Η Ρίγα βλέπει το αύριο μέσα από το χθες

Η Ρίγα βλέπει το αύριο μέσα από το χθες

4' 20" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Οπως δεν παραλείπουν να υπογραμμίσουν οι επίσημοι τουριστικοί οδηγοί, η πολυτάραχη ιστορία της Λεττονίας είναι συνυφασμένη με την ιστορία της Ευρώπης και η πολυπόθητη αποκατάσταση της ανεξαρτησίας της, το 1991, μία ανεξάντλητη πηγή χαράς και υπερηφάνειας για τους κατοίκους της. Ωστόσο, παρά την κομψότητα των αρ νουβό κτιρίων της, παρά τα ολοκαίνουργια κέρματα με το σύμβολο του ευρώ στη μία όψη, η Ρίγα δεν έχει καταφέρει να «σβήσει» ολοσχερώς τα κατάλοιπα του παρελθόντος της. Το σοβιετικό στοιχείο παραμένει εμφανές στους δρόμους της πόλης, όπου τα ρωσικά εξακολουθούν να αποτελούν τη δεύτερη γλώσσα. Oι γοητευτικές νεαρές με τα έντονα ζυγωματικά και τα κοντά φορέματα, τα αγόρια με τα τατουάζ και τα «πειραγμένα» μηχανάκια, που κυκλοφορούν κρατώντας μπουκάλια βότκας το βράδυ του Σαββάτου, οι βιρτουόζοι πλανόδιοι μουσικοί –η Λεττονία διαθέτει μακρά παράδοση στην κλασική μουσική, ενώ την Εθνική Οπερα της Ρίγας διηύθυνε για ένα διάστημα ο Ριχάρδος Βάγκνερ– και τα ερειπωμένα οικοδομήματα έξω από το τουριστικά ανεπτυγμένο κέντρο παραπέμπουν περισσότερο στην Ανατολική Ευρώπη απ’ ό,τι στη γειτονική Σκανδιναβία. Πάντως, αν και δεν έμεινε αλώβητη από την οικονομική κρίση, η πόλη βιώνει μία περίοδο άνθησης, που οφείλεται εν μέρει στην πρόσφατη έλευση των χαμηλού κόστους αεροπορικών εταιρειών και τη σύνδεση με άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, καθώς και στην υιοθέτηση του ευρώ στις αρχές του 2014.

Η «διαγραφή» της ιστορίας δεν φαίνεται να είναι στόχος των τοπικών αρχών, που αντιθέτως επιδιώκουν να αναδείξουν όλες τις πτυχές της λεττονικής ιστορίας στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τη Ρίγα 2014, Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Πρωτεύουσα. Αρκετές εκθέσεις και παρουσιάσεις του προγράμματος εστιάζουν ακριβώς στην εποχή της σοβιετικής κατοχής, η οποία άρχισε το 1940 και συνεχίστηκε ώς τη δεκαετία του 1990 με ένα τριετές «διάλειμμα» όταν η χώρα πέρασε στα χέρια της ναζιστικής Γερμανίας. Μεταξύ άλλων, το καλλιτεχνικό εγχείρημα «Οδός ελευθερίας» επικεντρώνεται στις διαφορετικές ονομασίες που δίνονταν στον κεντρικό δρόμο της πόλης από τις εκάστοτε κυβερνήσεις: Κάποτε Λεωφόρος Aleksandrovskij, αργότερα Οδός Επανάστασης, Adolf Hitler Strasse για ένα σύντομο διάστημα και ύστερα Οδός Λένιν, πριν μετονομαστεί εκ νέου σε Οδό Ελευθερίας, όπως λεγόταν στις αρχές του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Σταθμός των Βίκινγκ

Η παρουσία ξένων δυνάμεων είναι παλιά ιστορία για τη Ρίγα, η οποία χρησίμευσε ως εμπορικός σταθμός αρχικά των Βίκινγκ –ο ποταμός Daugava ήταν κομμάτι του «περάσματος» προς το Βυζάντιο– και εν συνεχεία των Γερμανόφωνων φύλων, αποτέλεσε μία από τις μεγαλύτερες πόλεις της Σουηδίας μέχρι το 1710 και τελικά ενσωματώθηκε στη Ρωσική Αυτοκρατορία, παραμένοντας υπό την κυριαρχία της ώς τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Εκτός από τα αμέτρητα θύματα των πολέμων, διωγμών και εκκαθαρίσεων, οι αλλεπάλληλες κατακτήσεις και «απελευθερώσεις» της πόλης ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της: Μεταξύ άλλων, διαθέτει τη μεγαλύτερη συγκέντρωση δειγμάτων της αρ νουβό –περίπου το 40% του συνόλου των κτιρίων της– από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή πόλη. Χάρη σε αυτά, καθώς και στα ξύλινα σπίτια του 19ου αιώνα, που ως εκ θαύματος έχουν διατηρηθεί σε εξαιρετική κατάσταση, το ιστορικό κέντρο της Ρίγας με τους λιθόστρωτους δρόμους έχει χαρακτηριστεί τόπος πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, ενώ η ανακαινισμένη κατοικία του σημαντικού Λεττονού αρχιτέκτονα Konstantins Peksens λειτουργεί σήμερα ως μουσείο αφιερωμένο στην αρ νουβό.

