμερα φτάνουν σε αριθμό τα 248. Ως 3SK Aρχιτέκτονες έχουν συνδέσει το όνομά τους με πολλά σημαντικά έργα, όπως η αναμόρφωση του παλιού εργοστασίου Φιξ για να στεγαστεί το ΕΜΣΤ.

Θεωρείστε ο αρχιτέκτονας των ξενοδοχείων στην Ελλάδα. Πόσες μονάδες έχετε σχεδιάσει και πώς ξεκίνησε η σχέση σας με τον τουρισμό;

Το αρχιτεκτονικό γραφείο ξεκίνησε ο Αντώνης Στυλιανίδης, ο οποίος ήταν ήδη φτασμένος αρχιτέκτονας όταν εγώ ήμουν φοιτητής. Αυτός μου έμαθε την τέχνη, όπως μαθαίνουν οι μάστορες τους μαθητευομένους. Από το 2004 εντάχθηκε στην ομάδα και η Βάσια Στυλιανίδη και γίναμε οι 3SK Aρχιτέκτονες. Με τον τουρισμό όλα ξεκίνησαν το 1975, οπότε το γραφείο σχεδίασε δύο ξενοδοχεία στο Ηράκλειο της Κρήτης, το Agapi Beach στην παραλία και το Galaxy στην πόλη. Είχαμε τεχνογνωσία, άποψη για την αρχιτεκτονική, με προσήλωση στο ύστερο μοντέρνο κίνημα, και οπωσδήποτε εργατικότητα και συνέπεια. Έτσι ήρθαν οι επόμενες παραγγελίες. Στις δεκαετίες που ακολούθησαν, το γραφείο μας ανέλαβε μια σειρά ξενοδοχείων, όπως το Creta Palace στο Ρέθυμνο, το Macedonia Palace στη Θεσσαλονίκη, το Mykonos Blue στη Μύκονο, πιο πρόσφατα το Blue Palace στην Ελούντα, το Helona στην Κω, το Ionian Blue στη Λευκάδα, το Daios στη Θεσσαλονίκη και στην Ελούντα, και πολλά ακόμα σχεδόν σε όλη την Ελλάδα. Συνολικά 248 ξενοδοχεία.

Έχει αλλάξει η προσέγγισή σας ως προς τον σχεδιασμό των τουριστικών μονάδων σε σχέση με τα πρώτα χρόνια;

Ασφαλώς, μέσα σε τέσσερις και πλέον δεκαετίες έχουν αλλάξει πολλά, ο πυρήνας όμως παραμένει ο ίδιος: η λειτουργικότητα της μονάδας, ο σχεδιασμός που συμβάλλει στην κερδοφορία του ξενοδοχείου και η φροντίδα στην αρχιτεκτονική άποψη, ώστε να είναι σοβαρή και κατά το δυνατόν διαχρονική.

Γνωρίσαμε τα resorts ως καταλύματα μαζικού τουρισμού, κάπως απρόσωπα. Ποια είναι η αρχιτεκτονική ταυτότητα αυτών των ξενοδοχείων σήμερα;

Από τα κτίρια-μνημεία που γίνονται σύμβολα έως τα απολύτως χρηστικά, όπως π.χ. οι αποθήκες, συναντώνται όλες οι λειτουργικές και αισθητικές διαβαθμίσεις. Τα μεγάλα ξενοδοχεία του Βαλσαμάκη ήταν πάρα πολύ καλά, όπως και το Porto Carras του Gropius, για την εποχή του. Φυσικά, υπάρχουν ξενοδοχεία που τρομάζουν με το μεγάλο τους μέγεθος, αλλά και εκεί υπάρχει σωστή και λάθος αντιμετώπιση.

