Τρεις μέρες τώρα τσακωνόμαστε ποιος θα οδηγήσει. Το παίζουμε στα στοιχήματα. Όποιος δεν οδηγεί, ζαλίζεται στις ατέλειωτες στροφές αυτού του ατέλειωτου νησιού. Ιδίως στα βόρεια. Όποιος οδηγεί απολαμβάνει το καινούργιο οδικό δίκτυο και τα τοπία που εναλλάσσονται εντυπωσιακά. Από τα άγνωστα Βορειόχωρα, με τα ψηλά βουνά και τα χωριά των πέντε-δέκα κατοίκων, έως τα Νοτιόχωρα, το βασίλειο της μαστίχας και των παραμυθένιων γενοβέζικων οικισμών, νιώθεις σαν να έχεις αλλάξει πολλά νησιά. Αλλά είναι πάντα η Χίος. Ένα νησί αλλιώτικο, πολύ όμορφο, κάπως δύσκολο, σε κάθε περίπτωση μοναδικό. Μαστίχα, μανταρίνια και ναυτοσύνη όρισαν τη μοίρα της διαχρονικά. Οι εξαγωγές –προϊόντων και καραβοκύρηδων– την έκαναν εντέλει πιο… εσωστρεφή. Από τουριστικής άποψης, μοιάζει με αγαθό εσωτερικής κατανάλωσης: γι’ αυτούς που ήδη ξέρουν, γι’ αυτούς που κατάγονται από εδώ, γι’ αυτούς που επιμένουν, ίσως.
Από τη μια το διάσημο Πυργί με τα ζωγραφιστά «ξυστά», τα γεωμετρικά και φυσικά ασπρόμαυρα μοτίβα στους τοίχους που υψώνονται σαν τραπουλόχαρτα για γίγαντες, όπως εμπνευσμένα τα παρομοίασε ο Γάλλος ελληνιστής Jacques Lacarrière. Και από την άλλη η γοητευτική, άγνωστη Βέσσα ή οι πιο αυθεντικοί Ολύμποι. Από τη μια η Νέα Μονή Χίου, Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, με τις μεγαλοπρεπείς ψηφιδωτές παραστάσεις, και από την άλλη η άγνωστη Μονή Μουνδών, στις ερημιές του βορρά, με τις σπάνιες απεικονίσεις του διαβόλου. Ο γοητευτικός Ανάβατος, ο Μυστράς της Χίου όπως αποκαλείται, που ερήμωσε μετά τη Σφαγή του 1822, αλλά και το Πιτυός, που προσπαθεί να αναγεννηθεί.
Παραλίες καταπληκτικές, όπως τα περίφημα Μαύρα Βόλια, αλλά και άγνωστες, στις οποίες συνήθως είσαι εντελώς μόνος σου, όπως το Τραχήλι και οι γειτονικές του, κάτω από τις μεσαιωνικές βίγλες του νησιού. Το διάσημο μαστίχι και η μοναδική στον κόσμο καλλιέργειά του, αλλά και νέοι μικροί παραγωγοί σαν τον Μιχάλη Φετοκάκη, που καλλιεργεί την αλόη και τη μεταποιεί σε χυμό.
Τα προϊόντα της, άφθονα: ό,τι μπορείς να φανταστείς σε μαστίχα από την Ένωση Μαστιχοπαραγωγών, γλυκά κουταλιού και μαρμελάδες με τα εσπεριδοειδή του Κάμπου, κρασιά (δύο οινοποιεία λειτουργούν στα βόρεια), λικέρ, ούζα και χιώτικες μπίρες, μαστέλο και άλλα νόστιμα τυριά, μέχρι και χειροποίητα ζυμαρικά. Ιδανική για πεζοπορία και αγροτουρισμό, με αξιόλογα μουσικά φεστιβάλ συνάμα, φλερτάρει και με άλλα είδη τουρισμού που επαφίενται στην ιδιωτική πρωτοβουλία. Ο Γιώργος Μισετζής, για παράδειγμα, έχει αναλάβει να αναδείξει τον σπουδαίο φυσικό πλούτο, που περιλαμβάνει πάνω από 100 είδη ορχιδέας μαζί με τα υβρίδια, ο Γιώργος Χαλάτσης προσπαθεί εδώ και χρόνια να οργανώσει τα μονοπάτια και ο συγγραφέας Γιάννης Μακριδάκης διοργανώνει λογοτεχνικά εργαστήρια στη Βολισσό ή ξεναγεί δωρεάν τους επισκέπτες στα μέρη όπου διαδραματίζονται οι ιστορίες των βιβλίων του. Η Χίος αναπροσαρμόζει την ταυτότητά της. Έχει απ’ όλα, και τι να πρωτοαξιοποιήσει κανείς; Παίρνοντας το θάρρος, θα πω τη διαφορετικότητά της: Δεν της αρμόζει ο μαζικός τουρισμός, πρέπει να χτίσει το δικό της μοντέλο. Η ίδια η εκλεκτικότητά της είναι το κλειδί.
10 + 1 εμπειρίες
Ταξίδι στον χρόνο στα Μεστά
Μόλις αντικρίσετε τα Μεστά, τον υποδειγματικά διατηρημένο μεσαιωνικό οικισμό που σώθηκε χάρη και στις αναστηλώσεις του ΕΟΤ υπό τον Άρη Κωνσταντινίδη, θα τα χάσετε. Το διασημότερο και ομορφότερο μαστιχοχώρι-καστροχώρι αποτελεί μια σπουδή στην οχυρωματική αρχιτεκτονική που δημιούργησαν με την επανακατάληψη της Χίου οι Γενουάτες, τον 14ο αιώνα. Αποτέλεσμα και αυτό, όπως όλα τα μαστιχοχώρια, ενός θαυμαστού αμυντικού σχεδιασμού και δικτύου επικοινωνίας από την εποχή που η εταιρεία Mahona των Γενοβέζων Giustiniani ανέλαβε την εκμετάλλευση του νησιού και το μονοπώλιο της μαστίχας. Αθέατα από τη θάλασσα, τα Μεστά είναι περιτειχισμένα από τους εξωτερικούς τοίχους των ίδιων των σπιτιών τους, τα οποία με τη σειρά τους είναι χτισμένα σε συμπαγή παράταξη γύρω από έναν πανύψηλο πύργο και επικοινωνούν μεταξύ τους από τις ταράτσες. Δαιδαλώδη στενά και στοές, βότες και βοτάκια, στα οποία όποιος κατάφερνε να εισχωρήσει, παραβιάζοντας την πύλη, θα χανόταν το δίχως άλλο. Έτσι θα χαθείτε κι εσείς σήμερα. Θα δείτε τη μεγάλη εκκλησία των Ταξιαρχών, θα αναζητήσετε και τον ναό του Μικρού Ταξιάρχη –παρατηρήστε το υπέροχο τέμπλο του–, θα ευχηθείτε να εξαφανιστούν τα καλώδια και οι πλαστικές καρέκλες της πλατείας και όταν νυχτώσει, θα απολαύσετε τη μυστηριακή ατμόσφαιρα. Καθίστε για κοκτέιλ στο ιδιαίτερο μπαρ Παξάτα (τηλ. 22710-6517) για μια ατμοσφαιρική καλοκαιρινή βραδιά.
- Τα Μεστά απέχουν 35 χλμ. από την πόλη της Χίου.
Ιστορίες του Κάμπου
Το δωμάτιό μου είναι το παράσπιτο του κτήματος Περλέας, αλλά είναι το ωραιότερο. Από το παράθυρο χαζεύω το μαγκανοπήγαδο, την τεράστια στέρνα και μια «θάλασσα» από δέντρα. Μόλις το ανοίγω, ακούω τα κοτσύφια και σχεδόν ζαλίζομαι από τις μυρωδιές της δάφνης και των εσπεριδοειδών – πορτοκάλια, μανταρίνια, λεμόνια, περγαμόντα και νεράντζια. Ο Περλέας, που λειτουργεί ως ξενώνας, είναι ένα από τα περίφημα αρχοντικά του Κάμπου, χρονολογούμενο το 1640, και ο φιλόξενος Βαγγέλης Ξύδας ένας γνήσιος ανεστάτης. Ο Κάμπος της Χίου, όπου με αφετηρία τους Γενουάτες γράφτηκε μία από τις σημαντικότερες ιστορίες του νησιού, είναι ένα ευωδιαστό περιβόλι 2.000 στρεμμάτων. Αρχοντικά με τοξωτές αυλόπορτες, φτιαγμένα από την ιδιαίτερη θυμιανούσικη πέτρα, γυρνούν την πλάτη στον δρόμο, υψώνουν μαντρότοιχους και σειρές από κυπαρίσσια για να κρύψουν, σε αντίθεση με όλη την υπόλοιπη Ελλάδα, τον πλούτο τους: απίθανους κήπους, μαγκανοπήγαδα-έργα τέχνης, πέτρινες στέρνες, βοτσαλωτά δάπεδα, μαρμάρινες σκάλες, οικόσημα μεγάλων οικογενειών. Είναι τα κτήματα των πλούσιων εμπόρων, των αριστοκρατών της Χίου, τα οποία έμεναν πίσω να φροντίζουν και να καλλιεργούν οι περίφημοι ανεστάτες.