Ποικιλομορφία

Το ποικιλόμορφο αρχιτεκτονικό τοπίο περιλαμβάνει, επίσης, καθεδρικούς γοτθικού στυλ, όπως ο ναός του Αγίου Πέτρου, ο ψηλός πύργος του οποίου αποτελεί αναγνωρίσιμο σύμβολο της πόλης, παλιά δημόσια κτίρια και κάστρα με μπαρόκ επιρροές, μοντέρνα αλλά και σύγχρονα οικοδομήματα. Δεν λείπουν, βέβαια, τα κατάλοιπα της σοβιετικής κατοχής, όπως το αυστηρό ορθογώνιο οικοδόμημα, που σήμερα στεγάζει το Μουσείο Κατοχής και μοιάζει εκτός τόπου και χρόνου απέναντι από την περίτεχνα διακοσμημένη έδρα της συντεχνίας των Schwarzhäupter, δηλαδή των ανύπαντρων Γερμανών εμπόρων του 14ου αιώνα. Σύμφωνα με έναν τοπικό θρύλο η ανοικοδόμηση της Ρίγας δεν πρόκειται να ολοκληρωθεί ποτέ – διαφορετικά, ολόκληρη η πόλη θα βυθιστεί στον ποταμό Daugava.

Το ποτάμι, που διασχίζει τη Ρωσία και τη Λευκορωσία για να εκβάλει στον κόλπο της Ρίγας, ανέκαθεν αποτελούσε απειλή για τον πληθυσμό της περιοχής και τα συστηματικά έργα για την εμβάθυνση της κοίτης του ξεκίνησαν στις αρχές του 19ου αιώνα. Περίπου εκατό χρόνια νωρίτερα, το 1709, ο Daugava είχε πλημμυρίσει ολόκληρη την πόλη με τη στάθμη του νερού να ξεπερνά τα 4,5 μέτρα μέσα στον κεντρικό καθεδρικό ναό. Σήμερα, μολονότι το πλάτος του αγγίζει τα 700 μέτρα σε ορισμένα σημεία, το ποτάμι δεν φαίνεται ιδιαίτερα απειλητικό – τουλάχιστον στα μέσα του καλοκαιριού, κάτω από τον απρόσμενα γαλανό ουρανό. Παρά τις χαμηλές θερμοκρασίες που επικρατούν τον χειμώνα, τα λεττονικά καλοκαίρια είναι συνήθως αρκετά θερμά, ώστε να επιτρέπουν στους διψασμένους για ήλιο κατοίκους της Ρίγας να απολαμβάνουν το ποτό τους σε ένα από τα δεκάδες υπαίθρια μπαρ, να κάνουν περιπάτους στα καταπράσινα πάρκα ή να συρρέουν στα παραθαλάσσια θέρετρα της γειτονικής πόλης Jurmala, στις ακτές της Βαλτικής.

Αξιοθέατα

Το σύγχρονο κτίριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Λεττονίας με το χαρακτηριστικό τριγωνικό σχήμα είναι ανάμεσα στα αξιοθέατα της δυτικής όχθης του Daugava, που φωτογραφίζουν οι τουρίστες από τα μικρά ποταμόπλοια με προορισμό τον κόλπο της Ρίγας. Το εμβληματικό οικοδόμημα, το οποίο ολοκληρώθηκε το 2009 και άνοιξε επίσημα τις πύλες του το 2014, φιλοξενεί μέρος των εκδηλώσεων για τη Ρίγα – Πολιτιστική Πρωτεύουσα, όπως η μεγάλη έκθεση για την 500ή επέτειο από την κυκλοφορία του πρώτου τυπωμένου βιβλίου με έργα από τις συλλογές 18 βιβλιοθηκών σε όλη την Ευρώπη.

​​Το πλήρες πρόγραμμα εκδηλώσεων για τη «Ρίγα 2014» είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα riga2014.org.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή