Τα σπίτια-βάρκες ξεκίνησαν ως μια εναλλακτική επιλογή στέγασης στη βρετανική πρωτεύουσα, ενώ τα τελευταία χρόνια το κοινό τους αυξάνεται ολοένα και περισσότερο λόγω των ασύλληπτα υψηλών ενοικίων. Η επιλογή αυτή, όμως, δεν είναι όσο ρομαντική και απολαυστική ακούγεται…
Σε αυτήν τη γειτονιά του δυτικού Λονδίνου οι μακρόστενες -κλειστού τύπου- βάρκες έχουν ονόματα τόσο εκκεντρικά όσο και τα χρώματά τους. Η βυσσινί Mayflower είναι αγκυροβολημένη μπροστά από τη βαθυπράσινη Esmeranlda, πολύ κοντά στο μπλε Globetrotter, που βρίσκεται πίσω από το βιολετί Hobbit. H επονομαζόμενη Μικρή Βενετία της βρετανικής πρωτεύουσας, στην οποία συναντώνται δύο από τα μεγαλύτερα κανάλια του Λονδίνου, αποτελεί καταρχήν ένα πολύ ήσυχο και γραφικό σημείο της πόλης αλλά και το νούμερο ένα σποτ ενός ολοένα και πιο δημοφιλούς τρόπου διαμονής στο Λονδίνο: στα λεγόμενα σπίτια-βάρκες.
Ας ρωτήσουμε καλύτερα, όμως, έναν κάτοικο ενός από τα σπίτια-βάρκες που πλέουν στα λονδρέζικα κανάλια (συνολικού μήκους 161 χλμ.), ο οποίος κατά πάσα πιθανότητα θα μας περιγράψει κάτι λιγότερο ειδυλλιακό.
Ο David Ros, ο οποίος ζει στο σκάφος Elizabeth από το 2006, υπομένει καθημερινά κάμποσες δυσκολίες, όπως να αδειάζει τη μεγάλη δεξαμενή που λειτουργεί σαν βόθρος ή, ελλείψει ενός ταχυδρομικού κώδικα, να λαμβάνει εγκαίρως την αλληλογραφία του. Τον τελευταίο καιρό όμως οι κάτοικοι των πλωτών αυτών σπιτιών αντιμετωπίζουν ένα νέο και δυνητικά μεγαλύτερο πρόβλημα, που είναι ο υπερπληθυσμός. Φέτος μόνο, η αύξηση των τιμών στα ενοίκια του Λονδίνου έχει φτάσει το 20% και τα σπίτια-βάρκες, που κάποτε ταυτίζονταν με έναν εναλλακτικό τρόπο ζωής, αποτελούν μια προσιτή επιλογή στέγασης.
Σήμερα υπάρχουν 3.000 πλωτές κατοικίες στο Λονδίνο, ο διπλάσιες σε σχέση με επτά χρόνια πριν, σύμφωνα με την αρχή Canal και River Trust που επιβλέπει τις πλωτές οδούς της Αγγλίας και της Ουαλίας. Μπορεί ο αριθμός να μην είναι -σε μια πρώτη ανάγνωση- μεγάλος, αλλά η αύξηση αυτή, όπως είναι φυσικό, δυσχεραίνει τη σωστή λειτουργία του υπάρχοντος συστήματος υποστήριξης των καναλιών, που περιλαμβάνει την παροχή νερού για οικιακή χρήση και το άδειασμα των αποβλήτων.
Παρά το γεγονός μάλιστα ότι το δίκτυο καναλιών του Λονδίνου είναι ένα από τα μεγαλύτερα σε όλη την Ευρώπη -περίπου το διπλάσιο σε μήκος από αυτό του Αμστερνταμ-, οι κάτοικοί του υποστηρίζουν ότι η πληρότητά του έχει φτάσει στα ανώτερα επίπεδα.
Η εύστοχη ονομασία «Μoor or Less» («Αγκυροβόλιο ή Κάτι λιγότερο») στην περσινή αναφορά της Jennifer Jones, μέλους του Κόμματος των Πρασίνων της Βουλής των Λόρδων, δείχνει ότι δεν υπάρχει πια αρκετός διαθέσιμος χώρος για αγκυροβόλημα προς ενοικίαση. Αυτό σημαίνει πως οι περισσότεροι κάτοικοι σκαφών στο Λονδίνο είναι κάτοχοι αδειών «συνεχούς πλεύσης», με τις οποίες δεν επιτρέπεται να μένουν στο ίδιο σημείο περισσότερο από δύο εβδομάδες.
Κάποιοι, φυσικά, δεν ενοχλούνται από το γεγονός ότι ζουν σαν νομάδες, εφόσον επιπλέουν στην καρδιά μιας από τις πιο συναρπαστικές πόλεις του κόσμου. Ακόμη και πριν μετατραπεί το «μόνιμο αγκυροβόλιο» σε… πολυτέλεια, ο Kevin Kibbey, όταν πήρε σύνταξη από τη Μητροπολιτική Αστυνομία του Λονδίνου όπου εργαζόταν ως αξιωματικός, έγινε από επιλογή κάτοικος ενός σκάφους που έπλεε ασταμάτητα στα κανάλια της Αγγλίας. Τα δύο τελευταία χρόνια, ο ίδιος ζει στα κανάλια του Λονδίνου και εργάζεται ως αναλυτής λογισμικού.
«Το να αλλάζεις το καθημερινό σκηνικό σου με μια στροφή του πηδαλίου είναι ελευθερία. Την περασμένη εβδομάδα ήμουν στο Kings Cross. Και την επόμενη στο Notting Hill», λέει καθώς περνάει ένα χέρι σκούρο πράσινο χρώμα στο σκάφος του, που είναι δεμένο προσωρινά στη Μικρή Βενετία.
Tα νερά του Λονδίνου δεν ήταν πάντα φιλόξενα για πλωτές κατοικίες. Χτισμένο πάνω από 200 χρόνια πριν, το λονδρέζικο δίκτυο είναι τμήμα των 3.218,6 χλμ. (2.000 μιλίων) του βρετανικού δικτύου που εκτείνεται από τον ποταμό Τάμεση στο Λονδίνο, στο Μάντσεστερ και στη Λίβερπουλ στο βόρειο τμήμα της Αγγλίας. Κατά τη διάρκεια της βιομηχανικής επανάστασης, τα κανάλια της πόλης αποτελούσαν ένα σημαντικό σύστημα εμπορικών μεταφορών, διακινώντας περίπου 5 εκατομμύρια τόνους φορτίου ετησίως. Από τα μέσα του 20ού αιώνα, όμως, τα εμπορικά κανάλια επισκίασαν οι χερσαίες μεταφορές. Αργότερα έγιναν ελκυστικά για ταχύπλοα σκάφη αναψυχής και τελικά για πλωτές κατοικίες.
Παρά το γεγονός ότι τα βαρκόσπιτα είναι φθηνότερα από όλες τις άλλες επιλογές στέγασης στο Λονδίνο, όπου το μέσο ενοίκιο για ένα διαμέρισμα με ένα υπνοδωμάτιο είναι πλέον πάνω από 1.200 λίρες το μήνα (περίπου 1.500 ευρώ), η αρχική επένδυση σε ένα σκάφος δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητη. Ενα καινούργιο σπίτι-βάρκα μπορεί να κοστίσει περισσότερες από 100.000 λίρες (130.000 ευρώ), ενώ ένα πιο παλιό περίπου 20.000 λίρες (25.000 ευρώ), ανάλογα με την ηλικία και τα χαρακτηριστικά του. Σύμφωνα με τον κανονισμό, επίσης, δεν μπορεί να έχει πάνω από 2 μέτρα φάρδος και 21 μέτρα μάκρος.
Η ετήσια άδεια κοστίζει περισσότερο από 10.000 λίρες (12.600 ευρώ) για μόνιμο αγκυροβόλιο ή περίπου 1.260 λίρες το χρόνο για συνεχή πλεύση. Σύμφωνα δε με το Canal and River Trust, τον τελευταίο χρόνο ο αριθμός των πλωτών κατοικιών με άδεια συνεχούς πλεύσης στο ανατολικό Λονδίνο έχει αυξηθεί κατά το ένα τρίτο, ξεπερνώντας τις 1.000.
Εκπροσωπώντας την εν λόγω αρχή, ο Sorwar Ahmed επισημαίνει ότι η αύξηση αυτή συνιστά αιτία ανησυχίας, καθώς δημιουργεί πίεση στις υπάρχουσες εγκαταστάσεις και δομές. Το σύστημα δεν έχει σχεδιαστεί για να κρατήσει τόσο πολλά σκάφη, ενώ υπάρχει επίσης μεγάλο ζήτημα σε σχέση με την ασφάλεια, καθώς οι σκοτεινές και απομονωμένες θέσεις τα κάνουν πιο ευάλωτα. Παρά το γεγονός μάλιστα ότι το Canal and River Trust εγκατέστησε πρόσφατα νέες κάμερες παρακολούθησης, πολλοί κάτοικοι ισχυρίζονται πως δεν αισθάνονται ασφαλείς τη νύχτα.
Ο Wilf Horsfall, ο οποίος πριν από τρία χρόνια πήρε την απόφαση να ζήσει σε πλωτό, έχει βιώσει από πρώτο χέρι τους κινδύνους. Πέρυσι, έπεσε θύμα ληστείας με μαχαίρι ακρίβως έξω από τη βάρκα του. «Οταν κάλεσα την αστυνομία για να έρθει, μου ζήτησαν ταχυδρομικό κώδικα και, εφόσον αυτός δεν υπήρχε, δεν ήρθαν ποτέ», λέει ο ίδιος.
Από την άλλη, για κατοίκους όπως ο Ros τα εμπόδια του να μένεις στα κανάλια της πόλης δεν είναι τίποτα μπροστά στην ευχαρίστηση: «Ζώντας σε ένα βαρκόσπιτο, απολαμβάνεις έναν θαυμάσιο τρόπο ζωής και αυτό καλό είναι να το προστατεύουμε. Δεν θα πρέπει να αποτελεί την εσχάτη λύση για όσους απλώς δεν αντέχουν τα υψηλά ενοίκια».
> Αν θέλετε να βιώσετε για λίγο το πώς είναι να ζεις σε σπίτι-βάρκα στην καρδιά του Λονδίνου, αναζητήστε τα προσφερόμενα σκάφη προς ενοικίαση μέσω του airbnb.com, τα οποία μάλιστα είναι και αρκετά πιο προσιτά από τα κανονικά διαμερίσματα.