Θα μπορούσατε ποτέ να φανταστείτε ότι μία από τις πιο δημοφιλείς δραστηριότητες στον κόσμο, σύμφωνα τουλάχιστον με τους χρήστες της διαδικτυακής πλατφόρμας Tripadvisor, είναι μια βόλτα στην Αθήνα με ποδήλατο; Και όμως, παρά τη φήμη της πρωτεύουσας ως μιας από τις λιγότερο bike-friendly πόλεις στον κόσμο, η κλασική ποδηλατάδα Athens Scenic Bike Tour του τουριστικού γραφείου Athens by bike (athensbybike.gr) ψηφίστηκε το 2019 ως μία από τις Τop 25 εμπειρίες παγκοσμίως. Παράδοξο; Ο ιδρυτής του γραφείου, Μάνος Παναγιωτάκης, μας μιλάει για την εναλλακτική αυτή μορφή τουρισμού και, μεταξύ άλλων, μας εξηγεί πώς μια πόλη χωρίς ποδηλατική παιδεία μπορεί να την υποστηρίξει.
Κατ’ αρχάς, πώς γεννήθηκε η ιδέα για το Athens by bike;
Όλα ξεκίνησαν το 2004. Την εποχή εκείνη, ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων, είχαν γίνει αρκετά έργα υποδομής στην Αθήνα –πεζοδρομήσεις, μονοδρομήσεις, η ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων– που είχαν δημιουργήσει τις ιδανικές συνθήκες για ασφαλείς βόλτες με το ποδήλατο. Εγώ συνήθιζα να κατεβαίνω με το ποδήλατό μου και να περνάω πολλές ώρες στην Αθήνα τα Σαββατοκύριακα. Η αίσθηση της ελευθερίας που σου δίνει το ποδήλατο και η μοναδικότητα του Ιστορικού Κέντρου έκαναν τις βόλτες εκείνες πολύ ιδιαίτερες. Εμπνευσμένος από εταιρείες στο εξωτερικό που πρόσφεραν διαδρομές στην πόλη με ποδήλατα, αποφάσισα να κάνω τη δική μου εταιρεία και να ασχοληθώ με τον άγνωστο τότε για την Αθήνα εναλλακτικό τουρισμό.
Ποιες ήταν οι προκλήσεις που συναντήσατε;
Η μεγαλύτερη δυσκολία ήταν και είναι να πείσουμε τον κόσμο να δοκιμάσει τις υπηρεσίες μας. Η Αθήνα είναι μία από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες με τα λιγότερα ποδήλατα και έχει τη φήμη, δυστυχώς δικαιολογημένα, μιας αφιλόξενης πόλης για τον πεζό και τον ποδηλάτη. Ωστόσο εμείς καταφέραμε να σχεδιάσουμε διαδρομές απόλυτα ασφαλείς για τους ποδηλάτες, αφού κινούμαστε σε πεζόδρομους, δρόμους ήπιας κυκλοφορίας και πάρκα, ενώ προσφέρουμε και την επιλογή του ηλεκτρικού ποδηλάτου για όσους μπορεί να μην είναι σε καλή φυσική κατάσταση. Από το 2017, μάλιστα, το Athens by bike αποτελεί μέλος του Cycle Cities, ενός διεθνούς δικτύου bike tour operators από εξήντα διαφορετικές πόλεις, που επιλέγονται κυρίως με κριτήριο την ασφάλεια που προσφέρουν στους πελάτες τους.
