Οι ντόπιοι το αποκαλούν Κούλε. Ομως έχει και άλλα ονόματα – ανάλογα με την ιστορική περίοδο: Κάστρο της Θάλασσας, Castello del Molo ή Rocca a Mare. Προστάτευε την είσοδο του λιμανιού του Ηρακλείου από τους εισβολείς. Γερό σκαρί εκ κατασκευής, αφού οι Ενετοί φρόντισαν να το σχεδιάσουν και να το κτίσουν όσο καλύτερα μπορούσαν, αντέχει στη θάλασσα αλλά και στον καιρό. Και η αλήθεια είναι ότι στέκει με μια αγέρωχη λεβεντιά προς το –συχνά– αγριεμένο πέλαγος που του επιτίθεται με κύματα μανιασμένα, πάνω από τα δέκα μέτρα.
Το υπερήφανο ιστορικό φρούριο του Χάνδακα παρέμενε κλειστό για εργασίες τα τελευταία πεντέμισι χρόνια, στερώντας από τους κατοίκους της πόλης ένα από τα πιο αγαπημένα μνημεία, ταυτισμένα με αναμνήσεις αλλά και την καθημερινότητα. Δεν υπάρχει Ηρακλειώτης που να μην έχει χαρεί τη θέα, να μην έχει ανταλλάξει φιλιά στους προμαχώνες, να μην έχει αισθανθεί το βάρος της Ιστορίας που έχουν αυτοί οι τεράστιοι δόμοι.
Οταν άνοιξαν οι πόρτες του μέσα στο καλοκαίρι, έγινε πραγματικά το αδιαχώρητο. Ολες οι γενιές υποκλίθηκαν στον αειθαλή Κούλε, τον γέρο Βενετσιάνο που έμεινε στην Κρήτη, ενώ οι «δικοί» του έφυγαν το 1669. Ανέχθηκε στο πετσί του και τους Οθωμανούς μέχρι να κυματίσει η ελληνική σημαία.
Μετά τα έργα της αποκατάστασης, ο Κούλες έχει γίνει το καλύτερο μέρος για να παρουσιάζονται ευρήματα που έχουν εντοπιστεί σε ναυάγια στον κόλπο του Ηρακλείου και στη νησίδα Ντία. Στις μεγάλες σάλες του φιλοξενεί πια αμφορείς από ελληνικά, ρωμαϊκά και βυζαντινά ναυάγια. Ξεχωρίζουν τα δύο μεγάλα κανόνια της «Λα Τερέζ», της υποναυαρχίδας του γαλλικού στόλου που βούλιαξε το 1669.
Και κάπως έτσι, ο Κούλες από αγέρωχο κάστρο γίνεται μια κιβωτός της μακριάς διαδρομής της Κρήτης μέσα στη θάλασσα του χρόνου. Καλοτάξιδος.