Περιηγητές στην πόλη

Ο δημοσιογράφος, αθηναιογράφος Νίκος Βατόπουλος μας μιλάει για την τέχνη της περιήγησης στην πόλη και για τον νέο πολίτη του 21ου αιώνα.

3' 31" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Oι εξορμήσεις μέσα στην πόλη είναι μια μορφή ελευθερίας. Το είχαμε όλοι ανάγκη, να βρεθούμε έξω από τα σπίτια μας, σε περιβάλλον ασφαλές, με έναν εαυτό έτοιμο, περισσότερο ευρύχωρο και δεκτικό για νέες εμπειρίες. Έπιασα τον εαυτό μου να αρχειοθετεί κάποιες από τις προτεινόμενες διαδρομές της «Καθημερινής» για… αργότερα, για εκείνη τη μέρα, για εκείνη τη στιγμή που θα ανέβαινα στον Υμηττό ή στα Τουρκοβούνια ή που θα ανακάλυπτα τη ροή του Κηφισού ή τον ιστό του Χολαργού, των Πετραλώνων ή των νοτίων προαστίων και θα πρόσφερα στον εαυτό μου εκείνη την ιδιαίτερη εμπειρία. Ένα βίωμα που κερδίζεις εφόσον κάνεις ένα βήμα πέρα από τα συνηθισμένα.

Η ιδέα του εσωτερικού τουρισμού στις πόλεις είναι ένα από τα κοινωνικά φαινόμενα του 21ου αιώνα. Όχι ότι παλιά οι άνθρωποι δεν είχαν τη διάθεση, την περιέργεια ή την επιθυμία να δουν αλλιώς το αστικό περιβάλλον, αλλά κατά κανόνα η περιπλάνηση, όπως έχει καταγραφεί στη λογοτεχνία και στην ανεπίσημη μικροϊστορία, ήταν μια μοναχική αναζήτηση του πλάνητα. Ένας Ντίκενς ή ένας Μπαλζάκ, διάσημοι περιπατητές στο αποτύπωμα του αστικού θαύματος του 19ου αιώνα, συναιρούνταν σε ένα νεφελώδες στερέωμα με τους ποιητές, κατά κυριολεξία ή καθ’ υπερβολήν, του 20ού αιώνα, όπου ένας Ναπολέων Λαπαθιώτης μαζί με άλλες ρομαντικές ή καταραμένες μορφές βίωναν την έκσταση στην πόλη έξω από την προβλέψιμη εικόνα της.

Αλλά, πλέον, γενιές ολόκληρες περιπατητών που ενηλικιώθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες συμμετέχουν με ενθουσιασμό σε μια νέα κοινή συνθήκη. Η διαστολή της εμπειρίας μέσα στον αστικό περίγυρο, αυτόν τον περίγυρο που είναι ταυτόσημος με τη στερεότυπη ανάγνωση μιας επαναλαμβανόμενης καθημερινότητας, γίνεται πλέον όχι απλώς ζητούμενο, αλλά ο τρόπος για να ενηλικιωθείς ως κάτοικος των πόλεων, ο τρόπος για να απογαλακτιστείς από την γκρίζα χώρα της ρουτίνας.

Οι διαδρομές στην πόλη στη δική μας εποχή, και σε αυτή τη γεωγραφική συντεταγμένη, με τον γενικά ήπιο καιρό, τις εναλλαγές της φύσης και τις υβριδικές στρώσεις της αρχιτεκτονικής ιστορίας, έχουν ταυτιστεί με την ανάδυση ενός νέου τύπου πολίτη. Και ο πολίτης αυτός είναι ταξιδεμένος ή έστω είναι ένας άνθρωπος με την επιθυμία του ταξιδιού, με την πνευματική εκείνη περιέργεια που γίνεται καύσιμο για επέκταση της προσωπικής του ενδοχώρας. Είναι ένας πολίτης που ορίζεται από την επιθυμία, την κίνηση και την ευρυχωρία.

Στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στο Ηράκλειο, στην Πάτρα, στη Λάρισα και σε πολλά ακόμη αστικά κέντρα της χώρας είδαμε μετά το 2010 και εξελικτικά έως τις μέρες μας την ανάδυση της κοινωνίας των πολιτών, ένα παρακλάδι της οποίας είχε ως αίτημα, άτυπο ή σαφώς διατυπωμένο, την επανοικειοποίηση των αστικών κέντρων. Οι πόλεις μας κλυδωνίστηκαν στη διάρκεια της δεκαετούς οικονομικής κρίσης και αργότερα, στη διάρκεια των κυμάτων της πανδημίας του 2020-21, καλλιέργησαν την ενδοσκόπηση ως μέσο διαφυγής και περισυλλογής.

Οι νέες γενιές των αστών σε όλη τη χώρα έχουν υιοθετήσει έναν περισσότερο σύνθετο τρόπο για να βιώνουν την αστική εμπειρία. Αποδέχονται την πραγματικότητα ως μια ρευστή συνθήκη, μέσα στην οποία αφανείς και έως τώρα κρυπτικές πτυχές μάς στερούσαν την απόλαυση να βιώσουμε στην ολότητά τους όσα μας προσφέρει το αστικό τοπίο. Οι διαδρομές στις πόλεις μάς δίνουν δύο κατεξοχήν δυνατότητες. Πρώτον, την απόλαυση της ανακάλυψης κρυμμένων θησαυρών που έως πρότινος προσπερνούσαμε ανυποψίαστοι και, δεύτερον, τη μεταβολή της αντίληψης που έχουμε για το περιβάλλον μας.

Και οι δύο αυτές δυνατότητες συγκλίνουν σε μια ανανεωμένη αντίληψη που έχουμε για τον ίδιο μας τον εαυτό. Μας δίνουν την ικανοποίηση της διαρκούς μεταβολής, της συσσώρευσης εμπειριών και της χαράς της ίδιας της γνώσης. Όλα αυτά εκβάλλουν στα συστατικά του νέου πολίτη που ζει συνειδητά μέσα σε ένα αστικό περιβάλλον που αντί να τον περιορίζει, τον απελευθερώνει.

Οι διαδρομές που προσφέρει η «Καθημερινή» είναι μια βεντάλια προτάσεων που βοηθούν τον καθένα από εμάς να αποκτήσει ή να διευρύνει την εμπειρία και τη γνώση του μέσα στις ίδιες μας τις πόλεις. Και μας δείχνουν πως, αυτή την περίοδο που δεν είμαστε σε θέση να ταξιδέψουμε, μπορούμε κάλλιστα να καλλιεργήσουμε τις θαυμαστές δυνατότητες που μας δίνει ο εσωτερικός τουρισμός μέσα στους πυρήνες των πόλεων ή στους περιαστικούς δακτυλίους. Είναι μια διαδικασία πνευματικής και σωματικής απελευθέρωσης που φέρνει την εμπειρία της γνώσης ως μια καθημερινή δυνατότητα.

Με την προσωπική εμπειρία της περιήγησης στις γειτονιές της Αθήνας, έχω διαπιστώσει ότι όσο περισσότερο περπατάς, τόσο πιο μακριά σε τραβάει ο δρόμος και ότι όσα περισσότερα γνωρίζεις, τόσο πιο πολλά θέλεις να μάθεις. Το ταξίδι συνεχίζεται…

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή