Στη συνείδηση των περισσότερων ταξιδιωτών η Πορτογαλία είναι προορισμός καλοκαιρινός. Εμείς την επισκεπτόμαστε φθινόπωρο και απολαμβάνουμε την περιήγηση σε ορισμένα από τα σημαντικότερα παλάτια και κάστρα της, αλλά και τριάντα «γεμάτες» ώρες στα καλύτερα της πρωτεύουσας.
Αν με ρωτούσε κάποιος τι δεν μου έκανε εντύπωση στο τετραήμερο ταξίδι μου στην Πορτογαλία, θα απαντούσα: τίποτα. Ακόμη και το παραδοσιακό γλυκό trouxa de ovos (που δεν θα ξαναέτρωγα), κάτι σαν γλυκό του κουταλιού από κρόκους αυγών, ήταν ιδιαίτερο. Αυτό που με εντυπωσίασε, όμως, πάνω από όλα ήταν το πόσο οι Πορτογάλοι τιμούν την ιστορία τους. Κάτι που ήταν πάνω από φανερό στα παλάτια και στο κάστρο της Σίντρα. Συντηρημένα άψογα, μέσα σε εθνικά πάρκα, δέχονται χιλιάδες τουρίστες που φτάνουν έως εδώ για να μεταφερθούν στο παρελθόν. Ενα παρελθόν που σε ετούτη τη χώρα δεν θυμούνται επιλεκτικά. Ακόμη και τους Μαυριτανούς κατακτητές δεν τους «κρύβουν». Πάνω στα τείχη του Castelo dos Mouros, για παράδειγμα, ανάμεσα σε όλες τις σημαίες της Πορτογαλίας υπάρχει και μια μαυριτανική. «Θέλαμε να τους τιμήσουμε. Πρόσφεραν πολλά στον πολιτισμό μας. Μας έμαθαν τα μαθηματικά, την πορτοκαλιά και τόσα άλλα…» μας λέει η Joana, η ξεναγός μας. Με την πολύτιμη βοήθειά της γνωρίζουμε τρία παλάτια και ένα κάστρο, που αποτελούν τμήμα των Πάρκων της Σίντρα, μιας έκτασης 9.600 στρεμμάτων που το 1995 ανακηρύχθηκε από την UNESCO περιοχή Παγκόσμιας Κληρονομιάς.
1 | PALACIO NATIONAL DE SINTRA
Βρίσκεται στην καρδιά της ομώνυμης πόλης, για την οποία ο λόρδος Βύρωνας είχε πει ότι είναι το πιο όμορφο μέρος της Ευρώπης. Πρόκειται για θερινό ανάκτορο που άρχισε να χτίζεται από τον βασιλιά Dinis (1279-1325) και ολοκληρώθηκε επί Manuel I (1495-1521). Εδώ είναι φανερή η επιρροή των Μαυριτανών: οι βρύσες, τα πλακάκια (διαφορετικά σε κάθε δωμάτιο), το αίθριο. Θα θαυμάσετε τα ταβάνια με υπέροχες παραστάσεις – στο δωμάτιο των δεξιώσεων με τους κύκνους (καθένας τους απεικονίζεται σε διαφορετική στάση), στο δωμάτιο με τις κίσσες (136 στον αριθμό), με τα οικόσημα, με θαλασσογραφίες και πλοία. Είναι ένα παλάτι με τα όλα του. Μάλλον όχι. Λείπει η τραπεζαρία, γιατί, όπως μαθαίνουμε από την Joana, οι βασιλείς έτρωγαν όπου τους έκανε κέφι. Η ξεναγός μας μας μαθαίνει και κάτι ακόμη – μία από αυτές τις μικρές λεπτομέρειες της Ιστορίας που την κάνουν πιο γοητευτική. Το κρεβάτι του βασιλιά είναι πολύ κοντό. Οχι γιατί ήταν ο ίδιος κοντός, αλλά γιατί τότε κοιμούνταν καθιστοί λόγω δεισιδαιμονίας, καθώς θεωρούσαν ότι η ξαπλωτή θέση ήταν μόνο για τους νεκρούς. Και μπορεί το παλάτι να μην έχει τραπεζαρία, διαθέτει όμως μια τεράστια κουζίνα με δύο καπνοδόχους ύψους 33 μέτρων!
2 | PALACIO NATIONAL ΚΑΙ PARQUE DA PENA
Θα το βρείτε σε μια βραχώδη κορυφή ενός από τους λόφους της Σίντρα και αποτελεί λαμπρό δείγμα του πορτογαλικού ρομαντισμού. Αρχισε να χτίζεται το 1839 από τον Don Ferdinando II (ήταν γνωστός ως ο «καλλιτέχνης βασιλιάς») στο σημείο όπου προϋπήρχε ένα μοναστήρι. Το τμήμα του μοναστηριού που σώζεται και σήμερα ξεχωρίζει από το υπόλοιπο κτίριο και λόγω χρώματος – είναι ροζ, ενώ το παλάτι είναι βαμμένο ώχρα. To νέο κτίριο είναι ένα μείγμα ύστερου γοτθικού και μαυριτανικού ρυθμού – μερικές γωνιές του σε κάνουν να νιώθεις ότι ζεις τις χίλιες και μία νύχτες. Ο Ρίχαρντ Στράους είχε πει ότι ήταν το πιο όμορφο παλάτι που είχε δει στη ζωή του. Από τη «βεράντα της βασίλισσας» μπορεί να θαυμάσει κανείς την αρχιτεκτονική όλου του οικήματος, που βρίσκεται στην καρδιά ενός τεράστιου πάρκου 850 στρεμμάτων. Στην πραγματικότητα, το πάρκο ήταν ο κήπος που έφτιαξε ο βασιλιάς Φερδινάνδος μαζί με το ανάκτορο, με δρομάκια, περίπτερα, πέτρινα παγκάκια και περίπου 500 είδη δέντρων και λουλουδιών από όλο τον κόσμο.
Αν δεν αντέχετε να περπατήσετε τον ανηφορικό δρόμο από την είσοδο του χώρου έως το παλάτι, χρησιμοποιήστε το μικρό λεωφορείο που κάνει πολύ συχνά (σχεδόν κάθε 5 λεπτά) τη διαδρομή.
Μην ξεχάσω: εκτός από καφέ, στο παλάτι λειτουργεί και ένα εστιατόριο με παραδοσιακά πιάτα. Η σούπα caldo verde με νεροκάρδαμο και τσορίθο ήταν εξαιρετική. Το ίδιο και το γλυκό travesseiro (φτιαγμένο από κρόκο αυγού, αμύγδαλο και ζάχαρη). Κι άλλο ένα «μυστικό» από την Joana: τα πορτογαλέζικα γλυκά έχουν πολλούς κρόκους, γιατί τα ασπράδια τα χρησιμοποιούσαν για να «κολλάρουν» τα ρούχα των ευγενών.
3 | CASTELO DOS MOUROS
Αν είστε τολμηροί και το επιτρέπει ο καιρός, μπορείτε να κάνετε μια πρώτη… εναέρια περιήγηση με canopy. Οπως και να ’χει, για να φτάσετε στο Μαυριτανικό κάστρο, θα χρειαστεί να περπατήσετε μέσα στην οργιώδη βλάστηση του πάρκου Da Pena. Ανεβείτε στα τείχη και απολαύστε τη μοναδική θέα της Σίντρα – γι’ αυτό είχαν επιλέξει, εξάλλου, τον 10ο αιώνα αυτή την τοποθεσία οι Μαυριτανοί, καθώς από εδώ μπορούσαν να ελέγξουν όλη την περιοχή μέχρι τον Ατλαντικό ωκεανό. Δείτε επίσης το εντυπωσιακό υδραγωγείο, τις λαξευμένες στο βράχο σιταποθήκες, το ναό του Sao Pedro de Canaferrim (όπου εκτίθενται αντικείμενα που βρέθηκαν στην περιοχή) και την «πόρτα της προδοσίας» – μια μικρή έξοδος που μπορούσε να χρησιμεύσει για διαφυγή αλλά και για την είσοδο εχθρών.
4 | PALACIO E PARQUE MONSERRATE
Το 1865 ο Αγγλος εκατομμυριούχος, ευγενής και κάτοχος της μεγαλύτερης βρετανικής συλλογής έργων τέχνης σερ Φράνσις Κουκ αγόρασε μια βίλα της περιοχής και την ανακαίνισε για να τη χρησιμοποιήσει ως καλοκαιρινή κατοικία. Eίναι ένα ιδιαίτερο κτίριο (σε «νεομαυριτανικό στυλ») που αξίζει να δει κανείς – ιδιαίτερα το διάδρομο με τις αψίδες και τις κολόνες, αλλά και τα ινδικά ταμπλό φτιαγμένα από σκαλισμένο αλάβαστρο. Μετά το θάνατο του Κουκ, η βίλα πέρασε πολλές περιπέτειες, ενώ παρέμεινε ερειπωμένη μέχρι πρόσφατα, οπότε την ανέλαβε το πορτογαλικό κράτος. Σήμερα λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος με αίθουσες εκδηλώσεων. Μια σύγχρονη μέθοδος, μάλιστα, με multimedia επιτρέπει μέσω οθόνης στον… σερ Φράνσις Κουκ και τον μπάτλερ του, Εντγκαρ Σμιθ, να σας ξεναγήσουν!
Τριγύρω από το παλάτσο εκτείνεται ένας υπέροχος βοτανικός κήπος 330 στρεμμάτων -επίσης δημιούργημα του Σερ Φράνσις Κουκ-, που είναι χωρισμένος ανά γεωγραφικές περιοχές. Γιατί το κλίμα της Σίντρα τού έδωσε τη δυνατότητα να φέρει φυτά από όλο τον κόσμο: φοίνικες, κέδρους από τη Γουατεμάλα, ένα είδος κυπαρισσιών από την Κίνα, «χριστουγεννιάτικα δέντρα» από τη Νέα Ζηλανδία κ.λπ. Και όλα είναι σοφά τοποθετημένα. Στα αριστερά της Ινδικής αψίδας, για παράδειγμα, από όπου περνά κανείς για να μπει στο κτίριο, είναι φυτεμένα δέντρα κανέλας, ενώ στα δεξιά γιασεμιά. Φανταστείτε τα αρώματα!
Η γύρω περιοχή
Η περιοχή των Πάρκων της Σίντρα (www.parquesdesintra.pt) βρίσκεται σε ένα γρανιτένιο βουνό και απέχει λιγότερο από μία ώρα από τη Λισαβώνα. Με μοναδικό μικροκλίμα, ήταν η περιοχή που οι βασιλείς της χώρας προτιμούσαν για κυνήγι ή καλοκαιρινές διακοπές. Γι’ αυτό και κοσμείται από δεκάδες παλάτια βασιλιάδων και ευγενών με εξαιρετικούς κήπους. Εκτός από τα παραπάνω, υπάρχουν ενδεικτικά το παλάτι της Κοντέσσας της Εντλα, το εθνικό παλάτι του Queluz, το μοναστήρι των Καπουτσίνων, καθώς και η σχολή της ιππικής τέχνης.
Είμαι υπερήφανη που έχω πατήσει δύο φορές στη ζωή μου το δυτικότερο σημείο της Ευρώπης, το Cabo da Roca, ένα βράχο πάνω στον, συνήθως ανταριασμένο, Ατλαντικό. Η αχλή από τον ωκεανό σε κάνει να νιώθεις ότι βρίσκεσαι στην άκρη του κόσμου. Εδώ κοντά υπάρχει το εστιατόριο Refugio da Roca (Estrada do Cabo da Roca 27, Colares), μια εξαιρετική ψαροταβέρνα, σύμφωνα με τους ντόπιους. Ολόκληρη η ακτή που βλέπει στον Ατλαντικό από το Εστορίλ μέχρι το Cabo da Roca, μέσω Cascais και Guincho (όπου υπάρχει διάσημη παραλία για σέρφερ), είναι μαγευτική.
Το πεντάστερο ξενοδοχείο Palacio Estoril (Rua Particular, Estoril, www.palacioestorilhotel.com) εντυπωσιάζει με την πολυτέλεια και την ιστορία του. Εδώ λέγεται ότι έμενε ο συνταγματάρχης Ποπώφ, ένας τριπλός μυστικός πράκτορας που ενέπνευσε στον Ιαν Φλέμινγκ την περσόνα του Τζέιμς Μποντ. (Δίπλα, μάλιστα, υπάρχει το Καζίνο του Εστορίλ, που αναφέρεται στο «Καζίνο Ρουαγιάλ» του Αγγλου συγγραφέα.) Το ξενοδοχείο ήταν και είναι το αγαπημένο βασιλέων, ηγεμόνων, γκολφέρ αλλά και διάσημων σταρ. Μια σειρά από δωμάτια έχουν τα ονόματα των αστέρων που έμειναν σε αυτά – Ορσον Γουέλς, Τζίνα Λολομπρίτζιτα, Μαργκό Φοντέιν κ.ά. Διαθέτει, επίσης, γήπεδα γκολφ και σπα, ενώ στο Four Seasons Grill Restaurant μπορεί να γευτεί κανείς εξαιρετικά πιάτα (σε λογικές μάλιστα τιμές) – η Cataplana de peixe e marisco με όστρακα και ψάρια που δοκιμάσαμε ήταν… άπαιχτη.
30 ώρες στη Λισαβώνα
Πόσα πράγματα μπορεί να κάνει κανείς στην πρωτεύουσα της Πορτογαλίας σε λιγότερο από μιάμιση μέρα; Πιστέψτε με, αμέτρητα. Οπως να επισκεφτεί ένα υπέροχο μοναστήρι και ένα ναυτικό μνημείο. Να γευτεί μπακαλιάρο σε όλες τις πιθανές εκδοχές, απίθανα μύδια αλλά και τα ωραιότερα γλυκά του κόσμου. Να περπατήσει στα στενά της Αλφαμα και να ανακαλύψει καλά κρυμμένους θησαυρούς. Να φωτογραφηθεί πίνοντας καφέ στο ίδιο τραπέζι με το άγαλμα του Φερνάντο Πεσόα (του σημαντικότερου ίσως Πορτογάλου ποιητή και από τους μεγαλύτερους του 20ού αιώνα), να ανέβει ψηλά στο Castello de Sao Jorge ή στην Arca da rua Augusta για να δει στα πόδια του τα κεραμίδια της πόλης και τον Τάγο ποταμό ή αντίθετα να θαυμάσει το Castello από τη Miradora Sao Pedro de Alcantara. Να πιει μια μπίρα σε κάποιο κιόσκι σε μια πλατεία και φυσικά να πάρει το περίφημο τραμ 28, που διασχίζει το μεγαλύτερο τμήμα της πόλης από το Bairro alto έως την Alfama – τουριστικό μεν, αλλά στο κάτω-κάτω της γραφής κι εμείς… τουρίστες ήμασταν.
Κρατήστε σημειώσεις:
Memorias da Ciudade, Terreiro do Paco 78-81. Μια ξενάγηση στην ιστορία της πόλης σε ένα interactive κέντρο. Ετσι, για να πάρετε μια ιδέα τού τι θα δείτε στη συνέχεια.
Mοsteiro dos Jeronimos (www.mosteirojeronimos.pt). Χτισμένο από τον Manuel I στις όχθες του Τάγου, στην είσοδο του λιμανιού της Λισαβώνας, το μοναστήρι αυτό ήταν πάντα συνδεδεμένο με τη βασιλική οικογένεια της χώρας και τη χρυσή εποχή των ανακαλύψεων. Μην παραλείψετε μια επίσκεψη στο ναό της Santa Maria, όπου βρίσκονται οι τάφοι του Βάσκο ντα Γκάμα, του Luis de Camoes και του Fernando Pessoa.
Torre de Belem (www.torrebelem.pt) ή πύργος του Μπελέμ. Ανεβείτε μέχρι το ψηλότερο σημείο του και σταθείτε να θαυμάσετε τον περίφημο ρινόκερο – υποστηρίζει ένα από τα τέσσερα μπαλκόνια-πολεμίστρες του και είναι η πρώτη ευρωπαϊκή απεικόνιση του ζώου αυτού.
Arca da Rua Augusta. Η χαρακτηριστική αψίδα της Praca do Comercio, που χτίστηκε σε ανάμνηση της ανοικοδόμησης της πόλης μετά τον μεγάλο σεισμό του 1755 (που ουσιαστικά έσβησε τη Λισαβώνα από το χάρτη και είναι μία από τις μεγαλύτερες φυσικές καταστροφές της ιστορίας). Αξίζει να ανεβείτε για να απολαύσετε τη θέα.
Cantina (Praca do Comercio). Για γευστικότατα τάπας σε μοντέρνο περιβάλλον με θέα την Arca da Rua Augusta και την πλατεία.
Oui (Rua Nova da Trindade 13). Ιδανικό εστιατόριο για όσους αγαπούν τα μύδια και τα όστρακα. Τα μαγειρεύουν με όλους τους τρόπους (ακόμη και σε μακαρονάδα με σαφράν). Για 4 πιάτα, 2 μπίρες και 2 γλυκά πληρώσαμε 50 ευρώ.
Cervejaria Trindade (Rua Nova da Trindade 20c). H πιο παλιά μπιραρία της πόλης λειτουργεί σε μοναστήρι του 13ου αιώνα. Τεράστια και θορυβώδης. Αξίζει όμως. Καλύτερα να πιείτε την μπίρα σας στο μπαρ. Τρεις μικρές μπίρες και ισάριθμα μεζεδάκια (μπακαλιάρος με ρεβίθια, χταπόδι με πιπεριές και ελιές) μας κόστισαν 10 ευρώ!
Mercado de campo de ourique (rue Coelho da Rocha). Καινούργια άφιξη στην πόλη. Μία από τις πιο παραδοσιακές αγορές της Λισαβώνας, που λειτουργεί κανονικά τα πρωινά, το βράδυ μετατρέπεται σε ένα μεγάλο εστιατόριο. Τα τραπέζια είναι συγκεντρωμένα στο κέντρο και απολαμβάνετε ό,τι ψωνίζετε -σε πολύ χαμηλές τιμές- από τα γύρω καταστήματα (ψητό κρέας, καρπάτσιο μοσχαριού ή σολομού, μαγειρευτά -τα περισσότερα με μπακαλιάρο-, γουρουνόπουλο σούβλας, γλυκά, κρασιά) Ο,τι δοκιμάσαμε ήταν εξαιρετικό.
Restaurante Verde Gaio (Rua Francisco metrass 18b). Ψαροταβέρνα απέναντι από το Mercado de campo de ourique. Δυστυχώς πήγαμε αμέσως μετά την «κραιπάλη» στην αγορά και δεν μπορέσαμε να δοκιμάσουμε τα φαγητά του. Το γεγονός, όμως, ότι ήταν γεμάτο ντόπιους είναι ενδεικτικό. Οπως και το γλυκό που μας κέρασε ο ιδιοκτήτης Jorge όταν έμαθε ότι είμαστε Ελληνες.
Antiga Cafeitaria de Belem (Rua de Belém 86-88). O φούρνος-ζαχαροπλαστείο λειτουργεί από το 1837 και ειδικεύεται στα καλύτερα, ίσως, γλυκά του κόσμου: τα pastéis de belém, που είναι σαν μικρές «φωλιές» από τραγανό φύλλο με κρέμα, που καθώς ψήνεται αποκτά κρούστα και σερβίρεται με κανέλα. Εδώ θα χρειαστεί να κάνετε υπομονή μέχρι να εξυπηρετηθείτε – ειδικά αν πέσετε σε κάποιο γκρουπ τουριστών.
Αλφάμα ονομάζεται η παλιά γειτονιά των ψαράδων. Στο βιβλίο του «Τι πρέπει να δει ο τουρίστας» ο Φερνάντο Πεσσόα γράφει: «Τα πάντα εδώ θυμίζουν το παρελθόν -η αρχιτεκτονική, τα δρομάκια, οι αψίδες και οι σκάλες, τα ξύλινα μπαλκόνια, οι συνήθειες των ανθρώπων που βιώνουν εδώ μια ζωή γεμάτη θόρυβο, κουβέντες, τραγούδια, φτώχεια και σκόνη».
Medrosa d’ Alfama (Largo de Sao Rafael 6). Το ανακαλύψαμε τυχαία βολτάροντας στα στενά της Αλφάμα. Ανοιξε πρόσφατα, έχει ιδιαίτερη διακόσμηση και νέους ιδιοκτήτες. Για μπίρα, ένα ποτήρι κρασί, ένα πιάτο με ψαρικά κονσέρβας, σαλάτα ή τάπας.
Palacio Vila flor (traversa Sao Joao da Praca 36). Αλλη μια τυχαία ανακάλυψη. Μια αυλή με δωμάτια τριγύρω (πολλά με κοινά μπάνια) που ενοικιάζονται. Η Σουζάνα, που το έχει αναλάβει πρόσφατα, μας σύστησε και το καλύτερο, κατά τη γιαγιά της (και οι γιαγιάδες συνήθως έχουν δίκιο), μαγαζί να ακούσει κανείς fados: A viela (Rua dos Remedios 111). Δυστυχώς δεν προλάβαμε να το επιβεβαιώσουμε. Διαθέτει, όμως, μεγάλη λίστα κρασιών και φαγητό σε καλές τιμές.
A Brasileira (Rua Garret 120). Ενα από τα πιο παλιά καφενεία της πόλης, αγαπημένο του Φερνάντο Πεσσόα. Γι’ αυτό και στο τραπέζι που διάλεγε συνήθως «κάθεται» σήμερα ένα άγαλμά του. Είναι τουριστική ατραξιόν και το ξέρουν καλά οι ιδιοκτήτες του. Αξίζει να κάνετε μια βόλτα στο εσωτερικό του – είναι πανέμορφο. Μέσα θα βρείτε κι ένα ολόκληρο περίπτερο που πουλά εφημερίδες και τσιγάρα!
Castello de Sao Jorge. Το μνημείο περιλαμβάνει ένα κάστρο χτισμένο από τους Μαυριτανούς τον 11ο αιώνα, ερείπια από το πρώην βασιλικό ανάκτορο και μέρος της γειτονιάς των ευγενών. Ολα όμως επισκιάζονται από την απίστευτη θέα από τις πολεμίστρες του.
Hotel Tivoli Jardim (Rua Julio César Machado 7/9, www.tivolihotels.com). Ξενοδοχείο με μίνιμαλ διακόσμηση σε «στρατηγικό» σημείο. Πολύ «δυνατό» πρωινό, με τα καλύτερα αυγά σκραμπλ που έχω δοκιμάσει. Ιδανική επιλογή για βόλτες και αγορές.
Μουσείο του Fado (Largo dochafariz de Dentro 1, www.museudofado.pt). Ανοιξε το 1998 και στεγάζει μια τεράστια συλλογή από αντικείμενα ερμηνευτών, συνθετών, μουσικών, κατασκευαστών οργάνων, ερευνητών των fados, της μουσικής-σύμβολο για τη Λισαβώνα. Γιατί fados δεν είναι μόνο η εξαιρετική Αμάλια Ροντρίγκες!
Για κρατήσεις που αφορούν τη διαμονή σας επισκεφθείτε τo:
Η Aegean (www.aegeanair.com) μοιράζεται κωδικούς με την TAP Portugal (www.flytap.com), πράγμα που σημαίνει ότι από την Αθήνα μπορείτε να πετάξετε με αεροσκάφος της Aegean σε Ζυρίχη, Μιλάνο, Ρώμη, Φρανκφούρτη κ.α. Και από εκεί να συνεχίσετε με την TAP για Λισαβώνα. Ενδεικτικές τιμές για τέλη Νοεμβρίου: 250 – 350 ευρώ το άτομο με φόρους, μετ’ επιστροφής.
* Ευχαριστούμε την πρεσβεία της Πορτογαλίας στην Αθήνα, την Aegean Airlines, την TAP Portugal και τη Γενική Διεύθυνση Πολιτιστικής Κληρονομιάς (Direcçao – Geral do Patrimonio Cultural/Mosteiro dos Jeronimos/Torre de Belém).