Στα τέλη του 19ου αιώνα, τα πορτοκάλια και τα μανταρίνια του Κάμπου μόνο με κοσμήματα μπορούσαν να παρομοιαστούν: οι εργάτες έδειχναν μέχρι και τα νύχια τους πριν από τη συγκομιδή, μην τυχόν και πληγώσουν τους καρπούς, τα φρούτα τυλίγονταν ένα ένα σε χαρτί –άλλοτε μάλιστα σε χρυσοτυπίες–, στοιβάζονταν προσεκτικά σε ειδικά τελάρα και ταξίδευαν στα πέρατα του κόσμου σαν πολυτελή προϊόντα. Σήμερα, κατοικούνται περίπου 40 αρχοντικά και εκτός από τον Περλέα αξίζει να δείτε και εκείνο του Καράλη, που ο Βαγγέλης Ξύδας, ο Γιώργος Πλακωτάρης και το Ίδρυμα Ιωάννης Σ. Φαφαλιός έχουν μετατρέψει σε Μουσείο Εσπεριδοειδών, όπου θα μάθετε όλη αυτή την ιδιαίτερη ιστορία. Στην υπέροχη αυλή του ο Οδυσσέας Ξύδας λειτουργεί το γοητευτικό καφέ Περιβόλι, ενώ υπό την ίδια επωνυμία η οικογένεια συσκευάζει μαρμελάδες και γλυκά από εσπεριδοειδή. Φέτος, στον Κάμπο αναμένεται να οργανωθούν και βόλτες με άλογα.
- Περλέας, τηλ. 22710-32217, perleas.gr, από 80 ευρώ με πρωινό / Μουσείο και Περιβόλι, τηλ. 22710-33202 / Βόλτες με άλογα, Παντελής Μανωλάκης, τηλ. 6930-845330.
Βουτιές στην Αποθήκα
Η παραλία Αποθήκα βρίσκεται στη νοτιοδυτική ακτή του νησιού, έχει βαθιά νερά και χοντρή άμμο και ο βασικός λόγος για τον οποίο θα την επισκεφτείτε είναι ο Έκτορας Γιούργης. Ιχθυολόγος, παθιασμένος με τη θάλασσα και πολυπράγμων, θα σας διδάξει πρώτα απ’ όλα τα μυστικά της κατάδυσης. «Η δυτική Χίος ξεχωρίζει για τα βαθιά νερά και τους εντυπωσιακούς υφάλους της. Με τους πιο έμπειρους μπορούμε να βουτήξουμε στον ύφαλο της Αλκυόνης, ανάμεσα σε εμάς και τα Ψαρά. Με τους αρχάριους παρατηρούμε τους θαλάσσιους οργανισμούς», λέει. Εναλλακτικά θα νοικιάσετε καγιάκ, για να εξερευνήσετε τις άλλες τρεις παραλίες που υπάρχουν στον κόλπο. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, θα καταλήξετε στην καντίνα του, την Tortuga, για κοκτέιλ και ελαφρύ φαγητό με θέα όλη την παραλία.
- Έκτορας Γιούργης, Αποθήκα, τηλ. 6974-725459
Χρώματα κι αρώματα
Γιατί αποκαλούν τη Χίο μυροβόλο; Ο ιδανικός άνθρωπος για να απαντήσει είναι ο Γιώργος Μισετζής, ο φυσιοδίφης που ασχολείται με την πλούσια χλωρίδα του νησιού εδώ και 20 χρόνια. Από τη μια το μαστίχι και τα εσπεριδοειδή του Κάμπου, από την άλλη περισσότερα από 100 είδη ορχιδέας, τέσσερα είδη άγριας τουλίπας –οι αποκαλούμενες λαλάδες– αλλά και πλήθος από βότανα. Κάθε άνοιξη, ξένοι φυσιολάτρες και ερευνητές καταφτάνουν στη Χίο και στα «Σπιτάκια» του Μισετζή, στο χωριό Αυγώνυμα, για να ανακαλύψουν μαζί του αυτό το πολύχρωμο πρόσωπο του νησιού. Εκείνος, εκτός από φιλοξενία στον ξενώνα με το σπιτικό πρωινό, τους διαθέτει και την πλούσια βιβλιοθήκη του και τους συνοδεύει στις εξοχές για να τους δείξει τα άνθη που τους ενδιαφέρουν. Το καλοκαίρι που η ανθοφορία τελειώνει, οι οργανωμένες πεζοπορίες του αποκτούν άλλη… μυρωδιά: τα βότανα της Χίου μπαίνουν στο μικροσκόπιο και τα καλάθια γεμίζουν από την ιδιαίτερη τοπική ρίγανη, το θυμάρι, το θρούμπι κ.ά.
- Σπιτάκια, Αυγώνυμα, τηλ. 22710-42702, spitakia.gr, από 90 ευρώ με πρωινό.
Τα μονοπάτια της Χίου
Ψηλά βουνά, φαράγγια, παραλίες. Καλντερίμια της Τουρκοκρατίας, βυζαντινά περάσματα και στράτες που μόνο τα ζώα ακολουθούσαν τα τελευταία χρόνια. Η Χίος, με την πλούσια φύση και το έντονο ανάγλυφο, μοιάζει ιδανικός προορισμός για πεζοπορία, αλλά προς έκπληξή μας δεν υποστηρίζεται όσο θα της άξιζε. Αυτό διατείνεται εδώ και αρκετά χρόνια και ο καθηγητής φυσικής αγωγής Γιώργος Χαλάτσης, ο οποίος έχει αναδείξει πολλές διαδρομές. Ακούραστος πεζοπόρος που βρίσκει το νόημα της ζωής στη φύση, με εκατοντάδες χιλιάδες χιλιόμετρα στα πόδια του, έκανε φίλους τους βοσκούς, τους καλόγερους, τους παλιούς αγωγιάτες, τους χωριανούς –όλους εκείνους που του έδιναν πληροφορίες για τα παλιά μονοπάτια του νησιού– και αντιμετώπισε μεγάλη καχυποψία, όπως ο ίδιος λέει, καθώς η τοπική κοινωνία δύσκολα αποδέχεται, ακόμη και σήμερα, το νόημα αυτού που κάνει χωρίς ο ίδιος να αντλεί οικονομικό όφελος.
Πλέον, μέσω του Συλλόγου Φίλοι Μονοπατιών Χίου «στρατολογεί» νέους ανθρώπους, εμφυσώντας τους την αγάπη για τη φύση και μαθαίνοντάς τους να καθαρίζουν και να σηματοδοτούν διαδρομές. Τα διασημότερα μονοπάτια είναι το φαράγγι των Καμπιών (3 χλμ.) και το καλντερίμι της Τουρκοκρατίας από τη Φα έως το Λιθί (1,5 χλμ.), τα οποία μαζί με έξι ακόμη διαδρομές αναδείχθηκαν μέσω προγράμματος της Περιφέρειας. Επειδή όμως δεν συντηρούνται όλες σωστά (εμείς αναρωτηθήκαμε πολλές φορές για την ορθή πορεία μας στα μονοπάτια της Βολισσού) και εν αναμονή του πεζοπορικού οδηγού του Χαλάτση, ζητήστε από τον σύλλογο να σας προτείνει καλοσηματοδοτημένες διαδρομές, ώστε να μη χαθείτε.
- Σύλλογος Φίλοι Μονοπατιών Χίου, τηλ. 6938-605179. Δείτε επίσης το chioshiking.gr και εμπιστευτείτε τους χάρτες και τις εφαρμογές των Anavasi maps και Topoguide.
Μαστιχοπαραγωγoί για μία μέρα
Τα μαστιχόδεντρα και τα «δάκρυά» τους ορίζουν εδώ και αιώνες τους κανόνες στη νότια Χίο. Χάρη (και) στο μαστίχι η Χίος ήκμασε, πλούτισε, απόλαυσε ειδικά προνόμια, κατέγραψε στο ενεργητικό της ιστορίες διεκδικήσεων, πολυεθνικών συμφερόντων, λαθρεμπορίου, ληστρικών επιθέσεων. Για χάρη του κατασκευάστηκαν οχυρωμένα χωριά, κάστρα και βίγλες. Για εκείνο μιλούν ακόμη και τα τοπικά τραγούδια ή έθιμα σαν του Αγά στα Μεστά και στους Ολύμπους. Γι’ αυτά και άλλα καταπληκτικά θα μάθετε στο εξαιρετικό Μουσείο Μαστίχας Χίου στο Πυργί, που ανήκει στο Δίκτυο Μουσείων του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς. Ανάλογα δε με την εποχή, θα δείτε και τους Χιώτες επί το έργον: «Το καλοκαίρι γίνεται το “κέντημα” του δέντρου, το φθινόπωρο το κοσκίνισμα και το καθάρισμα, που έκαναν και κάνουν ακόμη από κοινού οι γυναίκες στα χωριά, τον χειμώνα το κλάδεμα», μας λέει η Ρούλα Μπούρα, η οποία δίνει τη δυνατότητα στους επισκέπτες να γίνουν μαστιχοπαραγωγοί για μία μέρα δείχνοντας στο πεδίο όλη τη διαδικασία καλλιέργειας και επεξεργασίας της μαστίχας. Μαζί της θα «κεντήσετε» τα δέντρα, θα κοσκινίσετε και θα καταλάβετε πώς η μαστίχα έγινε το κέντρο της κοινωνικής ζωής στα Νοτιόχωρα.
- Μουσείο Μαστίχας Χίου, Πυργί, τηλ. 22710-72212, piop.gr, καθημερινά εκτός Τρίτης από 10.00 έως 18.00, Ρούλα Μπούρα, τηλ. 6973-558881
Εκπλήξεις στο Άγιο Γάλας
Είναι δύσκολο να φτάσετε έως εδώ. Πρέπει να το θέλετε πολύ ή τουλάχιστον να έχετε ως βάση σας τον βορρά. Όμως σε αυτή την ιδιαίτερη τοποθεσία, που απέχει από την πόλη γύρω στα 70 χλμ., με την επίσης ιδιαίτερη ονομασία, σας περιμένουν μια καταπράσινη ρεματιά με τρεχούμενα νερά, υπαίθριες δραστηριότητες για τα παιδιά, δύο επισκέψιμα σπήλαια όπου εντοπίζεται για πρώτη φορά η ανθρώπινη παρουσία στο νησί (από τη Νεολιθική Περίοδο) και η βυζαντινή εκκλησία της Παναγιάς Αγιογαλούσαινας. Σύμφωνα με τον θρύλο, ένας βασιλιάς του Βυζαντίου έδιωξε τη λεπρή του κόρη λόγω της ασθένειάς της και εκείνη έζησε εδώ πίνοντας το υγρό που στάλαζε από το σπήλαιο (σημερινό αγίασμα), το οποίο μάλιστα τη θεράπευσε. Εκεί λοιπόν χτίστηκε το εκκλησάκι της Παναγίας τον 13ο αιώνα, η εικόνα της οποίας θεωρείται σπάνια, καθώς εμφανίζεται ελαφρώς χαμογελαστή. Περισσότερο θα εντυπωσιαστείτε, πάντως, από το ξυλόγλυπτο τέμπλο του 18ου αιώνα, που είναι και ζωγραφιστό και απεικονίζει σκηνές από την Παλαιά Διαθήκη, λιοντάρια, δράκους, αγγέλους, γυμνόστηθες γοργόνες και άλλες μορφές, όλες εγκυμονούσες. Ο πολυχώρος Άγιο Γάλας διαθέτει καφέ-εστιατόριο μέσα στη φύση και μποστάνια με βιολογικά ζαρζαβατικά, τα οποία οι επισκέπτες μπορούν να συλλέξουν. Στην κοιλάδα θα κάνετε από τραμπολίνο μέχρι zip line, ενώ στήνονται και θεματικές εκθέσεις.
- Πολυχώρος Άγιο Γάλας, Αναστασία Γαλάτουλα, τηλ. 22740-22004
Ιαματικά λουτρά και γλέντια
Τη μέρα θα απολαύσετε τα ιαματικά λουτρά των Αγιασμάτων: Θα χρησιμοποιήσετε τις εγκαταστάσεις του υδροθεραπευτηρίου παλαιάς κοπής, όπου γίνονται και θεραπείες μασάζ, ή ακόμη καλύτερα θα βυθιστείτε στη βραχώδη φυσική πισίνα της ακτής. Το ιαματικό νερό έχει θερμοκρασία 57,5 βαθμούς Κελσίου και θεωρείται θεραπευτικό για ρευματοπάθειες, αρθροπάθειες, ισχιαλγίες, οσφυαλγίες, νευρολογικές και γυναικολογικές παθήσεις κ.ά. Οι υπεύθυνοι του κέντρου θα σας μιλήσουν και για την ποσιθεραπεία της πηγής Λευκάντρια (21-22 βαθμοί Κελσίου) για την υγεία του πεπτικού συστήματος και τη νεφρολιθίαση.
Έπειτα θα ανηφορίσετε στα Λεπτόποδα: Μέσα στο ωραίο ορεινό χωριό, που διατηρείται ζωντανό χάρη στους συλλόγους του και στα εξοχικά που έχουν φτιάξει εκεί αρκετοί Χιώτες, θα βρείτε το αυτοδιαχειριζόμενο παραδοσιακό καφενεδάκι Έμπολο: παλιά αντικείμενα και προϊόντα-εκθέματα, ωραία ατμόσφαιρα και πιθανότητες αυθόρμητου γλεντιού. Αν προτιμάτε πάντως περισσότερη δράση, μπορείτε να ανακαλύψετε τα παλιά μεταλλεία αντιμονίου της περιοχής ή να περπατήσετε στο υπέροχο πεζοπορικό δίκτυο της Αμανής.
- Πηγές Αγιασμάτων, τηλ. 22740-21979. Τα Λεπτόποδα απέχουν 58 χλμ. από την πόλη της Χίου.
Ξενάγηση στο Κάστρο
Σημάδια από Βυζαντινούς άρχοντες, Γενουάτες κατακτητές, πολεμοχαρείς Τούρκους, Ενετούς «καταληψίες», Μικρασιάτες πρόσφυγες και σύγχρονους κατοίκους αφηγούνται αποσπασματικά την ιστορία της πόλης μέσα στο Κάστρο της Χίου. Διαβείτε την εντυπωσιακή Porta Maggiore (κεντρική πύλη) και θα ανακαλύψετε ένα άλλο πρόσωπο της πόλης. Το Κάστρο επέζησε του μεγάλου σεισμού του 1881 – του γεγονότος που μαζί με τη Σφαγή της Χίου σημάδεψαν το νησί. Θα δείτε το Παλάτι Ιουστινιάνι (διοικητικό κέντρο της Γενουοκρατίας, εκθεσιακός χώρος σήμερα), το τουρκικό νεκροταφείο, το Χαμηδιέ τζαμί, τα αναστηλωμένα χαμάμ, τον Άγιο Γεώργιο στη θέση του Εσκί Τζαμί, τα τείχη και τους προμαχώνες.
- Για μια πιο εξατομικευμένη εμπειρία, μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον ξεναγό Θωμά Καραμουσλή. Με το ιδιαίτερο χιούμορ του θα σας προσφέρει μια αξέχαστη ξενάγηση (τηλ. 6937-786213).
Πιτυός: Παράδοση σε QR codes
«Στον ποταμό στον Μάκελο θα χτίσω ένα γιοφύρι/ για να περνάς, αγάπη μου, να σε φιλώ στα χείλη», τραγουδά η κυρία Ιωάννα Μερούση από την οθόνη του κινητού μας. Εμφανίστηκε στην ηλεκτρονική μας συσκευή μόλις σκανάραμε το QR code, ένα από τα πολλά που είναι αναρτημένα στους τοίχους του χωριού Πιτυός. Το αγροκτηνοτροφικό χωριό με την πλούσια ιστορία και τους 40 κατοίκους δεν είναι το ομορφότερο της Χίου, φιλοδοξεί όμως να γίνει πόλος έλξης για τους επισκέπτες. Το όραμα που γίνεται πράξη, ανήκει στον πάλαι ποτέ δημοσιογράφο Νίκο Γεωργούλη, ο οποίος ίδρυσε την Κοιν.Σ.Επ. «Πιτυός: Προορισμός» και προσπαθεί να ενεργοποιήσει και τους χωριανούς. Την ιστορία του χωριού, που φτάνει στα ομηρικά χρόνια, θα τη μάθετε μέσω δωρεάν ξενάγησης που γίνεται από ειδικό ξεναγό τα καλοκαίρια, βαδίζοντας στα σοκάκια μέχρι τον ανεμόμυλο και τον πύργο στην κορυφή του (ευχόμαστε να είναι επισκέψιμος φέτος). Στάση θα κάνετε οπωσδήποτε στη Γαϊδουροχώρα, έναν χώρο όπου από φέτος τα παιδιά θα μπορούν να «σχετιστούν» με τα καλοκάγαθα ζώα μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων, στο Pitys herbs για προμήθειες σε βιολογικά βότανα και στον ξυλόφουρνο του κ. Γιάννη Αποστολή, που ζυμώνει με χιώτικα άλευρα, ψήνει στα ξύλα και δεν σταματά ποτέ να αστειεύεται με τους πελάτες του. Θα ολοκληρώσετε την επίσκεψη με γεύμα στην ταβέρνα Μάκελος, κάτω από τον τεράστιο πλάτανο του χωριού, την ιστορία του οποίου θα μάθετε επίσης από QR code.
- Ο Πιτυός απέχει από την πόλη της Χίου 25 χλμ.
Mετράμε τ’ άστρα;
«Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ έναν παππού που είχε έρθει σε μια βραδιά αστροπαρατήρησης στο Άγιο Γάλας. Ήρθε πρώτος και έφυγε τελευταίος. Καθόταν υπομονετικά αμίλητος όλη τη νύχτα. Όταν τον ρωτήσαμε, μας είπε συγκινημένος: “Παιδιά μου, σας ευχαριστώ, ήταν παιδικό μου όνειρο να δω τον ουρανό με τηλεσκόπιo”». Χάρη στον Σύλλογο Αστρονομίας Χίου, που ιδρύθηκε το 2012, όλοι οι Χιώτες αλλά και οι επισκέπτες του νησιού έχουν την ευκαιρία να ζήσουν μία ή περισσότερες βραδιές κάτω από τα αστέρια, αφού κάθε καλοκαίρι διοργανώνει Φεστιβάλ Αστρονομίας. Στο πλαίσιό του (ή και εκτός αυτού) γίνονται παρατηρήσεις ουράνιων σωμάτων και αστρονομικές δράσεις, ακόμη και μαθήματα αστροφωτογραφίας, εξοικειώνοντας όσους το επιθυμούν με το σύμπαν. Τα τηλεσκόπια στήνονται σε παραλίες, χωριά, βουνά και ασφαλώς στη βόρεια Χίο, η οποία θεωρείται από τις πιο χαμηλές σε φωτορρύπανση περιοχές της Ελλάδας.
- Για πληροφορίες, στη σελίδα στο Facebook: Σύλλογος αστρονομίας Χίου
Σημειωματάριο
ΜΕΤΑΒΑΣΗ
■ Από τον Πειραιά προς το λιμάνι της Χίου, με πλοία της Blue Star Ferries, σε 7-14 ώρες, με κόστος από 39 ευρώ/άτομο για απλή μετάβαση. Κάθε Κυριακή, πλοίο της ίδιας εταιρείας δένει στο λιμάνι των Μεστών έπειτα από 7½ ώρες ταξίδι.
■ Από τη Θεσσαλονίκη υπάρχει δρομολόγιο κάθε Σάββατο, διάρκειας 13 ωρών και κόστους από 36 ευρώ/άτομο.
■ Αεροπορικώς, από Αθήνα και Θεσσαλονίκη, με καθημερινές πτήσεις των Sky Express, Olympic, Aegean και ενδεικτικό κόστος 72 ευρώ για την απλή μετάβαση.
ΔΙΑΜΟΝΗ
Εκτός από τη διαμονή στον Κάμπο και στα Αυγώνυμα που αναφέρονται στο κείμενο, δείτε το Agora Residence (τηλ. 22711-07184, agoraresidence.com, από 60 ευρώ το δίκλινο με πρωινό) σε ένα ανακαινισμένο αρχοντικό στην πόλη της Χίου, με υπέροχο κήπο-στέκι των ντόπιων για κοκτέιλ και ποτό. Αν θέλετε να μείνετε στα νότια, δείτε τον ιδιαίτερο ξενώνα MestaMastic (τηλ. 22710-76009, mestamastic.com, από 60 ευρώ) στα Μεστά, ενώ βόρεια, στα Καρδάμυλα, τα πέτρινα σπιτάκια Σπήλια (τηλ. 22720-22933, 6940-103634, από 50 ευρώ με καλάθι τοπικών προϊόντων).
ΦΑΓΗΤΟ
Η Χίος, παρότι έχει πλήθος τοπικών προϊόντων και αξιόλογη παραγωγή, δεν φημίζεται για την εστιατορική σκηνή της. Το νέο meeting point που γεννήθηκε στα χρόνια της καραντίνας είναι το εστιατόριο Βραδύπους (Αγίου Φρουρίου 18, Χίος, τηλ. 22710-40607), σε έναν εξαιρετικό χώρο που αποτελεί από μόνος του λόγο να το επισκεφτεί κανείς. Στα ερείπια ενός παλιού φούρνου, με τους ξεφτισμένους τοίχους να κοσμούνται από ετερόκλητα διακοσμητικά αντικείμενα, σε δωμάτια χωρίς σκεπή, στην αυλή και στο ταρατσάκι θα γευτείτε πειραγμένα πιάτα που διαφοροποιούνται από τα υπόλοιπα του νησιού. Νόστιμο το ψάρι ημέρας με σάλτσα φρικασέ, πλευρώτους, κρέμα κρόκου και πίκλα μπάμιας και πρωτότυπο το «λεξικό» στο τέλος του μενού, που εξοικειώνει τους επισκέπτες με λέξεις όπως το κονφί και το ιαπωνικό μίσο. Διακεκριμένο εστιατόριο εδώ και αρκετά χρόνια είναι το Ρούσσικο (τηλ. 22710-33352), που μεταφέρθηκε στην παραλία της Χίου και σερβίρει δίπλα στη θάλασσα μαγειρευτά και κρεατικά, όπως το κότσι και ο κόκορας με χειροποίητα ζυμαρικά. Στα Αυγώνυμα, το Αστέρι (τηλ. 22710-20577) θα σας σερβίρει ντόπια τυριά και κρεατικά, αλλά και σπιτικά μεζεδάκια, όπως ντολμαδάκια και χορτοκεφτεδάκια. Στο Πιτυός, στον Μάκελο (τηλ. 22720-22010) θα δοκιμάσετε έξοχο κατσικάκι και χερίσια ζυμαρικά με σάλτσα τομάτας και μυζήθρα. Οι ριγανοκεφτέδες, οι μαλαθρίτες, η ομελέτα με στρίφουλα και τα ντόπια τυριά έχουν επίσης ενδιαφέρον. Ωραία μεζεδάκια και στις Γεραγίδες (τηλ. 22720-23602) στα Καρδάμυλα. Απρόσμενα καλά φάγαμε στο Κυνηγετικό Περίπτερο (τηλ. 22710-70051) στον δρόμο προς τον Εμπορειό, σε ένα καφενείο με σπιτικά, νόστιμα μαγειρευτά.
Φρέσκο ψάρι και ουζομεζέδες θα βρείτε σε πολλά σημεία. Στις διάσημες ψαροταβέρνες της Λαγκάδας δοκιμάστε τον Νόστο (τηλ. 22710-74849) ή τον Πάσσα (τηλ. 22710-74218), στην πόλη το απλό και τίμιο Κεχριμπάρι (τηλ. 6942-425459), ενώ σε πιο απομακρυσμένα σημεία του νησιού, όπως ο Άγιος Ιωάννης Λιλίκας και η Αγία Μαρκέλλα, το Απέραντο Γαλάζιο (τηλ. 22710-71208) και τον Παντελή (τηλ. 22741-00002) αντίστοιχα.
