Περισσότερα από 100.000 τ.μ. κίτρινου υφάσματος, 220.000 υψηλής πυκνότητας κύβοι πολυαιθυλένιου και 1.000 συντελεστές (από μοδίστρες μέχρι ναυαγοσώστες). Με αυτές τις «πρώτες ύλες» ο διάσημος καλλιτέχνης Κρίστο κλήθηκε να δημιουργήσει το έργο που είχε σχεδιάσει μαζί με την επί δεκαετίες σύντροφό του Ζαν-Κλοντ. Εκείνη έφυγε από τη ζωή το 2009, αλλά ήταν ωσεί παρούσα στα τέλη Ιουνίου στη λίμνη Ιζεο της Ιταλίας, όπου οι «Επιπλέουσες αποβάθρες» παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά, προσελκύοντας 1,2 εκατ. επισκέπτες σε δεκαέξι μέρες!
Τι ακριβώς ήταν, όμως, αυτή η εγκατάσταση; Αυτό που λέει το όνομά της: ένας «δρόμος» πάνω στο νερό –πλάτους 16 μ.–, που έδινε τη δυνατότητα σε όποιον δεν το φοβήθηκε («Ηταν σαν να ισορροπείς στην πλάτη μιας φάλαινας», είπαν κάποιοι) να βαδίσει από το ανατολικό άκρο της λίμνης μέχρι το νησί Μόντε Ιζολα. Υπήρχαν άλλα δύο «μονοπάτια», που οδηγούσαν στο νησάκι Σαν Πάολο. Η συνολική απόσταση την οποία μπορούσε να διανύσει κανείς ήταν 3 χιλιόμετρα. H ιδιότυπη έκθεση δεν είχε εισιτήρια. «Οι “Επιπλέουσες αποβάθρες” ανήκουν σε όλους», δήλωσε ο Κρίστο.
Γεννήθηκαν την ίδια χρονιά, την ίδια μέρα: στις 13 Ιουνίου 1935. Ο Κρίστο Γιαβάσεφ σ’ ένα χωριό της Βουλγαρίας, από γονείς εργάτες. Η Ζαν-Κλοντ Ντενά ντε Γκιγιεμπόν στην Καζαμπλάνκα, σε μια εύπορη οικογένεια Γάλλων. Εκείνος δούλευε από παιδί για να μπορέσει να φοιτήσει στη Σχολή Καλών Τεχνών της Σόφιας. Εκείνη είχε πάντα ό,τι ήθελε. Παράλληλες ζωές; Οχι, οι δρόμοι τους έμελλε να συναντηθούν.
Το 1958 ο Κρίστο βρισκόταν στο Παρίσι, είχε ένα μικρό ατελιέ, έπλενε αυτοκίνητα και πουλούσε πίνακές του για να εξασφαλίζει τα προς το ζην. Η μητέρα της Ζαν-Κλοντ τού ζήτησε να φιλοτεχνήσει το πορτρέτο της και ο νεαρός καλλιτέχνης πέρασε το κατώφλι του σπιτιού της οικογένειας Ντε Γκιγιεμπόν. Ο έρωτάς του με την Ζαν-Κλοντ ήταν κεραυνοβόλος.
Οι γονείς της αντιστάθηκαν σθεναρά στη σχέση τους. Το 1960, έγκυος στο πρώτο τους παιδί, εκείνη εξαναγκάστηκε να παντρευτεί έναν νέο «της τάξης» της, αλλά τον εγκατέλειψε και ακολούθησε τον Κρίστο. Αρχισαν να δουλεύουν μαζί. Πρώτο πρότζεκτ τους ήταν το «ντύσιμο» με πανιά μιας αποβάθρας του λιμανιού της Κολωνίας.
Το… αμπαλάζ ως τέχνη συνεχίστηκε. Κάλυψαν με ένα τεράστιο ριντό το Pont Neuf, μία από τις παλαιότερες γέφυρες του Παρισιού. Σκέπασαν με πλαστικό έναν μεσαιωνικό πύργο στην Ιταλία. Τοποθέτησαν 1.340 μπλε ομπρέλες στο Ιμπαράκι της Ιαπωνίας. Τύλιξαν με 100.000 τ.μ. υφάσματος το Ράιχσταγκ, το κτίριο του Γερμανικού Κοινοβουλίου στο Βερολίνο. Κι όλα αυτά αποκλειστικά με δικά τους χρήματα. Ουδέποτε δέχθηκαν χορηγό για κάποιο από τα μεγαλεπήβολα πρότζεκτ τους. Πώς τα κατάφεραν; Πριν από την υλοποίηση κάθε ιδέας ο Κρίστο έφτιαχνε τα σχέδια και τα πουλούσε σε μουσεία και συλλέκτες έναντι περίπου 500.000 δολαρίων το καθένα.
Είναι όμως τέχνη όλα αυτά; «Οι ετικέτες είναι πολύ σημαντικές, όταν μιλάμε για κρασιά, όχι για τέχνη. Θεωρούμαστε αμφιλεγόμενοι καλλιτέχνες; Αυτό είναι μεγάλη φιλοφρόνηση! Αρα παραμένουμε νέοι. Μην μπαίνετε στη διαδικασία να αναζητάτε στα έργα μας κάποιο βαθύτερο νόημα. Θέλουμε απλώς να κάνουμε τον κόσμο ένα ομορφότερο τοπίο…», έλεγαν μαζί.
Το ίδιο επαναλαμβάνει ο 81χρονος Κρίστο, που πλέον πορεύεται μόνος και, παρά την οδύνη που αισθάνεται για την απουσία της Ζαν-Κλοντ, συνεχίζει να δημιουργεί. Τα επόμενα έργα του θα παρουσιαστούν στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και στο Αρκάνσας των ΗΠΑ. «Της το χρωστάω», λέει ο ίδιος. «Πάντα, όταν τη ρωτούσαν ποιο είναι το αγαπημένο της πρότζεκτ, εκείνη απαντούσε: το επόμενο»…