Από το 2013 είστε σταθερά η πρώτη προτίμηση των χρηστών του Tripadvisor στην κατηγορία «Υπαίθριες δραστηριότητες στην Αθήνα». Ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας σας;
Όντως, έχουμε πολλούς ευχαριστημένους πελάτες. Το 2019, μάλιστα, το Athens by bike βραβεύτηκε από το Tripadvisor ως μία από τις 25 καλύτερες δραστηριότητες στον κόσμο και από το Get your Guide ως η καλύτερη δραστηριότητα τον κόσμο για γκρουπ. Δεν υπάρχει κάποιο ιδιαίτερο μυστικό. Με πάρα πολλή δουλειά και πολλή αγάπη γι’ αυτό που κάνουμε καταφέρνουμε να προσφέρουμε τουριστικές υπηρεσίες υψηλής ποιότητας, προσέχοντας την κάθε λεπτομέρεια: τα ποδήλατα, τη διαδρομή, την επιλογή των συνεργατών, αλλά και του προσωπικού. Έχουμε βάλει ως απόλυτη προτεραιότητα την ασφάλεια και προσπαθούμε μέσα σε τρεις ώρες να δείξουμε τις καλύτερες όψεις της Αθήνας. Αρχή μας είναι να μη μείνει κανένας πελάτης μας δυσαρεστημένος. Ευχή μας να γυρίσει στη χώρα του και να διαφημίσει τόσο την Αθήνα όσο και το Athens by bike.
Τα δεκαπέντε αυτά χρόνια που δραστηριοποιείστε στον χώρο, πώς έχετε δει το τουριστικό προϊόν της Αθήνας να αλλάζει;
Το 2004, ο μέσος επισκέπτης ερχόταν με ταξί από το αεροδρόμιο για να δει την Ακρόπολη και έφευγε την ίδια μέρα με το καράβι για τα νησιά. Πλέον η Αθήνα έχει μεταμορφωθεί σε έναν δημοφιλή city-break προορισμό και οι περισσότεροι ταξιδιώτες περνούν τουλάχιστον δύο ημέρες σε αυτήν. Είναι μια σύγχρονη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα στην οποία αισθάνονται ασφαλείς και ευπρόσδεκτοι, και η οποία, εκτός από μνημεία, έχει πολλά να προσφέρει και σε επίπεδο εμπειριών. Υπάρχουν πολλές δεκάδες εταιρείες σαν το Athens by bike που δραστηριοποιούνται στον θεματικό τουρισμό. Όλοι μαζί έχουμε συμβάλει στην αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος, προσφέροντας διάφορες δραστηριότητες στους ξένους επισκέπτες.
Θεωρείτε ότι, εκτός από εναλλακτικό τουριστικό προϊόν, μπορεί το ποδήλατο να αποτελέσει και τρόπο ζωής;
Τα city bike tours αποτελούν έναν εναλλακτικό τρόπο για να δεις μια πόλη και ανταποκρίνονται πλήρως στη σύγχρονη τάση του τουρισμού εμπειρίας. Θα ήθελα το ποδήλατο να αποτελεί και τρόπο ζωής, αλλά προς το παρόν οι υποδομές στην Αθήνα δεν το επιτρέπουν. Πέρα από τις ασφαλείς διαδρομές που έχουμε σχεδιάσει, η καθημερινή χρήση του ποδηλάτου για τις μετακινήσεις είναι για τους τολμηρούς. Για τους Βορειοευρωπαίους, πάλι, το ποδήλατο είναι όντως τρόπος ζωής και, παρά τις δύσκολες καιρικές συνθήκες των χωρών τους, το επιλέγουν ως το κύριο μέσο μεταφοράς τους. Στην Αθήνα των 300 ημερών ηλιοφάνειας θα έπρεπε να είναι αυτονόητο.
H κλασική αθηναϊκή ποδηλατοβόλτα που προσφέρει το Athens by bike τι περιλαμβάνει;
Η κλασική μας διαδρομή είναι μήκους 9 χλμ. και περνά από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της Αθήνας. Σε περίπου τρεις ώρες ο επισκέπτης αποκτά μια πολύ καλή εικόνα για την πόλη, αφού γνωρίζει τόσο την αρχαία της όψη όσο και τη σύγχρονη, με τα πολυάριθμα καφέ, τις μοναδικές επιλογές για φαγητό και την όμορφη νυχτερινή ζωή. Προσωπικά, κάθε φορά που βλέπω τον Παρθενώνα στην Ακρόπολη ή την πύλη της Ρωμαϊκής Αγοράς, εντυπωσιάζομαι σαν να είναι η πρώτη φορά. Το highlight της διαδρομής είναι τα στενά της Πλάκας και η στάση σ’ ένα από τα καφέ της.
