Κείμενο: Alexandra E. Petri c.2021 The New York Times Company – Απόδοση: Μαρία Κωβαίου
Τον περασμένο Ιούνιο, η 65χρονη Benedita Vasconcellos, ιδιοκτήτρια του hostel Goodmorning Solo Traveller στη Λισαβόνα ήταν έτοιμη να πουλήσει την αγαπημένη της επιχείρηση, που επί μία δεκαετία την έφερνε σε επαφή με τους ταξιδιώτες κρατώντας τη νέα, όπως μου είπε χαρακτηριστικά. Η πανδημία την είχε αναγκάσει να κατεβάσει ρολά για μήνες κάνοντάς την να αισθάνεται σαν τραυματισμένη αθλήτρια που ανησυχεί για το πότε θα μπει ξανά στο παιχνίδι. «Αποφάσισα να μην πουλήσω το hostel και να αντιμετωπίσω τις συνέπειες, όποιες και αν θα ήταν αυτές». Όσο για το μέλλον του, η Vasconcellos μου είπε: «Ακόμα έχω τις αμφιβολίες μου».
Το καλοκαίρι που μας πέρασε, ενθαρρυμένοι από τα προγράμματα εμβολιασμών, οι ταξιδιώτες που προτιμούν τις φθηνές λύσεις διαμονής, επέστρεψαν διστακτικά στα hostels διεκδικώντας τα καλύτερα κρεβάτια των κοιτώνων και μαθαίνοντας από την αρχή πώς είναι να μοιράζονται έναν χώρο και να κουβεντιάζουν με ξένους. Τα hostels λειτούργησαν αρχικά κάτω από αυστηρούς περιορισμούς, οι οποίοι, όμως, σταδιακά χαλάρωσαν ή άρθηκαν, επιτρέποντας σε πολλά από αυτά να αρχίσουν και πάλι να θυμίζουν hostels. Επανήλθε το κουβεντολόι στους κοινόχρηστους χώρους και οι κοιτώνες γέμισαν με ταξιδιώτες.
Τα ταξίδια, όμως, έχουν αλλάξει δραματικά, και τα hostels, η ραχοκοκαλιά των προσιτών ταξιδιών, μετά βίας επιβίωσαν. Το μέλλον για πολλά εξ αυτών είναι αβέβαιο. Τα hostels, τα περισσότερα εκ των οποίων αποτελούν μικρές επιχειρήσεις, βασίζονται στη συναδελφικότητα. Είναι κοινοβιακού στυλ χώροι όπου άγνωστοι μεταξύ τους άνθρωποι καταλήγουν να γνωρίζονται, να μοιράζονται γεύματα και μπίρες και να σχεδιάζουν από κοινού το επόμενο σκέλος του ταξιδιού τους. Τα hostels προσφέρουν τις ιδανικές συνθήκες για να εκκολαφθεί μία νέα φιλία. Εν μέσω, όμως, πανδημίας υπήρχε ο φόβος ότι μπορούσαν να γίνουν εκκολαπτήρια της COVID-19.
Συνοριακοί περιορισμοί, καραντίνες και κοινωνική αποστασιοποίηση δεν βοήθησαν καθόλου. Και οι προκλήσεις δεν έχουν σταματήσει. Η πιο μεταδοτική μετάλλαξη Δέλτα φέρνει αβεβαιότητα για τη φθινοπωρινή ταξιδιωτική σεζόν. Στις αρχές Σεπτεμβρίου, η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να αφαιρέσει τις ΗΠΑ από τη λίστα των ασφαλών χωρών για ταξίδια εν μέσω πανδημίας, οδηγώντας κάποια κράτη-μέλη στην επιβολή περιορισμών, ειδικά για τους ανεμβολίαστους ταξιδιώτες, ή στην καθολική απαγόρευση των μη απαραίτητων ταξιδιών από τις ΗΠΑ στην ΕΕ. Χώρες εκτός Ένωσης, όπως η Νορβηγία, έλαβαν παρόμοια μέτρα.
«Είμαστε σε μία κατάσταση διαρκούς προσαρμογής», σχολίασε η Melkorka Ragnhildardottir, διευθύντρια του Kex Hostel στο Ρέικιαβικ της Ισλανδίας. «Κάθε φορά που αλλάζουν τα δεδομένα, πρέπει να προσαρμοζόμαστε αναλόγως».
Η αύξηση των κρατήσεων από ντόπιους ταξιδιώτες ή η οικονομική στήριξη από κυβερνητικά προγράμματα βοήθησε τα hostels να τα βγάλουν πέρα, αν και με δυσκολία. Όσο για τους ιδιοκτήτες και διευθυντές τους, αυτοί χρειάστηκε να σκεφτούν εκ νέου τις στρατηγικές λειτουργίας των επιχειρήσεών τους.
Νέοι τρόποι επιχειρείν
Η Linda Martinez είναι συνιδιοκτήτρια του Beehive Hostel στη Ρώμη μαζί με τον σύζυγό της τα τελευταία είκοσι χρόνια. Όταν όμως το hostel τους λειτούργησε ξανά τον Ιούνιο του 2020 μετά την καραντίνα, τα βρήκαν δύσκολα εξαιτίας των λιγοστών, παρά την υψηλή σεζόν, κρατήσεων. Όταν μάλιστα χτύπησε το δεύτερο κύμα του κορονοϊού το περασμένο φθινόπωρο, τόσο το hostel όσο και η αυτοπεποίθηση του ζευγαριού κλονίστηκαν σοβαρά. Ήταν οι ικανότητες του συζύγου της στην παρασκευή ψωμιού που τους έσωσαν. Τον Οκτώβριο του 2020 λάνσαραν το Beehive Bagels, που διανέμει φρέσκα μπέιγκελ σε ολόκληρη τη Ρώμη και την υπόλοιπη Ιταλία. Στα καλύτερά του, το Beehive Bagels παρασκεύαζε 1.200 μπέιγκελ την εβδομάδα. Οι πωλήσεις τους πρόσφατα έπεσαν, όχι όμως και το ηθικό τους. «Η επιχείρηση με τα μπέιγκελ δεν μας έδωσε μόνο οικονομική ώθηση αλλά και ψυχολογική», ανέφερε η 54χρονη Martinez. «Μας βοήθησε να ξεπεράσουμε τη δύσκολη περίοδο την οποία διανύαμε». Όσο για το ίδιο το hostel, που λειτουργούσε κατά κύριο λόγο με Αμερικανούς τουρίστες, δουλεύει για την ώρα κυρίως με Ευρωπαίους, αν και οι κρατήσεις του δεν έχουν φτάσει ακόμα στα προ πανδημίας επίπεδα. «Δεν θα είναι ένα ξέγνοιαστο φθινόπωρο», συμπλήρωσε η Martinez.
Πολλά hostels στράφηκαν προς τους όλο και περισσότερους τουρίστες που έχουν υιοθετήσει την εξ αποστάσεως εργασία. Το hostel Goodmorning στη Λισαβόνα άρχισε να προσφέρει την επιλογή για all-inclusive, μακροχρόνια διαμονή και δημιούργησε ένα σεμνό συνεργατικό χώρο εργασίας. Το El Granado στη Γρανάδα της Ισπανίας προσφέρει εκπτώσεις σε δύο τοπικούς συνεργατικούς χώρους στην πόλη. Το The Yard, ένα hostel στην Μπανγκόκ, μετέτρεψε τους οκτώ κοιτώνες του σε γραφεία τα οποία νοικιάζει σε τοπικές startups.