Αν διαβλέπω σήμερα έναν κίνδυνο, αυτός είναι η στροφή στον εφήμερο εντυπωσιασμό μέσα από τον ανταγωνισμό της μορφής. Ζούμε στην εποχή της εικόνας, η οποία καταναλώνεται και ξεπερνιέται απίστευτα γρήγορα, και στο τουριστικό κατάλυμα τείνει να κυριαρχήσουν η διακόσμηση και η μόδα που αυτή παράγει. Κατανοώ την ανάγκη που εξυπηρετεί, πρέπει όμως να γίνει συνείδηση το ότι δημιουργούνται εφήμερες εικόνες που διαρκώς χρήζουν ανακατασκευής, ενώ τα κτίρια και η βασική αρχιτεκτονική είναι εκεί για πολλά χρόνια.

Θεωρείτε ότι οι μεγάλες μονάδες μαζικού τουρισμού βοηθούν την τουριστική εικόνα της χώρας και αποτελούν πηγή εσόδων για την τοπική κοινωνία;

Το να αρνούμαστε την αναγκαιότητα των μεγάλων μονάδων μαζικού τουρισμού είναι σαν να αρνούμαστε τη σημασία των σούπερ μάρκετ για την κατανάλωση. Αν δεχθούμε ότι θέλουμε να έχουμε τουρισμό με τα καλά και τα κακά του, οι μεγάλες μονάδες είναι η καρδιά του προϊόντος αυτού, γιατί δημιουργούν οικονομίες κλίμακας, ένα σχετικά προσιτό αγαθό στους καταναλωτές και δυνατότητα κερδοφορίας στους επιχειρηματίες. Επιπλέον, ο τουρισμός ως οικονομική δραστηριότητα έχει τη μεγαλύτερη διασπορά κατανάλωσης σε όλη την κοινωνία.

Πόσα ακόμα μεγάλα ξενοδοχεία θεωρείτε ότι χωράει η χώρα μας;

Υπάρχουν καλές και κακές αρχιτεκτονικές απαντήσεις σε μια παραγγελία, πάντα ανεξάρτητα από την κλίμακα του ξενοδοχείου. Για εμάς είναι κυρίαρχο η αρχιτεκτονική που παράγουμε να βρίσκεται σε έναν σοβαρό διάλογο με το φυσικό και το δομημένο περιβάλλον της περιοχής όπου υλοποιείται το έργο.

Στην πραγματικότητα δημιουργείτε μικρά χωριά. Πώς λειτουργούν οι άνθρωποι μέσα σ’ αυτά τα μέρη; Σε τι πρέπει να ανταποκριθείτε εσείς ως αρχιτέκτονας;

Σχεδιάζουμε χώρους διακοπών, όπου όσοι έρχονται θα ζήσουν μέσα σε περίπου έξι επτά ημέρες μια συμπυκνωμένη ζωή από άποψη εντυπώσεων και ικανοποίησης. Για τον λόγο αυτόν, ο χρήστης πρέπει να μπορεί να βιώσει τους χώρους αυτούς και να τους οικειοποιηθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα. Τα all-inclusive δεν είναι στρατόπεδα συγκέντρωσης, αρκετά μάλιστα προσφέρουν πολύ υψηλές υπηρεσίες. Μέσα από τα επιτυχημένα παραδείγματα της εποχής βλέπουμε ότι η τάση πλέον εστιάζει στην εξυπηρέτηση της ζωής πέρα από την καθημερινότητα. Κατά κάποιον τρόπο οι αρχιτέκτονες των τουριστικών καταλυμάτων κατασκευάζουν χώρους ικανούς να παράγουν εφήμερα όνειρα.

Έχετε επιμεληθεί τη μεταμόρφωση του εργοστασίου Φιξ σε ΕΜΣΤ, το ανανεωμένο πρόσωπο του Poseidonion Grand Hotel στις Σπέτσες κ.ά. Ωστόσο δεν έχουν όλα τα παλιά κτίρια την ίδια αρχιτεκτονική, οικονομική και πολιτιστική αξία. Ποια είναι η γνώμη σας για την επανάχρηση;

