Το 1963, ο Γουόλτ Ντίσνεϊ με το επιτελείο του γύρισαν την ταινία «The Moon Spinners» στη μαγική, πλην όμως άσημη τότε, Ελούντα, αλλά και στον Άγιο Νικόλαο, στην Κριτσά και στα Φέρμα της Ιεράπετρας. Είχε προηγηθεί, λίγα χρόνια νωρίτερα, η επίσκεψη της Mary Stewart στην Ελούντα, όπου έγραψε τα «Φεγγαρογνέματα», ένα μπεστ σέλερ βιβλίο πάνω στο οποίο βασίστηκε η ταινία. Κάπως έτσι, μέσα από τη ματιά μιας Βρετανίδας συγγραφέως και ενός Αμερικανού μεγαλοπαραγωγού, το διεθνές ταξιδιωτικό κοινό γνώρισε για πρώτη φορά και ερωτεύτηκε τον ανατολικότερο νομό της Κρήτης, με τις τεράστιες αντιθέσεις. Το Λασίθι συμπυκνώνει την παράδοση αιώνων αλλά και την τουριστική ανάπτυξη που συντελέστηκε στο νησί τα τελευταία 50 χρόνια. Διαθέτει απίστευτη ποικιλομορφία, ορεινούς όγκους με σπάνια χλωρίδα, τροπικές παραλίες, παραδοσιακά χωριά, πολυτελή τουριστικά θέρετρα (από τα πρώτα της Ελλάδας)· μύθους, θρύλους, απλότητα, χλιδή· και πολύ ωραίους ανθρώπους.
Η ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΛΙΣΤΑ
Τα χωριά του Οροπεδίου Ξεκινήστε από τον Άγιο Γεώργιο, το Τζερμιάδων (έδρα του Δήμου Οροπεδίου Λασιθίου), το Ψυχρό (κοντά στο οποίο βρίσκεται το Δικταίο Άντρο) κι ύστερα συνεχίστε στα υπόλοιπα –λιγότερο γνωστά– χωριά, όπως είναι τα Μαρμακέτω, Πινακιανό, Λαγού, Αβρακόντες. Χωριά με ασυνήθιστα ονόματα συνθέτουν τη μικροπολιτεία του Οροπεδίου Λασιθίου, το οποίο βρίσκεται στα δυτικά του νομού, κοντά στα σύνορα με το Ηράκλειο. Εδώ θα δείτε Κρητικές που κρύβουν τα άσπρα τους μαλλιά κάτω από το τσεμπέρι και Κρητικούς που κερνάνε στραγάλια και τσικουδιά στις 10 το πρωί, σπίτια με ξύλινα πορτοπαράθυρα και μισάνοιχτα καφενεία με κιτρινισμένους χάρτες. Μην περιμένετε συμπαγή αρχιτεκτονική ταυτότητα και κλασική χωριάτικη ομορφιά· η ουσία του Οροπεδίου είναι οι άνθρωποι και η ατμόσφαιρά του, μια ζωντανή φωτογραφία της παλιάς καλής Κρήτης. Εκτός από το αυτοκίνητο, μπορείτε να κινηθείτε από χωριό σε χωριό και με ποδήλατο, για να γνωρίσετε και τη φύση της περιοχής.
Από την Ελούντα στη Σπιναλόγκα Ψαροχώρι με αλυκές και εξορύξεις ακονόπετρας ήταν η Ελούντα, προτού γίνει θέρετρο του διεθνούς τζετ σετ. Νησί απομόνωσης χανσενικών ήταν η Σπιναλόγκα, προτού μετατραπεί σε έναν από τους πιο πολυσύχναστους αρχαιολογικούς χώρους της Κρήτης, που συναγωνίζεται σε επισκεψιμότητα τα μινωικά ανάκτορα. Περάστε από την πρώτη για φαγητό σε παραδοσιακό ταβερνάκι (ή spa σε κάποιο από τα πολυτελή ξενοδοχεία της) και από τη δεύτερη για να δείτε το μοναδικό ενετικό της φρούριο.
Και οι τρεις είναι υπέροχες Το ανατολικό Λασίθι είναι ιδανικό για σαφάρι παραλιών. Ξεκινήστε από το Βάι με το φοινικόδασος, που δίνει στην Κρήτη το πιο γνωστό τροπικό τοπίο της, και συνεχίστε προς τον Κουρεμένο (για windsurf και βιβλίο κάτω από τα αλμυρίκια) και τον Ξερόκαμπο (με μια σειρά παραλιών με άμμο, βότσαλα και άργιλο).
Για ρακή και μεζέ στη Σητεία Χαμηλών τόνων, απομακρυσμένη, μικρή σε μέγεθος, και όμως η Σητεία είναι η πιο ιδιαίτερη πόλη της Κρήτης. Κι ας μην έχει την αρχοντιά των Χανίων ή τη ζωντάνια του Ηρακλείου. Η πατρίδα του Βιτσέντζου Κορνάρου έχει μια δική της γλύκα, αδιευκρίνιστη και όμως πανταχού παρούσα. Ο καλοκαιρινός ήλιος την πυρώνει και η ώρα της είναι το σούρουπο, όταν πέφτει η ζέστη και ροδίζει ο ορίζοντας. Καθίστε σε κάποιο από τα ρακάδικα του λιμανιού για ρακή, μεζέδες και γλέντι με ζωντανή μουσική.
Με θέα στη λίμνη Το πλέον εμβληματικό αξιοθέατο της πρωτεύουσας του Λασιθίου είναι η λίμνη Βουλισμένη, μια λιμνοθάλασσα που συνδέεται με τη θάλασσα μέσω ενός καναλιού. Εδώ έκανε μπάνιο η θεά Άρτεμις, λέει ο μύθος, εδώ συναγωνίζονταν οι κολυμβητές των Παγκρήτιων Αγώνων ως τη δεκαετία του 1970, λέει η πρόσφατη ιστορία της πόλης. Κάντε μια βόλτα περιμετρικά της και καθίστε για καφέ, brunch, απεριτίφ ή κοκτέιλ σε κάποιο από τα μαγαζιά που έχουν θέα στις όχθες της.
TIPS
❱❱ Η νίκη του Δία επί του πατέρα του, Κρόνου, αποδεικνύεται ξεκάθαρα στα μυθικά σπήλαια του Οροπεδίου Λασιθίου, το Δικταίο Άντρο (όπου μεγάλωσε ο Δίας) και το Κρόνιο σπήλαιο. Για το πρώτο καταφτάνουν ολόκληρα πούλμαν με τουρίστες, ενώ στο δεύτερο πηγαίνουν οι λίγοι και υποψιασμένοι. Αν θελήσετε να επισκεφθείτε το Κρόνιο, ζητήστε πληροφορίες από τους ντόπιους για το πώς να το προσεγγίσετε.
❱❱ Όσοι αγαπάτε την κρητική χλωρίδα αξίζει να κάνετε έναν περίπατο στο Οροπέδιο Καθαρού (υψόμετρο 1.150 μ.), το πετράδι του στέμματος των πανέμορφων Λασιθιώτικων Βουνών.
❱❱ Οι δεκάδες σκάλες του Αγίου Νικολάου αποτελούν κομμάτι της αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής κληρονομιάς του. Ανεβοκατεβείτε τες για να ανακαλύψετε τις διαφορετικές συνοικίες της πόλης.
❱❱ Οδηγώντας στο βόρειο Λασίθι, κάντε μια στάση στον Μόχλο, ένα χωριουδάκι πάνω στη θάλασσα με φημισμένες ψαροταβέρνες.
❱❱ Στο Λασίθι υπάρχει ένα από τα πιο γνωστά φαράγγια της Ελλάδας, το φαράγγι του Χα. Απαιτεί γνώσεις, γι’ αυτό και απευθύνεται σε πεπειραμένους «φαραγγάδες».
ΔΙΑΜΟΝΗ
Το Λασίθι στον τομέα της διαμονής έχει να προσφέρει τα πάντα: από τα πολυτελή θέρετρα της Ελούντας μέχρι τους παραδοσιακούς ξενώνες του Οροπεδίου Λασιθίου και τα οικολογικά καταλύματα του Μακρύ Γιαλού, στη νότια πλευρά. Από τις τρεις βασικές πόλεις του νομού, η πιο ανεπτυγμένη στον τομέα της διαμονής είναι ο Άγιος Νικόλαος, με τη Σητεία και την Ιεράπετρα να ακολουθούν. Τα Vasilikata (Άγιος Κωνσταντίνος, τηλ. 28440-31147, vasilikata.gr, από 70 ευρώ τα δύο άτομα) στεγάζονται σε μια σειρά από αναπαλαιωμένα κτίσματα του Οροπεδίου Λασιθίου, καθένα από τα οποία λειτουργεί σαν αυτόνομος ξενώνας. Λιτά και καλόγουστα είναι τα εννέα διαμερίσματα του Elounda Island Villas (Ελούντα, τηλ. 28410-41274, eloundaisland.gr, από 95 ευρώ τα δύο άτομα). Σε κοντινή απόσταση από την παραλία βρίσκεται το Hotel El Greco (Σητεία, τηλ. 28430-23133, elgreco-sitia.gr, από 50 ευρώ το δίκλινο), που έχει καθιερωθεί στη συνείδηση του ταξιδιωτικού κοινού, ενώ το Kitro Beach Hotel (Άγιος Νικόλαος, τηλ. 28970-27137, kitrohotel.gr, από 60 ευρώ το δίκλινο), με θέα στην παραλία Κιτροπλατεία, ενδείκνυται για όσους θέλουν να έχουν ως βάση τους τον Άγιο Νικόλαο. Τέλος, ρίξτε μια ματιά και στο Stella’s Traditional (Κάτω Ζάκρος, τηλ. 28430-23739, stelapts.com, από 60 ευρώ τα δύο άτομα), το οποίο δεν απέχει πολύ από τις παραλίες του Ξερόκαμπου.