Παρά την αλλαγή στον τρόπο λειτουργίας τους, κάποιες επιχειρήσεις, όπως το Goodmorning, συνέχισαν να μαραζώνουν, ενώ πολλά hostels εξαφανίστηκαν. Σύμφωνα με τη διεθνή πλατφόρμα κρατήσεων Hostelworld, περίπου το 13% των 17.700 ιδιοκτησιών που προβάλλονταν σε αυτήν τον Δεκέμβριο του 2019 είχαν κλείσει προσωρινά ή μόνιμα μέχρι τον Δεκέμβριο του 2020. Φέτος έκλεισε περίπου το 6%, ένα τρίτο του οποίου βρίσκεται στην Ασία.
Πολλοί, πάντως, εξακολουθούν να πιστεύουν πως τα hostels διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο ταξιδιωτικό οικοσύστημα – αποτελούν έναν φθηνό τρόπο να επισκέπτεσαι καινούργια μέρη και να δημιουργείς, παράλληλα, νέες φιλίες– έναν ρόλο που ούτε η πανδημία δεν μπορεί να εξαλείψει.
«Ο κόσμος των hostels είναι τόσο απίστευτα δημιουργικός», λέει ο Kash Bhattacharya, ταξιδιωτικός blogger και συγγραφέας του «Hostels: Luxury Hostels of the World». «Εξακολουθεί να ανατρέπει τις προσδοκίες».
«Κάποια πράγματα θα αλλάξουν, όχι όμως και ο πυρήνας των hostels», αναφέρει η Vasconcellos. «Οι άνθρωποι θέλουν να γνωρίζουν καινούργιους ανθρώπους. Θέλουν να ταξιδεύουν».
Με συγκρατημένη αισιοδοξία
Σε γενικές γραμμές οι κρατήσεις των hostels παραμένουν πολύ χαμηλές σε σχέση με πριν από την πανδημία. Σύμφωνα με το Hostelworld, οι κρατήσεις το 2020 παρουσίασαν πτώση 79% σε σχέση με το 2019 και ακόμα μεγαλύτερη κατά το πρώτο μισό του 2021 σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2020.
Η πλειοψηφία όμως των ταξιδιωτών εξακολουθεί, σύμφωνα με το Hostelworld, να επιλέγει κοιτώνες, φανερώνοντας μία τάση που οι ιδιοκτήτες είχαν παρατηρήσει πριν ακόμα ξεκινήσουν οι εμβολιασμοί. Τα ταξιδιωτικά φόρα στο Reddit έχουν και πάλι γεμίσει με ταξιδιώτες που κάνουν ερωτήσεις για hostels, ενώ τουλάχιστον ένας συντονιστής φόρουμ αναφέρει πως οι ερωτήσεις έχουν να κάνουν περισσότερο με την ατμόσφαιρα των hostels παρά με τα υγειονομικά τους πρωτόκολλα.
Κάποιες ανησυχίες παραμένουν
Επί χρόνια η εικοσάχρονη Anika Rodriguez μάζευε χρήματα προκειμένου να ταξιδέψει στην Ευρώπη μετά την αποφοίτησή της από τη σχολή κοσμετολογίας που, όπως λέει, ήταν απαιτητική και την κράτησε κλεισμένη στο σπίτι. «Δεν έβλεπα πολύ κόσμο και δεν είχα πολλούς φίλους. Είχα αρχίσει να τρελαίνομαι».
Τον Ιούλιο εκείνη και η αδελφή της, η Leyla, που μόλις είχε τελειώσει το Λύκειο, έφυγαν από την Καλιφόρνια με ένα εισιτήριο χωρίς επιστροφή για Ελλάδα. Είναι πλήρως εμβολιασμένες και ζουν σε κοιτώνες, και ενίοτε σε φιλικά σπίτια. Λένε πως ακολουθούν κατά γράμμα τις τοπικές οδηγίες. Τα κρούσματα μεταξύ εμβολιασμένων αλλά και η φθίνουσα ανοσία δεν τις έχει κάνει να μετανιώσουν για το ταξίδι τους, ωστόσο έχουν αναρωτηθεί αν οι κοιτώνες εξακολουθούν να αποτελούν την καλύτερη επιλογή, λέει η 18χρονη Leyla. «Δεν θα μας κοστίσει πολύ ακριβότερα το να νοικιάσουμε ιδιωτικό δωμάτιο, προκειμένου να μείνουμε ασφαλείς», λέει η Anika. Η μεγαλύτερή τους έγνοια είναι μήπως αποκλειστούν ή μήπως χρειαστεί να βάλουν νωρίτερα τέλος στο ταξίδι τους.
Μεταξύ των backpackers, των ειδικών του τουρισμού και των ιδιοκτητών hostels, η συντριπτική πλειοψηφία θεωρεί πως ενώ κάποιοι χώροι έχουν χάσει πια τη ζωντάνια τους –τα μπαρ τους κλείνουν νωρίτερα, για παράδειγμα– και ενώ δεν συναντάς την ίδια πολυπολιτισμικότητα μεταξύ των επισκεπτών με πριν, η ατμόσφαιρα που κάνει τους ταξιδιώτες να αισθάνονται σαν στο σπίτι τους παραμένει.
Αφού τα σχέδιά της να μείνει με κάποια φίλη στη Χαβάη τον Απρίλιο δεν ευοδώθηκαν, η Kalanny Nogueras βρήκε ένα hostel με καλές κριτικές που προσέφερε και ιδιωτικά δωμάτια και κοιτώνες. «Άραγε θα αδικούσα το solo ταξίδι μου αν έμενα μόνη μου σε ένα δωμάτιο», θυμάται να αναρωτιέται η 21χρονη Nogueras. Πλήρως εμβολιασμένη, ταξίδευε για πρώτη φορά μόνη της, σε μία πολιτεία με αυστηρούς κανονισμούς προστασίας κατά του κορωνοϊού και το γενικότερο κλίμα τότε έμοιαζε αισιόδοξο. Έκλεισε ένα κρεβάτι σε έναν τετράκλινο κοιτώνα. «Μόνο έτσι ταξιδεύω τώρα», ανέφερε, προσθέτοντας ότι συνάντησε μία φίλη της στο πρώτο δωμάτιο.
Κάποιοι ταξιδιώτες, ωστόσο, επιλέγουν ιδιωτικά δωμάτια. Τον Μάιο, αφού έκλεισε 30 μέρες πλήρως εμβολιασμένη, η 31χρονη Barbara Konchinski από τη Βοστώνη έμεινε σε ένα hostel στη Γουατεμάλα. Η μετάβαση από την απόλυτη απομόνωση στο να μοιράζεται ένα δωμάτιο με ξένους την προβλημάτισε. Τελικά επέλεξε ιδιωτικό δωμάτιο. «Ανησυχούσα βέβαια, αλλά ομολογουμένως μου έλειψε να περιβάλλομαι από ανθρώπους και να ακούω ιστορίες από διαφορετικές πραγματικότητες από τη δική μου», μου είπε η Konchinski.
Τον Ιούνιο, η Ellie Beargeon, πρώην στρατιωτικός και συνηθισμένη να μοιράζεται μία σκηνή με άλλους 40 αξιωματικούς, έμεινε σε ένα hostel στο Ντένβερ κατά τη διάρκεια ενός road trip προς τη Δύση. Έχοντας εμβολιαστεί πλήρως, είχε κλείσει ένα κρεβάτι σε έναν κοιτώνα 16 κλινών, που ήταν πλήρης όταν έφτασε. Το γεγονός, όμως, ότι κάποιοι από τους επισκέπτες αψηφούσαν τους κανονισμούς του hostel την έκανε να αισθανθεί άβολα. Γι’ αυτό και ακύρωσε την επόμενη κράτησή της σε hostel της Γιούτα και επέλεξε να μείνει σε κάμπινγκ.