Η άγνωστη Γροιλανδία

16' 19" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ζωή στους πάγους, θερμοκρασίες που στην καλύτερη περίπτωση αγγίζουν το μηδέν, γνωριμία με τους Ινουίτ, κυνήγι, ψάρεμα, αβεβαιότητα για το μέλλον. Ενα ταξίδι-αποκάλυψη σε έναν τόπο μακρινό, μαγευτικό· σε έναν κόσμο που ζει με παραδόσεις και θρύλους αιώνων, και έχει κατανοήσει -περισσότερο από κάθε άλλον- ότι για την επιβίωσή του (για την επιβίωσή μας) απαιτείται σεβασμός στο περιβάλλον και τη φύση.

Η πρωινή μας πτήση από το Ρέικιαβικ της Ισλανδίας για την Aνατολική Γροιλανδία είναι δύσκολη: οι ισχυρές αναταράξεις του μικρού αεροπλάνου που μας μεταφέρει θυμίζουν επίμονα και άκρως αποκαλυπτικά ότι εδώ η φύση είναι ο κυρίαρχος και ο άνθρωπος ένα μικρό στοιχείο της. Και πρέπει να τη σέβεται.

Φτάνουμε στο αεροδρόμιο του Kulusuk γύρω στις 10 το πρωί, οπότε και έχουμε μια πρώτη επαφή με το εντυπωσιακό αρκτικό περιβάλλον και το γροιλανδικό τοπίο. Σύμφωνα με το σχεδιασμό της αποστολής μας, όμως, εδώ θα ξαναγυρίσουμε σε λίγες μέρες. Για την ώρα, πρώτος προορισμός μας είναι η πόλη Ammassalik. Οι δείκτες του ρολογιού μόλις έχουν δείξει 2 το μεσημέρι και επιβιβαζόμαστε στο οκταθέσιο ελικόπτερο της Air Greenland για 20 λεπτά πτήσης πάνω από τα παγωμένα νερά του ωκεανού, διασχίζοντας την καθαρή και παγωμένη ατμόσφαιρα, ενώ από κάτω τα παγόβουνα φαντάζουν σαν μικρά λευκά στίγματα διάσπαρτα στη βαθιά μπλε απεραντοσύνη.

ΣΤΟ AMMASSALIK (TASIILAQ)

Το Ammassalik είναι ο ένας από τους δύο δήμους της Ανατολικής Γροιλανδίας. Βρίσκεται στο Νότο της ανατολικής πλευράς της (νότια του Αρκτικού Κύκλου) και εκτείνεται σε 240.000 τ.χλμ. Η πόλη έχει την τύχη να βρίσκεται «προφυλαγμένη» μέσα σε ένα πανέμορφο φιόρδ, που την προστατεύει από τις συνεχείς ριπές του κρύου ανέμου που προέρχεται από τον ανοιχτό ωκεανό. Προσεγγίζοντας το Ammassalik από ψηλά, το φιόρδ προσφέρει μια πρώτη μαγευτική εικόνα ως καλωσόρισμα: τα μικρά και ομοιόμορφα χρωματισμένα σπιτάκια κατά μήκος της ακτογραμμής (κίτρινα, κόκκινα και πράσινα) μοιάζουν σαν να ξεπήδησαν από παραμύθι και είναι έτοιμα να μας υποδεχτούν.

Το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής καλύπτεται από πάγο, ενώ στην ανοιχτή θάλασσα ταξιδεύουν μικρά και μεγάλα παγόβουνα, που αποσπώνται από τους τριγύρω παγετώνες και συνεχίζουν τη μοναχική διαδρομή τους στον ωκεανό. Μόνο το καλοκαίρι, οι πάγοι υποχωρούν λίγο εξαιτίας της ανόδου της θερμοκρασίας πάνω από το μηδέν.

Οι κάτοικοι, που στην πλειονότητά τους είναι Ινουίτ, φτάνουν τις 3.000. Ο Thomas μένει χρόνια στο Ammassalik. Μας λέει ότι «…εδώ, μία φορά το χρόνο, την άνοιξη, συγκεντρώνεται μεγάλος αριθμός ενός είδους ψαριού που ονομάζεται “κάπλινς” [capelins ή caplins (Mallotus villosus)]. Στα γροιλανδικά ονομάζεται “Ammassat”. Τα ψάρια βγαίνουν κοντά στην ακτή, για την ωοτοκία τους. Λόγω της συνήθειάς τους να προσεγγίζουν την ακτή, πιάνονται εύκολα. Οι Ινουίτ λένε ότι η περιοχή οφείλει το όνομά της σε αυτό το ψάρι».

