Στο Κάιρο πρωτοβρέθηκα στις αρχές του 2004, αναζητώντας διαφυγή από τον γκρίζο και παγωμένο χειμώνα της Κωνσταντινούπολης. Καθώς το αεροπλάνο χαμήλωνε, αντίκρισα μια φαιά απεραντοσύνη. Τα πάντα –πολυκατοικίες, λόφοι, μιναρέδες, ουρανοξύστες– έμοιαζαν χτισμένα από άμμο και καλυμμένα με σκόνη.
Οι πρώτες εικόνες με τρόμαξαν. Βρέθηκα μέσα σε δάση πολυκατοικιών, που οι τούβλινοι τοίχοι τους δεν είχαν σοβατιστεί και σε πολλά παράθυρά τους τα τζάμια ήταν σπασμένα – εδώ κι εκεί, τα είχαν αντικαταστήσει με πλαστικά. Όλα έμοιαζαν ετοιμόρροπα και ένας κουρνιαχτός έκρυβε τον ορίζοντα. Τα συνεχή κορναρίσματα μου έφεραν πονοκέφαλο.
Τα πλήθη, την κίνηση, τον θόρυβο, τη φτώχεια, τη σκόνη, τα συνήθισα γρήγορα. Σε λίγες ώρες το χάος, το κύριο γνώρισμα του Καΐρου, μου φάνταζε πια λιγότερο ανθρωποφάγο. Αφέθηκα να με καταπιεί. Η πόλη που οι Άραβες αποκαλούν «Ομ Ντόνια» (μητέρα του κόσμου) είναι σαν την ίδια τη ζωή: η ομορφιά και η ασχήμια, το ενδιαφέρον και το ανιαρό εναλλάσσονται συνεχώς. Περνώντας από τη μία γειτονιά στην άλλη, αλλάζεις ιστορική περίοδο, ατμόσφαιρα και τρόπο ζωής. Κάθε επίσκεψη σου αφήνει την αίσθηση πως ταξίδεψες σε πολλά μέρη ταυτόχρονα.
Το Κάιρο έγινε αγαπημένη μου χειμωνιάτικη διαφυγή. Το 2019 πέρασα εκεί τον Ιανουάριο, θέλοντας να το γνωρίσω σε βάθος. Σε καμία πόλη δεν είδα να συνυπάρχουν περισσότεροι μικρόκοσμοι. Θα προσπαθήσω να σας παρασύρω σε μερικούς.
Κοπτικό Κάιρο
Το ωραιότερο πράγμα στα ταξίδια είναι οι ευχάριστες συμπτώσεις. Λίγες ώρες αφότου προσγειώθηκα, η περιέργειά μου για την ιστορία και την τέχνη των Κοπτών με έσπρωχνε στο Κοπτικό Κάιρο. Έγνεψα προς τα διερχόμενα ταξί και έτυχε να σταματήσει ο Σαμίρ. Κόπτης ο ίδιος, έμελλε να είναι το πρώτο πρόσωπο που γνώρισα στο Κάιρο.
Η συνοικία είναι η αρχαιότερη της πόλης – το Κάιρο, σημειωτέον, δεν έχει φαραωνικές καταβολές. Μια βυζαντινή κωμόπολη αναπτύχθηκε γύρω από το «φρούριο της Βαβυλώνας», που οικοδόμησαν τον 4ο αιώνα Βαβυλώνιοι αιχμάλωτοι. Σήμερα, ο περίτειχος θύλακας λες κι έχει αποκοπεί από τον παρόντα κόσμο, για να αφιερωθεί στον μέλλοντα. Εδώ βρίσκονται αρχαίες κοπτικές εκκλησίες, το Κοπτικό Μουσείο, ο ελληνορθόδοξος ναός του Αγίου Γεωργίου και χριστιανικά νεκροταφεία. Δεν κατοικούν παρά κάποιοι μοναχοί και βασιλεύει μια απόκοσμη, για το Κάιρο, ησυχία. Τη διακόπτουν μόνο οι ομάδες προσκυνητών.
Κάποιες εκκλησίες ανάγονται στα βυζαντινά χρόνια, αν και στην παρούσα μορφή τους είναι πολύ μεταγενέστερες. Ο ναός του Αγίου Γεωργίου (1909) θεμελιώθηκε πάνω σε πύργο του φρουρίου και είναι πυργόσχημος. Ο κυλινδρικός του όγκος δεσπόζει στο πανόραμα και ονομάτισε την εδώ στάση του μετρό (Μαρ Γκίργκις). Ο Παντοκράτορας στον τρούλο είναι έργο του Παρθένη (1908), που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αλεξάνδρεια. Εντυπωσιάζεσαι με τα ποτάμια προσκυνητών, χριστιανών και μουσουλμάνων που έρχονται κάθε μέρα ζητώντας τη βοήθεια του Αγίου. Εντυπωσιάζεσαι και με το πάντρεμα της βυζαντινής με την αραβο-ισλαμική τέχνη στις κοπτικές εκκλησίες. Βυζαντινότροπες εικόνες είναι τοποθετημένες σε τέμπλα-αραβουργήματα από έβενο και ελεφαντοστό, που τα διατρέχουν επιγραφές στην κοπτική. Εξέλιξη της αρχαίας αιγυπτιακής, αυτή γράφεται με μια προσαρμογή του ελληνικού αλφαβήτου. Έχει πάψει εδώ και τέσσερις αιώνες να ομιλείται, επιβιώνει όμως ως γλώσσα της λειτουργίας.
Οι Κόπτες θεωρούν εαυτούς απογόνους των αρχαίων Αιγυπτίων – η ονομασία «Κόπτης», εξάλλου, αποτελεί παραφθορά του ελληνικού «Αιγύπτιος». Στις εικόνες τους συχνά αναπαρίστανται, δίπλα σε αγίους και «πάπες» (πατριάρχες) Αλεξανδρείας, οι Πυραμίδες, ο Νείλος, ο Φάρος της Αλεξάνδρειας και ο σταυρός ανχ, φαραωνικό σύμβολο της ζωής. Βρίσκονται σκορπισμένοι σε όλη την πόλη: τις γειτονιές τους τις εντοπίζεις από τα καμπαναριά, που ορθώνονται περίοπτα.
Οι ίδιοι δεν ξεχωρίζουν εύκολα. Οι γυναίκες έχουν τα μαλλιά τους ακάλυπτα, σε μια χώρα όπου η μαντίλα αποτελεί πια τον κανόνα. Θα βρεις όμως μεταξύ των Κοπτών χωρικών στις φτωχογειτονιές, άνδρες με κελεμπίες και γυναίκες μαντιλοφορούσες. Πολλοί, αμφοτέρων των φύλων, φέρουν τατουάζ του σταυρού στον καρπό. Το χτυπούν πλανόδιοι, με ένα μηχάνημα που αφήνει έναν ανατριχιαστικό βόμβο. Έξω από ένα μοναστήρι, ένας μεσήλικας φρεσκάριζε το ξεφτισμένο τατουάζ ενός νεαρού· εκείνος άφηνε έναν μορφασμό πόνου. «Δεν θες κι εσύ ένα;» με ρώτησαν.
Ρακοσυλλέκτες: οι ήρωες της ανακύκλωσης
Χάρη χρωστώ στον Σαμίρ, που με πρωτοπήγε στη γειτονιά των ρακοσυλλεκτών, απλωμένη σε μια πλαγιά των ασβεστολιθικών υψωμάτων Μου’άταμ. Την κατοικούν σχεδόν αποκλειστικά Κόπτες, που μετανάστευσαν από τα χωριά τους και έχτισαν αυθαίρετα εκτός πολεοδομικού σχεδίου, όπως τόσοι νεοφερμένοι στην καϊρινή περιφέρεια.
Τα έχτισαν με τα ίδια τους τα χέρια, μου είπαν. Ο συνοικισμός δεν διαθέτει δίκτυα υδροδότησης, ρεύματος ή αποχετεύσεων. Το νερό το αγοράζουν και το αποθηκεύουν σε ντεπόζιτα· για ρεύμα χρησιμοποιούν γεννήτριες. Τριακόσιες χιλιάδες άνθρωποι ζουν στην περιοχή, γνωστή ως Mανσιάτ Νασρ (Χριστιανικό Προάστιο). Οι αρχές αναγνώρισαν, κάποια στιγμή, το τετελεσμένο και επέτρεψαν την ίδρυση σχολείων και υποδομών υγείας.
Στην όψη, η Μανσιάτ Νασρ είναι απαράλλαχτη με τις άλλες φτωχογειτονιές, στις οποίες στοιβάζεται το 60% των Καϊρινών. Αυτό που την ξεχωρίζει είναι το δόγμα και, κυρίως, η απασχόληση των κατοίκων της. Γνωστοί ως «ζαμπαλίν» (άνθρωποι των σκουπιδιών), ζουν από την αποκομιδή και την ανακύκλωση των απορριμμάτων. Μένεις άφωνος με τα βουνά σκουπιδιών στους δρόμους και τα κοπάδια από κατσίκια και γουρούνια που περιφέρονται μασουλώντας ό,τι βρουν – σάπια λαχανικά, χαρτί, ύφασμα. Γρυλίσματα γουρουνιών ακούγονται «από τον ουρανό»! Τα εκτρέφουν σε πολλές ταράτσες και η γειτονιά τροφοδοτεί με χοιρινό τα κοπτικά χασάπικα σε όλο το Κάιρο. Γιαγιάδες απλώνουν κουβέρτες πάνω στις στοίβες σκουπιδιών και κάθονται αμέριμνες. Παιδιά σκαρφαλώνουν σε βουναλάκια από σιδερικά. Στον ουρανό, σύννεφα ολόκληρα από περιστέρια – αμέτρητοι ξύλινοι περιστερώνες σηκώνονται στις ταράτσες.
Εδώ πρωτοαντίκρισα το κοπτικό κιτς, που δύσκολα μπορεί κανείς να συναγωνιστεί. Μικρογραφίες εκκλησιών κρέμονται πάνω από τους δρόμους. Στα καταστήματα οι τοίχοι είναι γεμάτοι πόστερ και εικόνες του Ιησού, της Παναγίας, αγίων και πατριαρχών. Τα ίδια σε κάθε κοπτική γειτονιά – συνήθισα την εικόνα του Χριστού ή του Πάπα Σενούντα να ξεπροβάλλει μέσα από λάχανα, βολβούς ή σφάγια. Αλλά το γκράφιτι στην πρόσοψη τηλεφωνικού κέντρου της Μανσιάτ Νασρ, που εικόνιζε έναν άνδρα να τηλεφωνεί και τη Θεοτόκο, ένθρονη πάνω σε σύννεφο, να απαντά στο ακουστικό της, αυτό δεν το ξαναβρήκα πουθενά!
Οι ζαμπαλίν με υποδέχθηκαν πολύ φιλικά, πρόθυμοι να μιλήσουν για τη ζωή τους. Η κοινότητα έχει γίνει αντικείμενο ντοκιμαντέρ και έχει αποσπάσει πολλά εύσημα για τις επιδόσεις της στην ανακύκλωση. Κάθε οικογένεια ειδικεύεται σε ένα είδος απορριμμάτων (σιδερικά, πλαστικά, χαρτιά) και κάθε μέλος της σε συγκεκριμένο στάδιο της αλυσίδας (συλλογή, διαλογή, αποθήκευση, ανακύκλωση, μεταπώληση ως πρώτη ύλη). Κανένα πρόγραμμα στον ανεπτυγμένο κόσμο δεν φθάνει το ποσοστό ανακύκλωσης που επιτυγχάνουν οι ζαμπαλίν, δουλεύοντας ακάματα. Χωρίς εκείνους το Κάιρο θα είχε πνιγεί, κυριολεκτικά, στα απορρίμματά του.
Κάτω από τους μιναρέδες, μέσα στα μνήματα
Το δάσος από μιναρέδες και τρούλους, με φόντο το ηλιοβασίλεμα ή τα πέπλα της σκόνης, είναι η χαρακτηριστικότερη και πιο παραμυθένια εικόνα του Καΐρου. Πρόκειται για το πανόραμα της παλιάς αραβικής πόλης, την οποία μέχρι τον ύστερο 19ο αιώνα έζωναν τα μεσαιωνικά τείχη, και των δύο αχανών νεκροπόλεών της. Η περιοχή είναι γνωστή ως Ισλαμικό Κάιρο λόγω της αρχιτεκτονικής της.
Τα πάντα εδώ αποπνέουν μια αίσθηση αιωνιότητας. Σε τριγυρίζουν μιναρέδες, καθένας με διαφορετική σιλουέτα, ξύλινα σαχνισιά που γέρνουν πάνω απ’ τα καλντερίμια και τρούλοι σε όλα τα σχήματα και μεγέθη, που τους σκεπάζουν δαντέλες από αραβουργήματα. Από την οχλοβοή των παζαριών περνάς στη σιωπηλή γαλήνη εσωτερικών αυλών. Τα μεγαλόπρεπα παλιά τζαμιά είναι μια έκρηξη χρωμάτων και γεωμετρίας, το πανόραμα από τους μιναρέδες τους μαγευτικό. Οι περισσότεροι άνδρες εδώ κυκλοφορούν με κελεμπίες, οι γυναίκες κουκουλωμένες. Παντού διάσπαρτα μικρομάγαζα, εργαστήρια, υπαίθριες αγορές. Σε ανοίγματα του πυκνού οικοδομικού ιστού φωλιάζουν υπαίθριοι καφενέδες, όπου άνδρες καπνίζουν ναργιλέ ή πίνουν καρκαντέ, ένα ρόφημα από αποξηραμένα φύλλα ιβίσκου.
Πολλές φορές, περνώντας βράδυ από την παλιά πόλη, έπεσα σε γλέντια γάμου ή περιτομής. Ολόκληρα δρομάκια –ιδίως αδιέξοδα– είχαν κλείσει για το τραπέζι. Τις Κυριακές, κυρίως μπροστά στα μνημεία, θα δείτε ομάδες νεαρών με εκκεντρικά ντυσίματα και κουρέματα να ποζάρουν για φωτογράφους: ελπίζουν να γίνουν διάσημοι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι metrosexual νεαροί είναι γνωστοί ως famous. Σωστό κοινωνικό φαινόμενο, έχουν απασχολήσει συχνά τον Τύπο τα τελευταία χρόνια, καθώς «απειλούν» τα στερεότυπα περί αρρενωπότητας και τις «ισλαμικές ευαισθησίες».
Οι νεκροπόλεις είναι η εναργέστερη απόδειξη πως η αιγυπτιακή εμμονή με τη μέλλουσα ζωή και τα λαμπρά ταφικά μνημεία επιβίωσε και υπό το Ισλάμ. Πέραν των κεκοιμημένων, η τεράστια έκτασή τους φιλοξενεί και εκατοντάδες χιλιάδες ζώντες! Πολλά μαυσωλεία καταπατήθηκαν και έγιναν κατοικίες, ενώ αυθαίρετα ορθώθηκαν σε κάθε κενό χώρο. Περπατώντας έχεις τον σουρεαλισμό συνοδοιπόρο. Πολλές φορές μού έγνεψαν να μπω σε κατοικούμενο μαυσωλείο, αντί φιλοδωρήματος. Το κεντρικό μνήμα, του γενάρχη, έγινε πολλές φορές τραπέζι, τα γύρω του, κρεβάτια! Εξίσου αλησμόνητη η εικόνα από κάποιον μιναρέ στις γύρω ταράτσες. Σε κάποιες βλέπεις κοτέτσια, μικρά περιβόλια, αλλά και αγελάδες και αιγοπρόβατα να βόσκουν. Σε άλλες, αυτοκίνητα, φορτηγάκια και παλιοσίδερα έχουν αφεθεί να σαπίζουν…
Το «Παρίσι στον Νείλο»
Δίπλα σε όλα αυτά βρίσκεται το «δικό μου» Κάιρο, η περιοχή που αισθάνομαι περισσότερο οικεία: το κέντρο, προπύργιο άλλοτε των Ευρωπαίων παροίκων. Η «νέα πόλη» υπήρξε καρπός της δυναστείας του Μοχάμεντ Άλι, που άρπαξε την Αίγυπτο από τον οθωμανικό λήθαργο και την εκτόξευσε στη σύγχρονη εποχή.
Ο εγγονός του, Ισμαήλ, βασίλευσε τη «χρυσή εποχή» που η χώρα μεσουρανούσε χάρη στο εμπόριο βαμβακιού. Όταν το 1867 επέστρεψε στο Παρίσι, όπου είχε σπουδάσει, για τη Διεθνή Έκθεση, βρήκε την πόλη αγνώριστη: ο βαρόνος Οσμάν είχε χαράξει φαρδιές λεωφόρους, πλατείες και πάρκα, είχε οικοδομήσει μεγαλόπρεπα δημόσια κτίρια. Έτσι γεννήθηκε το Παρίσι που ξέρουμε. Έχοντας στη διάθεσή του τον πακτωλό χρημάτων του βαμβακεμπορίου, ο Ισμαήλ ανέθεσε σε Γάλλους αρχιτέκτονες να σχεδιάσουν μια νέα πόλη με πρότυπο το οσμανικό Παρίσι: ένα «Παρίσι στον Νείλο».
Εκεί εγκαταστάθηκαν οι ξένοι πάροικοι που συνέρρεαν στην Αίγυπτο. Η ζωή δεν είχε σχέση με εκείνη στους παλιούς μαχαλάδες. Τον τόνο έδιναν οι δενδροφυτεμένες λεωφόροι, τα πολυκαταστήματα, τα καφέ, τα εστιατόρια, τα θέατρα και οι κινηματογράφοι, τα ξένα σχολεία, τα πολυτελή ξενοδοχεία όπου κατέλυαν οι περιηγητές του Grand Tour και η εξαίσια ξύλινη όπερα, που εγκαινιάστηκε το 1869 μαζί με τη διώρυγα του Σουέζ. Στο νέο κέντρο μετακόμισαν πολλοί Αιγύπτιοι προύχοντες αλλά και η ίδια η δυναστεία. Οι λεωφόροι, οι πλατείες και τα καφέ του αποτέλεσαν το σκηνικό για όλα τα δράματα της σύγχρονης αιγυπτιακής ιστορίας ως τις μέρες μας.
Σήμερα, οι λεωφόροι και οι πλατείες σώζονται, όπως και πολλά επιβλητικά κτίρια σε κάθε ρεύμα της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής, από τον εκλεκτικισμό και την αρ νουβό της Μπελ Επόκ μέχρι τα κινήματα του μοντερνισμού. Το ανακάτεμα των ρυθμών, οι τολμηρές αρχιτεκτονικές επιλογές και το συχνά τεράστιο μέγεθος των κτιρίων θυμίζουν περισσότερο το Μπουένος Άιρες παρά το Παρίσι.
Ο αρχιτεκτονικός αυτός θησαυρός μαρτυρά τι υπήρξε το κοσμοπολίτικο Κάιρο του «χρυσού αιώνα» (1850-1950), δίνοντας ζωή στις διηγήσεις των Αιγυπτιωτών Ελλήνων για μια ζωή εκλεπτυσμένη και άνετη. Πάντα με εντυπωσίαζε το πομπώδες των καϊρινών πολυκατοικιών. Συγκριτικά, εκείνες στο Πέρα της Κωνσταντινούπολης –τη μόνη γειτονιά που θα μπορούσε να συγκριθεί με τους «ευρωπαϊκούς» θύλακες του Καΐρου και της Αλεξάνδρειας– μοιάζουν μικρές και σεμνές.
Όπως και στο Πέρα, τα κτίρια μένουν, οι κάτοικοι όχι. Μετά το πραξικόπημα του Νάσερ και τη «σοσιαλίζουσα», δήθεν, στρατοκρατία, η έξοδος των Ευρωπαίων και η μαζική εισβολή των χωρικών έκαναν τα πάντα γκρίζα. Το Κάιρο εγκατέλειψε τον δυτικόστροφο κοσμοπολιτισμό του και επιδίωξε να γίνει το πολιτικό κέντρο του αραβικού κόσμου. Πολλοί σήμερα δυσπιστούν απέναντι στα σχόλια αλλοτινών περιηγητών, που το κατατάσσουν στις ωραιότερες πόλεις του κόσμου. Η σύγκριση ιστορικών φωτογραφιών με σημερινές αφήνει πικρή γεύση.
Ώρες ατελείωτες έχω περάσει περπατώντας στο κέντρο, ανοιχτό μουσείο αρχιτεκτονικής. Οι μπαουάμπ, χωρικοί με κελεμπίες στον ρόλο θυρωρού, είναι ο φόβος και ο τρόμος των Καϊρινών. Επιφορτισμένοι να επιτηρούν τα ήθη, απαγορεύουν, για παράδειγμα, σε γυναίκες ενοίκους να δεχθούν την επίσκεψη ανδρών και αντίστροφα. Αν βρεθείτε μπροστά σε πολυκατοικίες εποχής, προσπαθήστε να πείσετε τον μπαουάμπ να σας αφήσει, αντί φιλοδωρήματος, να ρίξετε μια ματιά στους κοινόχρηστους χώρους. Θα βρείτε μεγαλοπρεπείς εισόδους, ασανσέρ σαν στολισμένα κλουβιά, τολμηρές καμπύλες στα κλιμακοστάσια.
Η αλλοτινή αίγλη έχει ποτίσει και τα εσωτερικά των ιστορικών καφέ, τα κτίρια των κινηματογράφων, τα βιβλιοπωλεία. Τα μυστικά του Καΐρου πρέπει να τα ψάξετε στα εσωτερικά. Αν φθάσετε ως την ταράτσα, συνήθως θα συναντήσετε παράγκες όπου κατοικούν οι μπαουάμπ με τις οικογένειές τους ή άλλοι φτωχοί που εργάζονται ως προσωπικό στα διαμερίσματα. Πολλές φορές εκτρέφουν κότες ή αιγοπρόβατα. Μια αχανής φαβέλα απλώθηκε στις ταράτσες της πόλης…
Όμως η θαυμάσια αρχιτεκτονική δεν περιορίστηκε στο μεγαλοαστικό, τότε, κέντρο. Τρεις στάσεις του μετρό βορειότερα, η Σούμπρα, γενέτειρα της Ιταλοαιγύπτιας τραγουδίστριας Δαλιδά, αποτελεί επίσης αρχιτεκτονικό μουσείο. Ως το 1960, εδώ κατοικούσαν κυρίως Έλληνες, Ιταλοί και Λεβαντίνοι της μικροαστικής τάξης· σήμερα κυριαρχούν Κόπτες και Αρμένιοι. Η μεγαλόπρεπη καλαισθησία των πολυκατοικιών δεν σε αφήνει να μαντέψεις πως οι αλλοτινοί ένοικοί τους δεν ήταν εύποροι.
Το «χάος του Καΐρου» είναι γνωστή φράση στην Αίγυπτο. Και όμως, οι Καϊρινοί ορκίζονται πως δεν θα μπορούσαν να ζήσουν αλλού. Πρόσφατη απόδειξη, η σθεναρή αντίσταση δημοσίων υπαλλήλων να μετοικήσουν στη νέα πρωτεύουσα, σαράντα χιλιόμετρα ανατολικότερα μέσα στην έρημο. Η μεταφορά των αρχών επίκειται άμεσα, πολλοί Αιγύπτιοι όμως επιμένουν πως ο παλμός της χώρας θα παραμείνει στο Κάιρο. Συμφωνώ απολύτως.
Σημειωματάριο
ΜΕΤΑΒΑΣΗ
To Kάιρο συνδέεται με την Αθήνα με απευθείας πτήσεις της Aegean (aegeanair.com) και της Egyptair (egyptair.com). Η διάρκεια της πτήσης είναι περίπου 2 ώρες. Σε αναζήτηση ναύλων που κάναμε στις αρχές Φεβρουαρίου για πτήσεις τον Μάρτιο, οι τιμές ξεκινούσαν από 208 ευρώ με επιστροφή.
ΔΙΑΜΟΝΗ
Το να μείνετε στο κέντρο είναι η μόνη λογική λύση. Υπάρχουν πολυτελή ξενοδοχεία δίπλα στις Πυραμίδες ή στο εύπορο προάστιο Μα’άντι, αλλά, δεδομένης της κίνησης, η απόσταση θα σας δυσκολέψει τη ζωή. Αγαπημένα μου ιστορικά ξενοδοχεία του κέντρου έκλεισαν τα τελευταία χρόνια. Προτείνω τα εξής:
Pension Roma (169 Mohammed Farid). Σε γοητευτική παλιά πολυκατοικία του κέντρου, αποτελεί τη μόνη αξιοπρεπή πανσιόν που γνωρίζω, ατμοσφαιρική, καθαρή και οικονομική. Η Ιταλίδα ιδιοκτήτρια είναι μορφή! Από 28 ευρώ το δίκλινο με ιδιωτικό μπάνιο.
Talisman hotel de charme (39 Talaat Harb, Bab Al Louq, Abdeen). Βoutique hotel σε ένα από τα κεντρικότερα σημεία της πόλης. Από 80 ευρώ το δίκλινο.
Sofitel Cairo Nile El Gezirah (3 El Thawra Council St Zamalek Downtown, El Orman Giza, sofitel-cairo-nile-elgezirah.com). Αρχιτεκτονικά συμπαθέστερο από τα άλλα πολυτελή του κέντρου, έχει όμορφους χώρους στο ισόγειο και θέα στον Νείλο. Aπό 125 ευρώ το δίκλινο.
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
■ Το Ιμπν Τούλουν, αριστούργημα του 9ου αιώνα στο χρώμα του πηλού, κοντά στο φρούριο (Citadella), συγκαταλέγεται στα αρχαιότερα και ομορφότερα τεμένη του κόσμου.
■ Στον πεζόδρομο Μουίζ-λ-ντιν-Αλλάχ της παλιάς πόλης, σειρά από αριστουργηματικά τεμένη διαδέχονται το ένα το άλλο. Ξεκινήστε από την πύλη Μπαμπ Ζουέιλα, πάνω στους πύργους της οποίας ορθώθηκαν οι μιναρέδες του διπλανού Σουλτάν αλ Μουαγιάντ, και επισκεφθείτε τα: Γκουρίγια (ανεβείτε στον μιναρέ για τη θέα), Ασράφ Μπάρσμπαϊ, Σαλιχία, Καλαούν, Νασ’ρ Μουχάμαντ και Σουλτάν Μπαρκούκ.
■ Στη Βόρεια Νεκρόπολη δείτε οπωσδήποτε τα μαυσωλεία Καΐτμπεη και Φαράγκ ιμπν Μπαρκούκ και ανεβείτε στους μιναρέδες τους. Στη Νότια Νεκρόπολη, το μαυσωλείο της δυναστείας του Μοχάμεντ Άλι (Χοσ-αλ-Μπάσα).
■ Το Μέγα Αιγυπτιακό Μουσείο δεν έχει εγκαινιαστεί ακόμη. Τα περισσότερα εκθέματα παραμένουν στο ιστορικό κτίριο της πλατείας Ταχρίρ, ενώ οι μούμιες των σημαντικότερων Φαραώ μεταφέρθηκαν στο νέο –και άξιο επίσκεψης– Μουσείο Αιγυπτιακού Πολιτισμού (El-Fustat Road, Ein Elsira, nmec.gov.eg). Να δείτε οπωσδήποτε το Κοπτικό Moυσείο (3 Mari Gerges, coptic-cairo.com) και το Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης (Port Said, Ghayt Al Adah, El-Darb El-Ahmar, miaegypt.org). Αν προλάβετε, πηγαίνετε μέχρι την Αμπέτειο, το ελληνικό σχολείο στην Ηλιούπολη.
ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ
Η αιγυπτιακή κουζίνα είναι η λιγότερο θελκτική της Μεσογείου. Μην έχετε μεγάλες προσδοκίες. Είπον και αμαρτίαν ουκ έχω.
Café Riche (17 Talaat Harb, Bab Al Louq). Iστορικό καφέ όπου σύχναζαν ο Νάσερ και οι σύντροφοί του, σχεδιάζοντας την επανάσταση του 1952. Σερβίρει τόσο αραβικά όσο και ευρωπαϊκά πιάτα (το φιλέτο είναι καλό).
Kababgy Farahat (126 El Azhar). Περιστέρια ψητά, γεμιστά με πλιγούρι (δεν τρελάθηκα), και αρνί ψητό (ξετρελάθηκα!). Όχι απαστράπτουσας υγιεινής, συχνάζουν ντόπιοι και έχει πάντα κίνηση. Χωρίς αλκοόλ.
Abou el Sid (157 26th of July Corridor, abouelsid.com). Πολύ ατμοσφαιρικό, σερβίρει αιγυπτιακά και συρο-λιβανέζικα πιάτα.
ΤΙPS
■ Γυναίκες και άνδρες, αποφύγετε σορτς και βερμούδες.
■ Μην πιείτε ποτέ νερό της βρύσης! Να αποφεύγετε τα παγάκια και να πλένετε τα δόντια με εμφιαλωμένο. Αν δεν συμπληρώσετε δύο εβδομάδες στην Αίγυπτο, μη φάτε φρέσκα λαχανικά, μην πιείτε φρέσκους χυμούς.
■ Μη φωτογραφίσετε οτιδήποτε θα μπορούσε να είναι κτίριο ή όχημα κρατικής υπηρεσίας.
■ Μην ανοίξετε συζήτηση με άγνωστο για πολιτικά, το Μεσανατολικό, το σεξ ή τη θρησκεία. Αν είστε εβραϊκής καταγωγής ή άθεος, αποφύγετε να το αναφέρετε – υπάρχει τρομερή προκατάληψη και η έκφραση της αθεΐας αποτελεί αδίκημα.
■ Γυναίκα μόνη; Σε αγνώστους που θα σας ρωτήσουν (γιατί θα σας ρωτήσουν!) απαντήστε πως είστε παντρεμένη και μητέρα. Θα σας σώσει από άβολες καταστάσεις. Μην επισκεφθείτε τις νεκροπόλεις χωρίς συνοδό.
■ Τα νέα ζευγάρια καλό είναι να αποφύγουν κάθε οικειότητα σε δημόσιο χώρο. Γκέι ζευγάρια ακόμη περισσότερο – η αντίδραση μπορεί να φθάσει μέχρι και σε λιντσάρισμα ή σύλληψη.
■ Αν είστε ΛΟΑΤΚΙ ταξιδιώτης, ξεχάστε τις εφαρμογές γνωριμιών, θα θέσετε τον εαυτό σας σε μεγάλο κίνδυνο.
■ Καλέστε Uber, καθώς οι ταξιτζήδες στον δρόμο δεν έχουν GPS. Το μετρό είναι εύχρηστο και η κίνηση στους δρόμους απελπιστική.
