Ό,τι είχαμε να πούμε με τα λόγια το είπαμε πάνω, καθισμένοι στην άκρη της προκυμαίας. Πώς αναπνέουμε υποβρυχίως, τι κάνουμε αν πάρει νερό η μάσκα, πώς εξισώνουμε την πίεση που δέχονται τα αυτιά μας όσο κατεβαίνουμε σε μεγαλύτερα βάθη. Με την ανυπομονησία του μαθητή που έχει μόλις καθίσει στο θρανίο της καινούργιας του τάξης, βάζαμε τη γνώση σε κουτάκια, για να μην ξεχάσουμε ούτε αράδα από τη θεωρία όταν θα χρειαστεί να την εφαρμόσουμε στην πράξη. Κι έπειτα, η βουτιά. Παλαντζάροντας στην αρχή υπό το βάρος του εξοπλισμού, μέχρι να εμπιστευτούμε το σώμα μας. Αναζητώντας τον εκπαιδευτή με το βλέμμα, για να επιβεβαιώσουμε ο ένας στον άλλο με το προσυμφωνημένο νεύμα πως όλα πάνε καλά. Οι πρώτες υποθαλάσσιες ανάσες, δύσκολες κάπως, μέχρι να βρούμε ρυθμό. Ώσπου τον βρήκαμε. Και αφεθήκαμε.
«Η θάλασσα είναι τα πάντα […], μια απέραντη έρημος, όπου ο άνθρωπος δεν είναι ποτέ μόνος, γιατί νιώθει το θαύμα της δημιουργίας κάθε στιγμή. Είναι η φυσική ενσάρκωση μιας υπερφυσικής ύπαρξης. Γιατί η θάλασσα από μόνη της δεν είναι παρά αγάπη και συναίσθημα. Είναι το ζωντανό άπειρο», έγραφε το 1870 ο Ιούλιος Βερν. Μόνο να υποψιαστώ μπορώ πώς νιώθουν οι ερασιτέχνες δύτες που έχουν την τύχη να εξερευνήσουν θαλάσσιους παραδείσους, όπως ο Μεγάλος Κοραλλιογενής Ύφαλος της Αυστραλίας. Μόλις λίγα μέτρα από την ακτή, σε αυτή την πρώτη μου αυτόνομη κατάδυση, ο βυθός του Αίας Κλαμπ στη Σαλαμίνα, με τις ανεμώνες, τους αχινούς και τα κοχύλια, τα συναπαντήματα με δεκάδες κοπάδια ψαριών και τις πιο απίθανες αποχρώσεις του μπλε πάνω στον υγρό καμβά, μου άνοιξε ένα παράθυρο σε έναν σιωπηλό, μαγικό κόσμο. Την απόλυτη ησυχία ένιωθα να διαταράσσει ο ήχος από τις δικές μου φυσαλίδες, κάθε φορά που αποσυμπίεζα τα αυτιά μου. Και τίποτε άλλο.
Όταν σε αγκαλιάζει το βουβό «μέσα» της θάλασσας, σε κάνει να την αγαπάς ακόμα πιο πολύ. Αναδύεσαι στην επιφάνεια, οι έξω σε ρωτούν «πώς ήταν;». Κι εσύ δεν μπορείς να προφέρεις παρά μονάχα μία λέξη: ελευθερία.