Η δική σας αγαπημένη ποδηλατική διαδρομή εντός Αθηνών;
Ο περίπου 12 χλμ. καινούργιος ποδηλατόδρομος που συνδέει το Γκάζι με το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και ο οποίος αποτελεί τον κορμό του Athens Coastal Bike Tour (της ποδηλατικής εκδρομής που προσφέρουμε στην Αθηναϊκή Ριβιέρα) είναι πολύ ασφαλής και χωρίς ανηφόρες. Για πολλούς Αθηναίους η διαδρομή αυτή είναι ακόμα άγνωστη, αλλά όσοι την έχουν κάνει έχουν μείνει ενθουσιασμένοι. Η καλύτερη, πάντως, ώρα για ποδήλατο είναι νωρίς το πρωί, όταν η πόλη είναι ήσυχη και μπορείτε να απολαύσετε τις ομορφιές της.
Οι ποδηλατικές σας βόλτες απευθύνονται και στους Αθηναίους;
Η περιήγηση στην Αθήνα γίνεται από tour leader-εμψυχωτή ή διπλωματούχο ξεναγό, που μιλάει αγγλικά. Δεν έχουμε φτιάξει κάποιο προϊόν που να απευθύνεται αποκλειστικά σε Έλληνες, γιατί δεν υπάρχει ακόμα το κατάλληλο κοινό που να ενδιαφέρεται. Έχουμε, όμως, σκεφτεί να οργανώσουμε στο μέλλον θεματικά events, τα οποία θα απευθύνονται στο ελληνικό κοινό. Επιπλέον, θα θέλαμε στο μέλλον να συμμετάσχουμε σε δράσεις που θα στοχεύουν στην προώθηση του ποδηλάτου ως μέσου μετακίνησης στην πόλη.
Έχετε κάνει ποδηλατικά tours ως ταξιδιώτης σε άλλες πόλεις του κόσμου; Πώς ήταν η εκεί εμπειρία;
Το ποδήλατο είναι το ιδανικό μέσο για να επισκεφθείς μια νέα πόλη, αφού μπορείς πολύ γρήγορα και ξεκούραστα να δεις ένα μεγάλο μέρος της. Έχω συμμετάσχει σε bike tours σε δέκα διαφορετικές πόλεις της Ευρώπης, στις οποίες όμως η ύπαρξη ποδηλατόδρομων και ο σεβασμός στον ποδηλάτη κάνει το έργο των διοργανωτών bike tours πιο εύκολο. Επίσης, από την εμπειρία μου ως μέλος του Cycle Cities γνωρίζω πως στις περισσότερες χώρες που εκπροσωπούνται σε αυτό το δίκτυο, το κράτος έχει αναγνωρίσει την αξία της χρήσης του ποδηλάτου ως του μοναδικού απόλυτα οικολογικού μέσου μετακίνησης στην πόλη και έχει ως προτεραιότητα την αύξηση της χρήσης του.
Θα μπορούσε η Αθήνα να γίνει μια bike-friendly πόλη;
Κατ’ αρχάς η Αθήνα πρέπει να γίνει μια φιλική πόλη για τον πεζό και τους ανθρώπους με κινητικά προβλήματα. Δεν απαιτούνται σημαντικά έργα υποδομής, αλλά μονάχα η απόφαση της πολιτείας για τη μείωση της χρήσης του αυτοκινήτου. Υπάρχουν δεκάδες εμπεριστατωμένες μελέτες από ειδικούς, οι οποίες παραμένουν στα συρτάρια των υπουργείων. Η υλοποίηση αυτών των μελετών θα άλλαζε μέσα σε ελάχιστο χρόνο και με ελάχιστο κόστος την εικόνα της πόλης, ενώ τα οφέλη για τους κατοίκους θα ήταν πολλαπλά. Είναι λοιπόν θέμα πολιτικής βούλησης και ελπίζω ότι, όπως ξαφνικά σταματήσαμε να καπνίζουμε στους κλειστούς χώρους, σύντομα θα σταματάμε στις διαβάσεις δίνοντας προτεραιότητα στους πεζούς, θα μειώσουμε το όριο ταχύτητας στην πόλη και δεν θα παρκάρουμε παράνομα. Όταν γίνουν όλα αυτά, το ποδήλατο αυτόματα θα βρει τον χώρο του.