Η Καπναποθήκη στη Δράμα, το Μέγαρο Φυτάκη στο Ηράκλειο, το Excelsior στη Θεσσαλονίκη είναι μερικά ακόμα από τα κτίρια όπου έχουμε κάνει παρεμβάσεις. Η επανάχρηση απαιτεί προσοχή, τεχνικές και αρχιτεκτονικά ευρήματα μέσα σε ένα πολύ συγκεκριμένο πλαίσιο. Επίσης, το κτίριο πρέπει να έχει κάποια εγγεγραμμένη αξία ως αρχιτεκτονικό έργο ή ως σημαντικό μέρος ενός πλέγματος δομημένου χώρου, μέσα στο οποίο λειτουργεί ως σημείο αναφοράς. Η απομάκρυνση σημαντικών κτιρίων από τον ιστό της πόλης δεν είναι απλή υπόθεση. Ειδικά στη χώρα μας υπάρχει μια υπερευαισθησία στο παλιό και στο υπάρχον, καθώς πολλές πόλεις άλλαξαν δραματικά από τη δεκαετία του 1950 και μετά.

Ωστόσο, όχι, δεν πιστεύουμε ότι όλα τα παλιά κτίρια είναι αξιοποιήσιμα, γιατί αυτό θα ήταν άρνηση της αρχιτεκτονικής. Ένα νέο κτίσμα είναι μια πιο γενναία, αλλά και πιο επικίνδυνη χειρονομία, αλλά έτσι γράφεται η ιστορία της αρχιτεκτονικής και των πόλεων.

Λαμβάνετε υπόψη σας τον τόπο, την ιστορία, τον πολιτισμό της περιοχής όπου πρόκειται να τοποθετηθεί το κτίσμα ή σχεδιάζετε βάσει μιας άλλης αισθητικής προσέγγισης;

Ο τόπος και η θέση είναι τα πρώτα θέματα που μας απασχολούν σε σχέση με την τοποθέτηση και την κλίμακα των κτισμάτων. Αν υπάρχει ένα αρχιτεκτονικό ιδίωμα είναι χρήσιμο να ενταχθεί στο καινούργιο κτίσμα με σαφή, οριοθετημένο και ευανάγνωστο τρόπο, ώστε να μην ξεπέσει στη σκηνογραφία. Είναι μια άσκηση που παράγει μια ενδιαφέρουσα αντιστοίχιση παλιάς και νέας γραμματικής, αλλά συχνά καταλήγει σε απλές ενσωματώσεις στοιχείων για εμπορικούς λόγους.

Ωστόσο ο αισθητισμός -η κατάταξη των κτιρίων σε μια κλίμακα αισθητικής αξίας- δεν μας βρίσκει σύμφωνους. Η χρήση στολιδιών για τον αισθητικό εμπλουτισμό των κτιρίων παραπέμπει στον περασμένο αιώνα και ήταν ορθή όταν λειτουργούσε, στο πλαίσιο των κανόνων ενός ρυθμού που ήταν κυρίαρχος. Στην αρχιτεκτονική των διακοπών υπάρχει η πίεση να χρησιμοποιηθούν γραφικά στοιχεία της λεγόμενης «παραδοσιακής αρχιτεκτονικής». Κυρίως, όμως, η οπτική ευχαρίστηση προκύπτει μέσα από τη χρήση των κλειστών και των ανοιχτών χώρων.

Ποια είναι η εικόνα της σύγχρονης αρχιτεκτονικής και πώς βλέπετε να εξελίσσεται στο μέλλον;

Ζούμε σ’ έναν φανταστικό καινούργιο κόσμο, γεμάτο προκλήσεις και ενδιαφέροντα. Προσωπικά προτιμώ την πρόκληση του μέλλοντος από τη νοσταλγία του παρελθόντος. Όμως τα πράγματα και στην αρχιτεκτονική κινούνται με τέτοια ταχύτητα, που είναι δύσκολο να τα ενσωματώσουμε συλλογικά, άρα και προσωπικά. Πόσω μάλλον στην Ελλάδα. Το σημαντικό είναι να υπάρχει επί της ουσίας διάλογος ανάμεσα στην κοινωνία και στους αρχιτέκτονες, γιατί η αρχιτεκτονική δεν παράγεται εν κενώ, χρειάζεται την κοινωνία παρούσα, ώστε να έχουν περιεχόμενο και αιτία τα έργα.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή