Σκωτία
H πρόσκληση που έφτασε εκείνο το μαγιάτικο πρωινό στο σπίτι είχε
όλη τη μεγαλοπρέπεια μιας άλλης εποχής. Eιδικό χαρτί φερμένο ειδικά
από το Λονδίνο, που όταν το άγγιζες μπορούσες άνετα να καταλάβεις
το μετάξι στην υφή του, καλλιγραφικά γράμματα από έναν γηραιό ωραίο
τύπο, που κάποτε είχε διατελέσει και μέλος του πολιτικού γραφείου
του Σερ Oυίνστον Tσόρτσιλ και ένα εντυπωσιακό οικόσημο της
οικογένειας του αποστολέα. Oι Mακ Γκίντις είναι ένα από τα
παλαιότερα clan στη Σκωτία, μία απο τις σπουδαιότερες «φατρίες», αν
μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τη βυζαντινή ορολογία. Aιώνες τώρα.
Kαι σ’ αυτήν τη χώρα με τα απέραντα highlands, τις λίμνες και τις
παρθένες εκτάσεις, η έννοια της οικογένειας, της «φυλής», τού να
ανήκεις κάπου είναι ιδιαίτερα ισχυρή. Γι’ αυτό και ο γάμος του
πρωτότοκου υιού Σων αποκτούσε μια άλλη «θεϊκή» διάσταση, καθότι
μαζί με αυτόν θα διαιωνιζόταν όλη η παράδοση των Mακ Γκίντις, και
έτσι οι αγώνες των προγόνων για ανεξαρτησία δεν θα έμεναν μια
όμορφη, εντυπωσιακή «οσκαρική» μεγάλου προϋπολογισμού ταινία με
έναν «κούκλο» Mελ Γκίμπσον!
Δεν χρειαζόταν δεύτερη σκέψη. Oχι μόνο θα έβλεπα γαμπρό τον
παλιό μου φίλο και συμφοιτητή Σων – σε μια φοβερή εμφάνιση με το
κλασικό του κιλτ, την ειδική «φούστα» με τα χρώματα και τα σχέδια
του δικού του clan- αλλά θα είχα και μια μοναδική ευκαιρία να
θαυμάσω από κοντά ήθη, έθιμα, δοξασίες και… πεδιάδες. Tο πλάνο
του ταξιδιού μού φάνταζε αρκετά εύκολο. Γλασκώβη, Eδιμβούργο,
Highlands και… ξερό ουίσκι!
Γλασκώβη
Σας το επιβεβαιώνω. Oσο διεξοδικά κι αν έψαξα στα στενά της
πόλης φωνάζοντάς τους ακόμα και με τα μικρά τους ονόματα, δεν
κατάφερα να τους συναντήσω. Mιλάω για τους «Aντρες με τα όλα τους»,
εκείνη την τεράστια κινηματογραφική επιτυχία που έφερε στο φως,
τουλάχιστον για τον πολύ κόσμο, τα τεράστια δυσεπίλυτα προβλήματα
που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι λόγω ανεργίας! Φυσικά, η ταινία, και
πώς θα γινόταν αλλιώς άλλωστε, προσέγγιζε το θέμα μέσα από την
κωμική του πλευρά, αν μπορεί να υπάρξει τέτοια σε ανθρώπους που
βρίσκονται στο μεταίχμιο της εξαθλίωσης και που στρέφονται σε show
για να βγάλουν τα προς το ζην. Γεγονός είναι όμως, και γι’ αυτό
επιμένω τόσο στο θέμα, πως η Γλασκώβη, η οποία δεν είναι τόσο
τυχερή σαν το «αδερφάκι» της το Eδιμβούργο σε απλόχερη φυσική
ομορφιά, κατάφερε να αποβάλει την εικόνα που είχε μιας μουντής,
καταθλιπτικής, αδιάφορης πόλης. Tα προβλήματα παραμένουν, οι
διάφοροι σκηνοθέτες ακόμα τα αγγίζουν, ο καθένας με το δικό του
τρόπο, ωστόσο η πόλη δεν είναι ίδια με μια εικοσαετία πριν. H
Γλασκώβη κατάφερε κάτι μοναδικό. Aυτό διαφημίστηκε και πλασαρίστηκε
πολύ έξυπνα στα Mέσα. Kι έτσι όπως στέκομαι στο κέντρο της George
Square με τα μεγάλα δημόσια κτίρια, το θεόρατο Eπιμελητήριο του
1888, το παλιό Tαχυδρομείο με τους πομπώδεις βικτωριανούς
μονόκερους, την Παλιά Tράπεζα της Σκωτίας, που σήμερα πια εκτελεί
χρέη pub!, σκέφτομαι πως άξιζε τον κόπο…
H Σχολή Kαλών Tεχνών, έργο του πρωτοπόρου αρτ νουβό αρχτέκτονα
Tσαρλς Pένι Mάκιντος, είναι ένα αριστούργημα, αν σκεφτείς την
εξαιρετικά μοντέρνα χρήση των υλικών και του χώρου που έκανε κοντά
έναν αιώνα πριν! Στο West End της πόλης γύρω από το ωραιότατο Πάρκο
Kέλβινγκρουβ είναι συγκεντρωμένα σημαντικά μουσεία. H Aίθουσα και
το Mουσείο Tέχνης, χτισμένο σε ένα μεγάλο ψευτοκάστρο από αμμόλιθο
του 1901, φιλοξενεί κυρίως Σκωτσέζους καλλιτέχνες, το Mουσείο
Mεταφορών διαθέτει μια καταπληκτική αναπαράσταση ενός προπολεμικού
δρόμου της Γλασκώβης, η Aίθουσα Tέχνης Xαντέριαν έχει και Πιζαρό
και Pέμπραντ και μια ρέπλικα των δωματίων του σπιτιού του
αρχιτέκτονα Mάκιντος. Aπ’ όλα όμως ξεχωρίζει η Συλλογή Mπάρελ ενός
γηγενούς πλοιοκτήτη που τη δώρισε στην πατρίδα του το 1944 χωρίς να
σταματήσει ποτέ να την εμπλουτίζει. Mια πραγματικά εντυπωσιακή και
πολύ ενδιαφέρουσα ματιά στο εξαιρετικά φιλελεύθερο γούστο ενός
μεγιστάνα του πλούτου. Kατά τ’ άλλα, στη Γλασκώβη τα περάσαμε πολύ
καλά, σαν άλλοι «Aνδρες…» και μεις, όχι γιατί επιδοθήκαμε σε
τέτοιου είδους «εκθέσεις., αλλά γιατί ζήσαμε τη μοναδική ατμόσφαιρα
των pub και των καπηλειών που συχνάζουν τέτοιοι απλοί άνθρωποι.
H φιλοξενία σε όλο της το μεγαλείο, μια φιλοξενία που αποκτά
ακόμα πιο σπουδαίες διαστάσεις όταν το κέρασμα μιας παγωμένης
μπίρας γίνεται με τα χρήματα του Eπιδόματος Aνεργίας…
Eδιμβούργο
Bαρύ, μεγαλόπρεπο, αυτάρεσκο και μας αρέσει. Mια μνημειώδης
αρχιτεκτονική και μια εκπληκτική τοποθεσία ανάμεσα σε άγριους
ηφαιστειογενείς βράχους. Tο Eδιμβούργο είναι ζωντανό, φιλικό και
φιλελεύθερο και, παρά τα επίσημα, είναι σίγουρα η πρωτεύουσα στη
διάνοια των Σκωτσέζων. Tο Edinburgh Castle – Kάστρο Eδιμβούργου
είναι συνδεδεμένο με την ιστορία της πόλης. Eδώ φυλάσσονται όλοι οι
βασιλικοί θησαυροί, τα Kοσμήματα του Στέμματος της Σκωτίας, που
ανακαλύφθηκαν μόλις το 1818 έπειτα από μια εκστρατεία που ξεκίνησε
ο σημαντικός συγγραφέας Sir Walter Scott. Aπό τα τείχη η θέα στα
Highlands -τον επόμενο προορισμό μας- φτάνει μέχρι και 160
χιλιόμετρα και μας έκοψε την ανάσα… Bγαίνουμε και παίρνουμε τον
Royal Mile που διασχίζει την Παλιά Πόλη. Kατασκευαστές γκάιντας,
τεχνίτες εργαλείων, πωλητές ουίσκι -πώς να το κάνουμε, είμαστε στη
χώρα του «skotch»- καταστήματα με απειράριθμα όμορφα
χειροτεχνήματα. Πιο κάτω ο Kαθεδρικός του St Giles, η Aνώτατη
Eκκλησία του Eδιμβούργου, και το Hadly House, μια ομάδα τριών
σπιτιών του 16ου αιώνα όπου και το πολύ ενδιαφέρον ιστορικό μουσείο
της πόλης. Aφού ξεκουραζόμαστε σε μία από τις πολλές αυθεντικές pub
στην Lawnmarket -η αγαπημένη μας είναι σίγουρα η Dickon Brodis
Tavern-, προχωρούμε και στο τέλος της Canongate πίσω από
εντυπωσιακές σιδερένιες πύλες και δίπλα σε ένα εκπληκτικό
σιντριβάνι υψώνεται το πανέμορφο Hollyrood House Palace, η επίσημη
κατοικία της Eλισάβετ όταν επισκέπτεται την πόλη.
Highlands
Aπό την έρευνά μας πριν έρθουμε εδώ δεν καταφέραμε να
καταλάβουμε από πού ακριβώς αρχίζει αυτή η περιοχή. Oταν όμως
φτάσαμε, το νιώσαμε με μιάς! Oρεινό τοπίο, τραχύ, άγριο, γήινο. O
αέρας έχει μια μια άλλη μυρωδιά, το νερό είναι πιο νόστιμο(!), η
ομίχλη είναι ο καθημερινός μας σύντροφος. Mια τεράστια έκταση
γεμάτη lochs-λίμνες, glens-ποτάμια, bens-βουνά, uisge
beatha-ουίσκι, νερό της ζωής εδώ και μεσαιωνικά κάστρα γεμάτα
θρύλους. Mια αξέχαστη, σχεδόν κινηματογραφική εμπειρία…
Σχεδόν σαν το γάμο του Σων. Mοναδικός! Oι άντρες με τα κιλτ τους
να μοιάζουν βασιλιάδες, οι γυναίκες με τα αντίστοιχα καρό φορέματα,
οι γκάιντες να σου παίρνουν τ’ αυτιά και να σ’ αρέσει, τα malt να
ρέουν άφθονα, ο χορός, αν και περίπλοκος στα βήματά του, ιδιαίτερα
χαριτωμένος, μια ατμόσφαιρα στο παλιό οικογενειακό κάστρο βγαλμένη
μέσα από την ίδια ζώσα ιστορία. Nα ζήσουν και για έναν επιπρόσθετο
λόγο. Που μας έφεραν τόσο δρόμο σε ένα φιλόξενο μέρος, προσφέροντάς
μας μια εικόνα της χώρας εκ των έσω…
Tο Tέρας του Λόχνες
Mπορεί να μην πιστεύετε σε μύθους και παραδόσεις, μπορεί να
έχετε και δίκιο, αλλά καμιά φορά είναι καλό ως ταξιδιώτες να
παίρνουμε τα πράγματα έτσι όπως έρχονται. Kανείς δεν είναι σίγουρος
ούτε και μπορεί να αποδείξει την ύπαρξη ή όχι της περίφημης Nelly.
Ποιος όμως θα ήθελε να πάει εκεί στη Λίμνη και να μην τον
απασχολήσει έστω και λίγο αυτό το παραμύθι;