Η βιομηχανική αλιεία δεν είναι διαδεδομένη στο Ammassalik, σε αντίθεση με τη δυτική ακτή, όπου έχει καθιερωθεί από αιώνες. Εδώ, η κύρια απασχόληση των κατοίκων είναι το κυνήγι της φώκιας και της φάλαινας. Και όλες οι παλαιές παραδόσεις που συνδέονται με τη διαδικασία της σύλληψης ενός ζώου τηρούνται ευλαβικά: για παράδειγμα, το δέρμα της πολικής αρκούδας ανήκει δικαιωματικά στο πρόσωπο που διέκρινε αρχικά το ζώο και όχι στον κυνηγό που το σκότωσε. Ο τελευταίος δικαιούται (μαζί με την ομάδα του) το κρέας του ζώου.

Οι κάτοικοι της περιοχής είναι περήφανοι για το εθνικό πάρκο τους, που καταλαμβάνει τη μεγαλύτερη έκταση από οποιοδήποτε άλλο πάρκο στον κόσμο. Δεν αποτελεί βέβαια «πάρκο» με την παραδοσιακή έννοια του όρου, δεδομένου ότι δεν υπάρχει δυνατότητα εισόδου για το κοινό: κανένας άνθρωπος δεν ζει μέσα στα όριά του, εκτός από το προσωπικό μερικών μετεωρολογικών σταθμών και από μια περίπολο του δανικού στρατού. Ωστόσο, οι μόνοι που δικαιούνται ελεύθερη πρόσβαση είναι οι κυνηγοί από το Ittoqqortoormiit. Καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου πραγματοποιούνται εδώ ποικίλες επιστημονικές μελέτες μέσω διεθνών εξερευνητικών αποστολών, που προσελκύονται από τα ίχνη των παραδοσιακών οικισμών, των οποίων τα έθιμα και ο πολιτισμός χάνονται στα βάθη των αιώνων. Επίσης, εδώ μπορεί να συναντήσει κανείς, σαν σε επιτομή, το σύνολο της χλωρίδας και της πανίδας της γροιλανδικής γης.

ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΙΝΟΥΙΤ

Η πλειονότητα του ντόπιου πληθυσμού αποτελείται από Ινουίτ, που είναι οι εγγενείς κάτοικοι της Γροιλανδίας. Ο όρος «Ινουίτ» χρησιμοποιείται για να περιγράψει ομοιογενείς πολιτισμικά ομάδες ιθαγενών που διαμένουν στην Αλάσκα, στη Γροιλανδία και στον Καναδά, δηλαδή στην ευρύτερη περιοχή του Αρκτικού Κύκλου.

Η μυθολογία των Ινουίτ έχει πολλές ομοιότητες με τις παραδόσεις άλλων πολικών περιοχών. Είναι μια εκδοχή του σαμανισμού, βασισμένη στις αρχές του ανιμισμού. Κατά κάποιον τρόπο, η μυθολογία τους επεκτείνει την επίδρασή της και πέρα από έννοιες που θα μπορούσε να συμπεριλάβει ο όρος «μυθολογία». Και μπορεί ο χριστιανισμός να είναι η κυρίαρχη θρησκεία, όμως πολλοί έχουν διατηρήσει βασικά στοιχεία της παραδοσιακής πίστης τους. Αλλοι πιστεύουν ότι οι Ινουίτ έχουν προσαρμόσει τις παραδοσιακές πεποιθήσεις τους -σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό- σε σχέση με το χριστιανισμό, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι ισχύει μάλλον το αντίστροφο: οι Ινουίτ έχουν προσαρμόσει το χριστιανισμό στην αρχέγονη κοσμοθεωρία και θεώρηση της ζωής.

Περπατάμε στον κεντρικό δρόμο του Ammassalik. Εξω από ένα κίτρινο γραφικό σπιτάκι, ένας ηλικιωμένος με κυρτωμένη πλάτη και χαμηλωμένο το κεφάλι απολαμβάνει το τσιγάρο του.

Πλησιάζουμε, χαμογελάμε λίγο διστακτικά, του λέμε μια «καλησπέρα» στα αγγλικά και περιμένουμε την αντίδρασή του. Περνούν κάποιες στιγμές αμοιβαίας αμηχανίας, πριν μας καλέσει να πλησιάσουμε. Ονομάζεται Arne. Μετά τις απαραίτητες συστάσεις, του λέμε ότι είμαστε από τη μακρινή Ελλάδα και του μιλάμε για τους αρχαίους Ελληνες. Κάτι θυμάται από τότε που πήγαινε σχολείο. Υποστηρίζει ότι η ζωή εδώ είναι δύσκολη και έχει αναγκαστεί να αλλάξει πολλές φορές δουλειά: αρχικά δούλευε ως εργάτης και σήμερα είναι κυνηγός. «Το κυνήγι είναι για τον καθένα μας μια δύσκολη υπόθεση, καθώς από αυτό εξαρτάται και η καθημερινή μας επιβίωση. Οι καιρικές συνθήκες έχουν αλλάξει και τα πράγματα δεν είναι όπως πριν από 10 – 15 χρόνια.  Δυσκολευόμαστε πλέον να πιάνουμε φώκιες μέσα στο φιόρδ και αναγκαζόμαστε να βγαίνουμε στην ανοιχτή θάλασσα. Επίσης, το στρώμα πάγου καθημερινά γίνεται όλο και πιο λεπτό. Θέλει πολλή προσοχή όταν ψαρεύεις και στέκεσαι πάνω στον πάγο. Πολύ συχνά μπορεί να σπάσει και να πέσεις στην παγωμένη θάλασσα. Και τότε δεν υπάρχει επιστροφή, καθώς αρκούν 5 – 10 δευτερόλεπτα για να “αφήσεις” αυτόν τον κόσμο».

Σύμφωνα με την παράδοσή τους, η Imap Ukûa είναι η Μητέρα των Πάντων, η θεά της Θάλασσας, που κατοικεί στο βυθό του ωκεανού. Αυτή δίνει τη ζωή σε όλα τα ζώα και τους ανθρώπους. Οι κακές και παράνομες πράξεις όλης της ανθρωπότητας εμφανίζονται ως ρύποι στο τρίχωμά της. Και για να τιμωρήσει τους Ινουίτ για τις κακές πράξεις τους, συγκρατεί τις φώκιες (τον κύριο διατροφικό πόρο των κατοίκων της περιοχής) στο τρίχωμά της, όπου ζουν όπως οι ψείρες.

Και ενώ είμαι βυθισμένος στις σκέψεις μου, απολαμβάνοντας τις τελευταίες γουλιές από ένα καυτό τσάι που μας προσέφερε ο Arne, από το βάθος του σπιτιού ακούγεται μια γυναικεία φωνή. Με ένα πλατύ χαμόγελο μας λέει ότι είναι η γυναίκα του και φωνάζει πως το φαγητό είναι έτοιμο. Και απόψε το μενού έχει, ως συνήθως, φώκια.

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ KULUSUK

Νωρίς το ξημέρωμα, ένα ελικόπτερο θα μεταφέρει την ομάδα μας από το Ammassalik πίσω στο Kulusuk. Εδώ συναντά κανείς ένα από τα πιο πολυσύχναστα, για το μέγεθός του, αεροδρόμια: 5 αφίξεις και αναχωρήσεις αεροσκαφών καθημερινά από το Ρέικιαβικ της Ισλανδίας και, ανά 40 λεπτά, πτήσεις ελικοπτέρων στη διαδρομή Ammassalik – Kulusuk.

Το νησί είναι σχετικά μικρό: έτσι η πεζοπορία από τον αερολιμένα στο χωριό δεν διαρκεί πάνω από 40 λεπτά. Είναι ένας ενδιαφέρων περίπατος που διασχίζει την αρκτική τούνδρα μέσα από ένα μαγευτικό χαλί που σχηματίζουν η φύση και τα πολύχρωμα λουλούδια της αρκτικής ζώνης.

Εδώ, κατά τη μυθολογία των Ινουίτ, κατοικούν τα Erqigdlit: Στην καρδιά των βουνών και στις άκρες των παγετώνων ζουν αυτά τα πλάσματα, που είναι οι χειρότεροι εχθροί των ντόπιων… Το επάνω μέρος του σώματός τους μοιάζει με σκυλί. Εάν δουν οποιονδήποτε Ινουίτ, θα τον ακολουθήσουν και θα τον κατακρεουργήσουν λόγω της σφοδρής επιθυμίας που έχουν για να σκοτώνουν… Επομένως, πρέπει να είμαστε και εμείς προσεκτικοί. Πάντως, δεν ανιχνεύσαμε τίποτε το ύποπτο, εκτός από μια οικογένεια αρκτικών αλεπούδων, που πετάχτηκαν ξάφνου στο δρόμο μας…

Το 1930, 165 Ινουίτ ήρθαν και κατοίκησαν το Kulusuk. Σήμερα ζουν εδώ περίπου 320, καθιστώντας τον οικισμό τον δεύτερο μεγαλύτερο στο δήμο του Ammassalik. Οι άνθρωποι του Kulusuk είναι κυρίως ψαράδες και χρησιμοποιούν καγιάκ για το κυνήγι των μεγάλων θηλαστικών της θάλασσας.

Ανεπτυγμένος μέσω της εμπειρίας των γενεών και προσαρμοσμένος στις ανάγκες κυνηγιού των Ινουίτ της Γροιλανδίας, ο τρόπος ψαρέματος με τα καγιάκ και τα ούμιακ, που είναι τα καγιάκ των γυναικών, αποτελεί μια απόδειξη της προσαρμοστικότητάς τους να διαβιούν στο δύσκολο αρκτικό περιβάλλον.

Οι Ινουίτ κατασκευάζουν τα καγιάκ από δέρματα φώκιας ή άλλων ζώων και κατόπιν τα αλείφουν με λίπος ζώων για να τα κάνουν αδιάβροχα. Στη γλώσσα τους, καγιάκ σημαίνει «βάρκα για κυνήγι». Περηφανεύονται ότι τα καγιάκ είναι δική τους εφεύρεση, όπως επίσης το καμάκι αλιείας φαλαινών και άλλα χειροποίητα εργαλεία για το κυνήγι φώκιας στον πάγο.

Ο Ran κατασκευάζει καγιάκ εδώ και χρόνια. «Ο επιβαίνων φοράει ένα αδιάβροχο τζάκετ, το οποίο έχει ένα κάλυμμα γύρω από τη μέση: αυτό στερεώνεται στο καγιάκ και καλύπτει το άνοιγμα, εμποδίζοντας τα νερά να μπουν στο σκάφος. Το καγιάκ, λόγω κατασκευής, είναι πολύ ελαφρύ και ευέλικτο. Ομως, ανατρέπεται εύκολα. Ο κωπηλάτης σε αυτή την περίπτωση έχει δύο επιλογές: μπορεί να κάνει μια περιστροφή μέσα στο νερό (!), χρησιμοποιώντας τη μέση του και το κουπί, για να ξαναβγεί στην επιφάνεια, ή να βγει από το καγιάκ κολυμπώντας στην παγωμένη θάλασσα, να το γυρίσει στην κανονική του θέση, να το αδειάσει από τα νερά και να ξαναμπεί σε αυτό», μας λέει.

Η Anna μένει στο Kulusuk εδώ και μισό αιώνα. «Είμαστε στενά συνδεδεμένοι με τη φύση και το θαλάσσιο περιβάλλον», λέει. «Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια η  ζωή μας άλλαξε δραματικά: βλέπουμε τη γη να λιώνει αργά και σταθερά κάτω από τα πόδια μας. Σε πολλά παράκτια χωριά της Γροιλανδίας τα σπίτια καταρρέουν, αφού το μόνιμο στρώμα πάγου πάνω στο οποίο ήταν χτισμένα υποχωρεί. Παλιά οι εποχές ήταν οκτώ και τώρα μειώθηκαν. Οσα ξέραμε να κάνουμε καθημερινά δεν έχουν πλέον εφαρμογή, αφού σταδιακά όλα αλλάζουν. Η τροφή μας -φώκιες, φάλαινες και σολομοί- ψαρεύεται πλέον με μεγάλη δυσκολία. Πολλά από τα είδη εξαφανίζονται. Ολοι λένε ότι οι πολικές αρκούδες αποτελούν είδος υπό εξαφάνιση, αλλά είδος υπό εξαφάνιση είναι και ο ίδιος άνθρωπος».

ΤΑ… ΜΑΓΙΚΑ TUPILAK

Είναι απόγευμα και ο ουρανός σκεπάζεται με ένα έντονο γκριζωπό χρώμα. Τα σύννεφα κινούνται με δαιμονισμένη ταχύτητα εξαιτίας του δυνατού ανέμου στα ψηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας. Βρισκόμαστε στο χωριό Kulusuk, στο ομώνυμο νησάκι που ανήκει στο δήμο του Ammassalik. Είναι το μέρος όπου κατασκευάζονται τα περισσότερα Tupilak στην Ανατολική Γροιλανδία.

Tο Tupilak (Tupilaat στην τοπική διάλεκτο) αποτελεί σημαντικό στοιχείο της παράδοσης και της πολιτισμικής ταυτότητας των Ινουίτ, με το όνομά του να παραπέμπει στην ψυχή ή στο πνεύμα ενός προγόνου.

Συναντώ την Anna. Γεννήθηκε εδώ. Μας υποδέχεται στο σπίτι της και με κάθε λεπτομέρεια μας ταξιδεύει σε μια άλλη εποχή:

«Η ιστορία του Tupilak μάς πηγαίνει πίσω 4.500 χρόνια. Αρχικά, το Tupilak ήταν μια μικρογραφία ζώου -μαγικά δημιουργημένη κατά την παράδοση-, την οποία οι Γροιλανδοί κατασκεύαζαν από τα κόκαλα διάφορων ειδών νέων ζώων (ταράνδων, φαλαινών, πολικών αρκούδων κ.λπ.) ή ακόμη και νεαρών νεκρών παιδιών.

»Το Tupilak χρησίμευε ως ένα “μαγικό” εργαλείο. Με αυτό μπορούσε κάποιος να αποκρούσει ή να ξεφορτωθεί έναν εχθρό. Εάν, για παράδειγμα, το Tupilak είχε το σχήμα μιας πολικής αρκούδας, θα έσερνε κάτω τον εχθρό και θα τον έπνιγε, εάν είχε το σχήμα ψαριού, θα έπνιγε τον εχθρό στη θάλασσα, όταν αυτός πήγαινε να ψαρέψει κ.ο.κ. Οι Ινουίτ τοποθετούσαν τα Tupilak κοντά στην ακτή ή μέσα στη θάλασσα, έτσι ώστε αυτά να μπορούν να “βρουν” τον εχθρό και να τον θανατώσουν. Οπως κάθε σχέδιο δράσης, έτσι και αυτό εγκυμονούσε κινδύνους. Εάν το υποψήφιο θύμα του Tupilak είχε μεγαλύτερες, υπέρτερες, δυνάμεις από τον κάτοχο και δημιουργό του, τότε μπορούσε να αποκρούσει την επίθεσή του και να “στείλει” το Tupilak πίσω και να τον θανατώσει. Με λίγα λόγια, εάν το υποψήφιο θύμα του Tupilak αποδεικνυόταν πιο έμπειρο στη μαγική τέχνη από τον αρχικό δημιουργό του (ή είχε υποψιαστεί τι επρόκειτο να γίνει), τότε η μαγική δύναμη του Tupilak επέστρεφε και τον κυνηγούσε».

Το 1884 ο Γροιλανδός εξερευνητής G. Holm έφτασε στο Ammassalik και αναρωτήθηκε τι είναι το Tupilak. Οι πρόγονοι της Anna δεν μπόρεσαν να εξηγήσουν, να περιγράψουν ή και να κατασκευάσουν ένα τέτοιο επιτόπου. Ετσι, χάραξαν το σχήμα του πάνω στον κορμό ενός δέντρου. Αυτό αποτέλεσε την απαρχή της παραγωγής Tupilak, που διαδόθηκε βαθμιαία και σε άλλες περιοχές της Ανατολικής Γροιλανδίας.

Τα τελευταία χρόνια, η παραγωγή Tupilak αποτελεί τοπική παράδοση. Το υλικό κατασκευής τους ποικίλλει: από πέτρα και ελαφρόπετρα, από κόκαλα ζώων (φώκια και φάλαινα), από κέρατα και κόκαλα ταράνδων, από τα δόντια όλων των παραπάνω κ.λπ. Τα Tupilak που κατασκευάζονται πλέον έχουν ως πηγή έμπνευσης καθημερινές φιγούρες και μορφές της ζωής στη Γροιλανδία (π.χ. ζώα, μορφές της μυθολογίας, όπως η «Μητέρα Θάλασσα» κ.ά.).

Σήμερα, οι Γροιλανδοί σπάνια χρησιμοποιούν τα Tupilak για να προκαλέσουν κακοτυχία ή κίνδυνο στους άλλους. Με περισσή δεξιοτεχνία προσπαθούν μέσα από την τέχνη να αποτυπώσουν σκηνές που διηγείται η παράδοσή τους, αλλά και στιγμές από την καθημερινή εμπειρία τους και τη σχέση τους με το περιβάλλον της περιοχής.

Οι Jonas Paulsen, Nicolai Abelsen και Sοren Pipps είναι μερικοί από τους γνωστότερους δημιουργούς Tupilak στην ανατολική ακτή. Ωστόσο, ο Gedion Qeqe παραμένει ο πιο διάσημος καλλιτέχνης Tupilak στη Γροιλανδία, πρόσωπο-σύμβολο για τους ανθρώπους της περιοχής.

Είχα την τιμή να ακούσω τα παρακάτω λόγια, που βγαίνουν από τα βάθη της ψυχής του και εκφράζουν τα όνειρα και τις επιθυμίες των συμπατριωτών του: «Το περιβάλλον αποτελεί βασικό στοιχείο του πολιτισμού των Ινουίτ. Επιθυμούμε να ζούμε σε αρμονία με τους άλλους ανθρώπους, με το έδαφος, με τη θάλασσα και τα πλάσματα που ζουν μέσα σε αυτήν. Η ζωή μας σήμερα δεν είναι παράδεισος. Είναι, χωρίς αμφιβολία, μια συνεχής προσπάθεια να προστατευτούν οι φυσικοί μας πόροι και, διαμέσου αυτών, το μέλλον μας στην περιοχή. Παρακαλούμε, σεβαστείτε μας».

Σε όλα τα καταστήματα μπορεί κάποιος να αναζητήσει Tupilak κάποιου συγκεκριμένου δημιουργού: συνήθως κάθε δημιουργός φροντίζει να τοποθετεί στις καλαίσθητες προθήκες μια φωτογραφία του και ένα μικρό ιστορικό γι’ αυτόν και την οικογένειά του.

Βρίσκομαι σε ένα μικρό κατάστημα με σουβενίρ στο Kulusuk. Υπό τη διακριτική και ευγενική παρουσία των ντόπιων περιπλανιέμαι εντυπωσιασμένος ανάμεσα στα λεπτεπίλεπτα Tupilak που ποζάρουν αινιγματικά, έτοιμα να μοιραστούν μαζί μου ξεχωριστές ιστορίες. Η πώλησή τους σήμερα, εκτός από ελκυστικό σουβενίρ για κάποιον ταξιδιώτη, αποτελεί σημαντική πηγή εισοδήματος για τους ντόπιους. Περίτεχνα Tupilak πωλούνται σε όλα τα τουριστικά καταστήματα της περιοχής, με κόστος από 80 έως και 500 ευρώ το τεμάχιο, ανάλογα με το μέγεθος και το υλικό κατασκευής (σύμφωνα με τη Συνθήκη CITES, τα Tupilak που κατασκευάζονται από δόντια φαλαινών δεν μπορούν να εξαχθούν νομίμως από τη χώρα). Δεν αποφεύγω τον πειρασμό να αγοράσω 4 κομμάτια, με την επιθυμία να ενισχύσω τους ντόπιους, αλλά και την κρυφή προσδοκία να έχω κάτι που θα μου θυμίζει με νοσταλγία τον απομονωμένο αυτό τόπο με τη γαλήνια ομορφιά.

Αρχίζει να σουρουπώνει. Παίρνουμε το δρόμο της επιστροφής για τον ξενώνα. Διασχίζουμε μια πανέμορφη διαδρομή μέσα από καταπράσινες κοιλάδες, με τη συνοδεία των πουλιών που πετούν πάνω από τα κεφάλια μας. Τα ψηλά βουνά τριγύρω, με κατάλευκες κορυφές και τρεχούμενα νερά, συνοδεύουν την επιστροφή. Κάπου εκεί ψηλά, σύμφωνα με την παράδοση των Ινουίτ, κατοικεί η Amâgajat, μια αδίστακτη και φριχτή μάγισσα που αιφνιδιάζει τους μοναχικούς ταξιδιώτες, τους βάζει στον μαγικό σάκο της και τους πηγαίνει στην καλύβα της στην κορυφή του βουνού, όπου τους καταβροχθίζει. Οφείλουμε να είμαστε προσεκτικοί, λοιπόν, να κινούμαστε με ησυχία και προπάντων με σεβασμό προς τη Μητέρα Φύση.

Οι Ινουίτ πιστεύουν στον Θεό, πιστεύουν επίσης και στον «εκπολιτισμένο κόσμο», όπως αποκαλούν εμάς τους μη Γροιλανδούς.

Γροιλανδία (Groland) σημαίνει «πράσινη γη» και οφείλει το όνομά της στον Ερικ τον Ερυθρό

Ο Νορβηγός Ερικ, κυνηγημένος για φόνους που είχε διαπράξει στη χώρα του, μετανάστευσε στην Ισλανδία, όπου και άκουσε ιστορίες ναυτικών που μιλούσαν για μια νέα και άγνωστη γη, την οποία κάλυπταν πάγοι. Ετσι, το 983 μ.Χ. αποφάσισε να την ανακαλύψει και να την εξερευνήσει. Φτάνει λοιπόν εκεί και την ονομάζει «πράσινη γη», παρόλο που ήταν μια κατάλευκη από τους πάγους έκταση. Οταν κάποιοι τον ρωτούν γιατί την ονόμασε έτσι, τους απαντά ότι το έκανε επειδή ήθελε να προσελκύσει και άλλους αποίκους από την ηπειρωτική Ευρώπη και την Ισλανδία. Στη γλώσσα των ντόπιων, η Γροιλανδία ονομάζεται Kalaallit Nunaat. Εκτιμούν αφάνταστα όταν, κατά την πρώτη επαφή μαζί τους, αποκαλέσετε τη χώρα τους στην τοπική τους διάλεκτο…

Η Ανατολική Γροιλανδία είναι ο τόπος όπου ο επισκέπτης έρχεται πιο κοντά στην πρωτόγονη και αυθεντική Γροιλανδία

Εδώ υπάρχουν μόνο δύο μεγάλες πόλεις: το Ammassalik και το Ittoqqortoormiit. Εδώ επίσης βρίσκεται ένα από τα μεγαλύτερα εθνικά πάρκα του κόσμου: πάνω από 2.700 χλμ. προστατευμένης ζώνης και ανέγγιχτης παρθένας φύσης διατρέχουν την ανατολική ακτή του νησιού. Η Ανατολική Γροιλανδία κατοικήθηκε σταδιακά στο πέρασμα των αιώνων. Οι πρώτοι Ευρωπαίοι έφτασαν εδώ μόλις πριν από 110 χρόνια. Το μεγαλύτερο διάστημα του χρόνου η περιοχή καλύπτεται από πάγους, που διατηρούνται ανέπαφοι μέχρι τα μέσα του καλοκαιριού. Ετσι, έχει διατηρήσει την απομόνωσή της τόσο από την υπόλοιπη Γροιλανδία όσο και από τον υπόλοιπο κόσμο.

 

ΚΑΙΡΟΣ

Στη Γροιλανδία το καλοκαίρι ξεκινά τον Ιούνιο. Τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο παρατηρείται η μεγαλύτερη τουριστική κίνηση, καθώς η μέση θερμοκρασία στην ανατολική ακτή προσεγγίζει τους 5 έως 10° C. Το καλοκαίρι, στις πεδιάδες της ενδοχώρας με πλούσια αρκτική βλάστηση, εμφανίζονται κουνούπια σε μεγάλα σμήνη και καλό είναι να είστε εφοδιασμένοι με μακρυμάνικη μπλούζα και καπέλο-κουνουπιέρα (mosquito head net). Ο χειμώνας καλύπτει την περίοδο από τα μέσα Νοεμβρίου έως και τα τέλη Απριλίου, με θερμοκρασίες που αγγίζουν τους -20° C.

Μετάβαση

Στην Ανατολική Γροιλανδία μπορείτε να φτάσετε μέσω Ισλανδίας. Η ισλανδική Air Iceland (www.airiceland.is, μην τη συγχέετε με την IcelandAir) πραγματοποιεί πτήσεις (διάρκεια: 2 ώρες) από το Ρέικιαβικ προς το Kulusuk με κόστος περίπου 400 ευρώ (απλή μετάβαση). Από το Kulusuk πετάξτε προς το Ammassalik με ελικόπτερο της Air Greenland (www.airgreenland.com) με κόστος περίπου 100 ευρώ και διάρκεια πτήσης 30΄ πάνω από μια γεμάτη με παγόβουνα θάλασσα. Εχετε υπόψη ότι οι πτήσεις από και προς τη Γροιλανδία (καθώς και τα εσωτερικά δρομολόγια με ελικόπτερα) εξαρτώνται άμεσα από τις ευμετάβλητες καιρικές συνθήκες που επικρατούν στην πολική ζώνη: ενδέχεται να υπάρχουν καθυστερήσεις.

Διαμονή – Φαγητό

Δύο προτάσεις διαμονής είναι το Hotel Angmagssalik στο Ammassalik (με υπέροχη θέα στο ομώνυμο φιόρδ) και το Hotel Kulusuk στον ομώνυμο οικισμό. Πληροφορίες και κρατήσεις: www.arcticwonder.com

Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες (Ιούλιο και Αύγουστο) το κόστος διαμονής στο Ammassalik κυμαίνεται από 80 έως 130 ευρώ το δίκλινο δωμάτιο, ανάλογα με το κατάλυμα και τη διαθεσιμότητα. Το αντίστοιχο κόστος στο Kulusuk για την ίδια περίοδο είναι 90 – 110 ευρώ το δίκλινο δωμάτιο.

Δοκιμάστε το suaasat, παραδοσιακή σούπα δηλαδή, η οποία περιλαμβάνει κρέας φώκιας ή φάλαινας ή ταράνδου, που βράζεται μαζί με κρεμμύδια και πατάτες και σερβίρεται με ρύζι ή κριθάρι που μένει στο νερό για μία νύχτα, ώστε το άμυλο να διαχέεται στη σούπα. Επίσης μπορείτε να δοκιμάσετε καπνιστό ψάρι ammassat (μοιάζει γευστικά με σολομό), μπακαλιάρο, κοκκινόψαρο και -οι πιο τολμηροί- φάλαινα ή φώκια.

Στο Ammassalik μπορείτε να δοκιμάσετε την τοπική κουζίνα στο «Red House Restaurant», με κόστος 20 – 25 ευρώ το άτομο, ή στο «Restaurant Ammassalik» (στο ομώνυμο ξενοδοχείο), με περίπου το ίδιο κόστος. Στο Kulusuk δεν θα βρείτε κάποιο εστιατόριο, εκτός από αυτό που στεγάζεται στο «Hotel Kulusuk», θα βρείτε όμως το Pilersuisoq Market για να κάνετε τις αγορές σας. Εδώ πουλάνε από κρέας φώκιας μέχρι λαχανικά και… χοντρά ρούχα.

Για κρατήσεις που αφορούν τη διαμονή σας επισκεφθείτε τo:

www.booking.com

Δραστηριότητες

Ανάλογα με την εποχή που θα πάτε (χειμώνα ή καλοκαίρι), προτείνονται: παρατήρηση πουλιών, ορειβασία και πεζοπορία, περιήγηση με πλοίο στα φιόρδ με τα εντυπωσιακά παγόβουνα, διάσχιση φιόρδ με καγιάκ, επίσκεψη σε εργαστήρια κατασκευής Τupilak στο Kulusuk, φαλαινοπαρατήρηση και ποικίλες άλλες δραστηριότητες, πάντα με σεβασμό προς το ευαίσθητο οικοσύστημα και τον πολιτισμό των τοπικών κοινοτήτων Ινουίτ.

 

 

 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή