ΑΓΙΑ ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ. Κάτω από τον υψωμένο στα 101,52 μέτρα, επιχρυσωμένο θόλο του Κρατικού Μουσείου του Καθεδρικού Ναού του Αγίου Ισαάκ, ο Νίκος Φλώρος έμοιαζε ιδιαίτερα συγκινημένος. Δύο έργα του Ελληνα καλλιτέχνη είχαν μόλις αποκαλυφθεί σ’ ένα κοινό που στην πλειονότητά του αποτελούνταν από τοπικούς παράγοντες και μίντια. Εμπνευσμένοι από τον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο-Ελ Γκρέκο, οι δύο ανάγλυφοι πίνακες «Η Ανάσταση του Χριστού» και «Ο Διαμερισμός των Ιματίων του Χριστού» δημιουργήθηκαν 400 χρόνια μετά τον θάνατο του Ελληνα ζωγράφου στο Τολέδο της Ισπανίας.
Οι επιβλητικοί εσωτερικοί χώροι του τέταρτου μεγαλύτερου καθεδρικού ναού παγκοσμίως, όπου τόνοι πράσινου μαλαχίτη και μπλε λάπις λάζουλι χρησιμοποιήθηκαν για τις κολώνες του εικονοστασίου, ήταν αρκετοί για να αισθανθεί κανείς δέος, όμως στην περίπτωση του Φλώρου, υπήρχε ακόμα μία διάσταση.
«Είναι η πρώτη φορά που τα έργα μου εκτίθενται σε ένα θρησκευτικό μνημείο, εν λειτουργία εκκλησία, χώρο στον οποίον έρχονται να προσευχηθούν. Υπάρχει μια αίσθηση μεταφυσική», λέει ο 44χρονος καλλιτέχνης στην «Κ». «Είναι ιδιαίτερη ευθύνη να απεικονίζεις μια μορφή η οποία είναι πολύ γνώριμη αλλά κι ένα σύμβολο μέσα από το οποίο κάποιος εκφράζεται».
Λίγα τετράγωνα μακριά, έργα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, ανάμεσά τους «Οι Απόστολοι Πέτρος και Παύλος», κοσμούν τους τοίχους του Μουσείου Ερμιτάζ. Μήπως η μεταλλική, σουρεαλιστική ματιά του Φλώρου πάνω στον Γκρέκο φαντάζει λίγο ακραία στη γενέτειρα πόλη του Βλαντιμίρ Πούτιν; «Αν και μοντέρνο ως προς την εκτέλεση, το θέμα των έργων παραμένει κλασικό», ανέφερε στην «Κ» ο Γιεβγκένι Κορτσάγκιν, διευθυντής του Μουσείου του Αγίου Ισαάκ.
Η έκθεση ακολουθεί άλλες δύο παρουσιάσεις δουλειάς του Φλώρου στη Ρωσία, η πρώτη στο Κρατικό Μουσείο Τσαριτσίνο της Μόσχας με κοστούμια εμπνευσμένα από τη Μαρία Κάλλας και την Γκρέις Κέλι και η δεύτερη στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Αγίας Πετρούπολης, με ψηφιδωτό-πορτρέτο της Μεγάλης Αικατερίνης. Στο πλαίσιο της Χρονιάς της Ελληνορωσικής Φιλίας το 2016, ο Φλώρος ελπίζει να επιστρέψει στη χώρα με μια συλλογή από μεταλλικούς χιτώνες και μετόπες, έργα εμπνευσμένα από τα Γλυπτά του Παρθενώνα. «Ο ναός του Αγίου Ισαάκ είναι ίσως το πιο σημαντικό σημείο της πόλης, μαζί με το Ερμιτάζ. Είναι από τις λίγες φορές που χρησιμοποιείται για έκθεση μοντέρνας τέχνης κι αυτό δείχνει ότι η σχέση με την Ελλάδα ξεφεύγει από το γνωστό πρότυπο “ήλιος – θάλασσα” και είναι ευπρόσδεκτη κι η σύγχρονη Ελλάδα», λέει στην «Κ» ο γενικός πρόξενος της Ελλάδας στην Αγία Πετρούπολη, Θεόδωρος Μπιζάκης. Ο Ελληνας πρόξενος έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο πρότζεκτ φέρνοντας σε επαφή τον καλλιτέχνη με Ρώσους παράγοντες, προσπάθειες που συνεχίστηκαν και ολοκληρώθηκαν από τη διοργανώτρια της έκθεσης, Julia Sysalova.
Φτιαγμένα από μικρά κομμάτια αναλώσιμου αλουμινίου από κουτιά αναψυκτικών – τεχνική που ο Φλώρος πατεντάρισε το 2003, τα γλυπτά-μωσαϊκά δεν βασίζονται τόσο στην ιδέα της ανακύκλωσης, λέει ο ίδιος, αλλά στην αίσθηση του εφήμερου που χαρακτηρίζει την εποχή μας.
«Από τα γλυπτά-κοστούμια πέρασε στο ψηφιδωτό και τώρα δίνει στο ψηφιδωτό μια επέκταση γλυπτού», λέει στην «Κ» ο Αριστοτέλης Καραντής, αποκλειστικός επιμελητής των εκθέσεων του καλλιτέχνη τα τελευταία δύο χρόνια. Στον Αγιο Ισαάκ, η προσπάθεια του 28χρονου επιμελητή, με τον «Εσταυρωμένο» π.χ., ήταν να μεταφέρει την αίσθηση ότι ο Χριστός βγαίνει από τον πίνακα και κατεβαίνει στους θνητούς, μέσω του φωτισμού, και ο θεατής «να δει το έργο ως εικόνα, πάντα με σεβασμό πάνω στα αυθεντικά έργα».
Τον Δεκέμβριο οι ημέρες είναι μικρές στην Αγία Πετρούπολη, την πρώην αυτοκρατορική πόλη που μετονομάστηκε τρεις φορές μέσα σε έναν αιώνα και πολιορκήθηκε επί 827 ημέρες από τους ναζί. Η ιστορία του Αγίου Ισαάκ αντικατοπτρίζει την ταραχώδη πορεία του τόπου: η κατασκευή του κτιρίου ξεκίνησε το 1818 και τελείωσε 40 χρόνια αργότερα. Το 1931 ο ναός μετατράπηκε σε μουσείο θρησκείας και αθεϊσμού ενώ μετά την πτώση του σοβιετικού καθεστώτος επανήλθε ως χώρος προσευχής και ειδικών θρησκευτικών τελετών.
Προγραμματισμένη αρχικά να διαρκέσει μέχρι τις 13 Ιανουαρίου, η έκθεση έχει ήδη πάρει παράταση μέχρι τις 4 Φεβρουαρίου. Ανάμεσα στους πολυάριθμους επισκέπτες που πέρασαν τις πόρτες του ναού την επομένη των εγκαινίων, ένα γκρουπ από νεαρούς ταξιδιώτες, μαθητές της Γ΄ Λυκείου στο Πρότυπο Εκπαιδευτήριο Αθηνών, οι οποίοι διάλεξαν την Αγία Πετρούπολη για την 6ήμερη εκπαιδευτική εκδρομή τους και ήρθαν αντιμέτωποι με μια ιδιαίτερη έκπληξη στην πολιτιστική πρωτεύουσα της Ρωσίας. «Ερχόμαστε σε μια ξένη χώρα και βλέπουμε κάτι που αφορά τον πολιτισμό μας, είναι συγκινητικό», είπε η 17χρονη Μελίνα στην «Κ» καθώς παρατηρούσε τα δύο έργα. «Απόδειξη ότι αποτελούν παγκόσμια κληρονομιά».