Τα αρνιά της Ρούμελης συναγωνίζονται σε γεύση το σιφναίικο μαστέλο, τα αστυπαλίτικα λαζαράκια τη ζακυνθινή κουλούρα και μαζί στολίζουν το πασχαλινό τραπέζι.
ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑ, ΖΑΚΥΝΘΟΣ, ΣΙΦΝΟΣ
Νήσων γεύσεις
Το Πάσχα στην Αστροπαλιά είναι ξεχωριστό και πολύ… αρωματικό, με τη μυρωδιά του κανελογαρίφαλου από τα λαζαράκια να δίνει το στίγμα ήδη από το Λαζαροσάββατο. Τη Μεγάλη Πέμπτη το λόγο έχει η προετοιμασία των γιορτινών εδεσμάτων (βάψιμο αυγών και πλάσιμο του Χριστόψωμου), ενώ το Μεγάλο Σάββατο το πρωί, μετά την πρώτη Ανάσταση, οι ντόπιοι ετοιμάζουν τις λαμπρόπιτες, τα κιτρινοκούλουρα (το χρώμα τους προέρχεται από την άγρια ζαφορά) και το κυρίως γεύμα του Πάσχα, τον Λαμπριανό (ή Λαμπριάτη): παρασκευάζουν τη γέμιση (συκωταριά, κρεμμύδια, μπαχάρι, κανέλα, γαρίφαλο, ρύζι), την παραχώνουν μέσα στο ζώο (κατσίκι ή αρνί) και αφήνουν το κρέας να σιγοψηθεί επί ώρες.
Στη Ζάκυνθο το έθιμο θέλει την Κυριακή των Βαΐων οι Ζακυνθινοί να τρώνε μπακαλιάρο με αλιάδα, ενώ τη Μεγάλη Πέμπτη μπίζι (παραδοσιακό όσπριο) με πατάτες και αγκινάρες γεμιστές με ρύζι. Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου, εκτός από κόκκινα αυγά, έτρωγαν τα παλιότερα χρόνια χοιρομέρι, τυρί πρέντζα και ζουμί, ενώ σήμερα, αντί για ζουμί, προτιμούν σούπα σγατζέτο αυγοκοφτό (στη Χώρα) ή σγατζέτο σάλτσα (στα χωριά) συνοδεία σπιτικού κρασιού. Στους ορεινούς οικισμούς του νησιού κόβεται η πασχαλιάτικη κουλούρα, ενώ παλιότερα το βράδυ του Πάσχα οι ντόπιοι τηγάνιζαν και πολπέτες. Σε κάποια χωριά ετοιμάζονται πίτες προς τιμήν της Παναγίας, ενώ σε διάφορα πανηγύρια οι Ζακυνθινοί συνηθίζουν να προσφέρουν μέρος της παραγωγής τους (μελόπιτες, αυγά, λαδοτύρι, περιστέρια κ.ά.), το οποίο «δημοπρατείται» προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες της Εκκλησίας (για τα γαστρονομικά έθιμα του νησιού αντλήσαμε πληροφορίες από το βιβλίο «Παραδοσιακή Ζακυνθινή Κουζίνα: Μεσογειακή Διατροφή, Λαογραφία, Τέχνη, Πολιτισμός» της κ. Μαρίας Φιορεντίνου).
Ασπρισμένα σπίτια, ξωκλήσια και πλακόστρωτα, καταπράσινες -για λίγο- πλαγιές, το συνεχές παιχνίδισμα ανάμεσα στους χαμηλούς λόφους της και η απεραντοσύνη της θάλασσας μαζί με την πιστή τήρηση εθίμων και τελετουργιών καθιστούν τη Σίφνο ιδανικό πασχαλινό προορισμό. Το νησί του Τσελεμεντέ, όμως, ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα κυκλαδονήσια αισθητά για τη γαστρονομία του και, όπως μας λένε από τον δήμο, «δεν γίνεται Πάσχα στο νησί χωρίς τη μυρωδιά του μαστέλου – αρνάκι ή κατσικάκι μαγειρεμένο με κόκκινο κρασί και άνηθο στο ομώνυμο πήλινο σκεύος και σε ξυλόφουρνο». Σιγομαγειρεμένο για την ακρίβεια, όπως η κλασική ρεβιθάδα και πολλά σιφναίικα πιάτα.
Εκτός από τα της γαστρονομίας, το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα ο Πολιτιστικός Σύλλογος του νησιού αναβιώνει δύο έθιμα-παιχνίδια, που ήταν πολύ διαδεδομένα παλιότερα κι έχουν ερωτικό χαρακτήρα. Τα «τσούνια» και η «κούνια» ή «κουνίστρα» έδιναν την περίοδο της Σαρακοστής τη δυνατότητα στους νέους του νησιού, που δεν έβγαιναν όσο σήμερα φυσικά, να συναντηθούν και να εκφράσουν τον ερωτισμό τους. Περιλαμβάνουν ακόμα και έμμετρο στίχο, όπως: «Χριστός Ανέστη, μάτια μου, έλα να φιληθούμε/ και βάστα και στο χέρι σου κερί να βλογηθούμε».
Μετάβαση
• H Αστυπάλαια συνδέεται ακτοπλοϊκώς με τον Πειραιά, από 74 ευρώ/άτομο με επιστροφή (8½-10 ώρες). Αεροπορικό εισιτήριο από Αθήνα με επιστροφή (ενδεικτικές ημερομηνίες 27/4-5/5), 177 ευρώ/άτομο.
• Στη Ζάκυνθο θα πάτε μέσω Κυλλήνης, που απέχει από την Αθήνα 290 χλμ. (4 ώρες). Για βενζίνη και διόδια υπολογίστε περίπου 36 ευρώ η απλή μετάβαση. Εισιτήριο πλοίου Κυλλήνη-Ζάκυνθος (1-1½ ώρα) 8,5 ευρώ/άτομο. Αεροπορικό εισιτήριο Αθήνα-Ζάκυνθος με επιστροφή (ενδεικτικές ημερομηνίες 28/4-2/5) 156 ευρώ/άτομο.
• Η Σίφνος συνδέεται ακτοπλοϊκώς με τον Πειραιά με συμβατικά (6 ώρες) και ταχύπλοα (από 2½ ώρες) πλοία. Τιμές από 60 ευρώ/άτομο με επιστροφή.
Διαμονή – Φαγητό
Στην Αστυπάλαια επιλέξτε τo Tholaria Boutique Hotel (T/22430-62.072, www.tholaria.gr, από 80 ευρώ), όπου θα βρείτε, μεταξύ άλλων, ελληνικό πρωινό. Δείτε, επίσης, το Pylaia Boutique Hotel (Τ/22430-61.070, www.pylaiahotel.gr, από 72 ευρώ) και το Aphrodite Studios (Τ/22430- 61.478, aphrodite-studios.com, από 35 ευρώ). Δοκιμάστε οπωσδήποτε τα εκλεκτά εδέσματα στην Αστυφαγιά (Τ/22430-64.004) αλλά και στο Αστρόπελος (Τ/22430-61.473).
Στη Ζάκυνθο υπάρχουν τα εντυπωσιακά ξενοδοχεία The Lesante Luxury Hotel & Spa (Τ/26950-41.330, www.lesante.gr, από 92 ευρώ) και Palatino Hotel (Τ/26950-27.780, www.palatinohotel.gr, από 65 ευρώ), αλλά και το Phoenix Hotel (Τ/26950-42.419, www.zantephoenix.gr, από 57 ευρώ). Για φαγητό πιάστε οπωσδήποτε τραπέζι στα Βαρκαρόλα (Τ/26950-26.999) και Alesta (Τ/26950-42.830).
Στη Σίφνο θα μείνετε στο Verina ( www.verinahotels.gr) ή στο Πετάλι (Τ/22840-33.024, www.sifnoshotelpetali.com). Περισσότερα στο www.sifnos.gr. Θα φάτε καλά στα εστιατόρια Δριμόνι (Τ/22840-31.434, www.drimoni.gr) και στην ταβέρνα Τσικάλι (Τ/22840-71.150) στο Βαθύ, με παραδοσιακή κουζίνα.
ΛΙΒΑΔΕΙΑ-ΑΡΑΧΩΒΑ
θα γίνει της Ρούμελης
Το παιδικό μου Πάσχα στη Λιβαδειά ξεκινούσε πάντα το Σάββατο του Λαζάρου, μ’ ένα στολισμένο με αγριολούλουδα καλαθάκι, να τριγυρνάμε μαζί με αδελφή και φίλες από σπίτι σε σπίτι λέγοντας τα κάλαντα. Οι επόμενες μέρες μάς έβρισκαν όλες παρέα να πηγαίνουμε εκκλησία με τα βιβλιαράκια στο χέρι. Οι εκκλησίες και τα μοναστήρια της ευρύτερης περιοχής συνεχίζουν να είναι γεμάτα κόσμο κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας. Η κατανυκτική ατμόσφαιρα αρχίζει να αντιστρέφεται μετά τη Σταύρωση και ιδιαίτερα μετά την περιφορά των Επιταφίων, όταν ο κόσμος ξεχύνεται στα ουζερί για το καθιερωμένο «δάκρυ της Παναγιάς» (δηλαδή… τσιπουράκι), ακριβώς όπως και στην Αμφισσα, στο Καρπενήσι κ.α. Μπορεί η Στερεά Ελλάδα να φημίζεται για το ψήσιμο του αρνιού, αλλά το Πάσχα της είναι ταυτόχρονα η πιο έντονα θρησκευτική γιορτή του χρόνου.
Στη Λιβαδειά η φλόγα της αναστάσιμης λαμπάδας ακουμπά στις ξερές κληματόβεργες για να ανάψει η φωτιά στους λάκκους τα ξημερώματα της Κυριακής του Πάσχα. Οι φημισμένοι «λάκκοι» φτιάχνονται αποκλειστικά από κλαδιά κληματαριάς, μια διαδικασία απαιτητική που απαιτεί γνώση και τέχνη. Παλιότερα, δεν υπήρχε γειτονιά χωρίς τον δικό της «λάκκο». Πλέον το έθιμο έχει αρχίσει να εξασθενεί, ο δήμος όμως στήνει ακόμα 2-3 μεγάλους λάκκους, όπως αυτόν στην ιδιαίτερη περιοχή της Κρύας με τα πελώρια πλατάνια, τους μικρούς καταρράκτες της Ερκυνας και πλούσιες μυθολογικές αναφορές. Επίσης κερνάει τον κόσμο κόκκινα αυγά, μεζέδες και κρασί, ενώ οι εορταστικές εκδηλώσεις ολοκληρώνονται με δύο ή τρεις διαφορετικές μουσικές σκηνές το βράδυ. Κάποια από αυτές φιλοξενεί συνήθως τον πολύ δικό μας «τζαζίστα», τον Γιώργο Μάγγα, και το μοναδικό κλαρίνο του. Το φετινό πρόγραμμα θα ανακοινωθεί σύντομα στο www.livadia.gr
Για τους «αχόρταγους» του οβελία και των πασχαλινών εθίμων της Ρούμελης ο δρόμος οδηγεί (μόλις σε 20 λεπτά) στο Πανηγυράκι του Αη Γιώργη στην Αράχωβα (www.panigiraki.gr). Οι καμπάνες χτυπάνε δυνατά από το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα, οπότε άνθρωποι κάθε ηλικίας ντύνονται τσολιάδες και ακολουθούν την περιφορά της εικόνας του Αη Γιώργη στο χωριό. Γιορτάζοντας τον πολιούχο τους (στις 2 Μαΐου φέτος) οι Αραχωβίτες -ξεχνάνε για λίγο τις επιταγές του σύγχρονου lifestyle- σουβλίζουν και πάλι αρνιά και ψήνουν για δεύτερη μέρα στους λάκκους. Η γιορτή είναι τριήμερη και περιλαμβάνει αγώνες όπως ο ανηφορικός δρόμος για γέροντες και το σήκωμα της πέτρας.
Μετάβαση
Η Λιβαδειά απέχει 137 χλμ. (2 ώρες) από την Αθήνα και το κόστος βενζίνης και διοδίων για την απλή μετάβαση υπολογίζεται στα 17,5 ευρώ.
Διαμονή – Φαγητό
Από 50 ευρώ κοστίζει το δίκλινο στο κεντρικό ξενοδοχείο Levadia (Τ/22610-23.611, www.levadiahotel.gr) και Φίλιππος (T/22610-89.710, www.hotelphilippos.com) στην είσοδο της πόλης. Στις επιλογές για φαγητό ξεχωρίζουν τα εστιατόρια Νερόμυλος (Τ/22610-81.513) στις Πηγές της Κρύας και Καλλίγευστος (Τ/22610-23.338) στην Ελευθερίου Βενιζέλου, όπως και Ο Νώντας (Τ/22610-25.422, www.taverna-onontas.gr) στην περιφερειακή οδό. Για τις αμέτρητες επιλογές της Αράχωβας: www.arachova.gr