Το προσκύνημα έχει ρεύμα

7' 4" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Με τον θρησκευτικό τουρισμό να εξελίσσεται ως προϊόν σε όλο τον κόσμο, η Εκκλησία της Ελλάδος, το υπουργείο Τουρισμού και οι κατά τόπους δήμοι και περιφέρειες ανακαλύπτουν τη δυναμική του και επενδύουν σε σειρά πρωτοβουλιών και δράσεων.

Με ετήσιο τζίρο που ξεπερνά τα 15 δισ. ευρώ, ο θρησκευτικός και προσκυνηματικός τουρισμός αναπτύσσεται σε όλο τον κόσμο, με το ενδιαφέρον γι’ αυτόν να βρίσκεται πολύ ψηλά και στη χώρα μας. Χαρακτηριστική προς αυτή την κατεύθυνση είναι η συστηματική συνεργασία που έχουν αναπτύξει τα τελευταία δύο χρόνια το υπουργείο Τουρισμού και η Εκκλησία. Πρώτη φορά πέρυσι λειτούργησε τμήμα Θρησκευτικού Τουρισμού και Προσκυνηματικών Περιηγήσεων στο Δημόσιο ΙΕΚ Θεσσαλονίκης, το οποίο έχουν στελεχώσει εκπαιδευτικοί από τους χώρους της Θεολογίας και του Τουρισμού. Η φοίτηση διαρκεί τέσσερα εξάμηνα και φέτος θα αποφοιτήσουν από αυτό οι τριάντα πρώτοι πιστοποιημένοι ξεναγοί, ενώ αντίστοιχα τμήματα δρομολογούνται τελευταία και σε ΙΕΚ άλλων πόλεων.

Τον περασμένο Νοέμβριο, η Εκκλησία της Ελλάδος, υπό την αιγίδα του υπουργείου Τουρισμού, διοργάνωσε στη Λεπτοκαρυά Πιερίας το Β΄ Πανελλήνιο Συνέδριο Προσκυνηματικών Περιηγήσεων. Η διάκριση ανάμεσα στο προσκύνημα και τον τουρισμό ήταν ένα από τα θέματα που απασχόλησαν το συνέδριο. Στο επίκεντρο του θρησκευτικού τουρισμού βρίσκεται η ιστορική και πολιτισμική αξία των χριστιανικών μνημείων, καθώς και το φυσικό τοπίο γύρω τους, και λιγότερη η λειτουργική τους ζωή. Αντίθετα, «ο ταξιδιώτης της προσκυνηματικής περιήγησης δεν είναι η μονάδα που αναζητά ηδονοθηρικά την ανάλωση και την εκτόνωση, αλλά το μέλος μιας ευρύτερης συλλογικότητας που επιθυμεί να μοιραστεί την εμπειρία του με την ενορία, τους φίλους και το δίκτυο των γνωστών, την οικογένειά του», όπως λέει ο καθηγητής Χρήστος Τσιρώνης που ασχολείται με την Κοινωνική Θεωρία του Σύγχρονου Πολιτισμού και του Χριστιανισμού.

Οσο ευδιάκριτη και θεμιτή είναι η παραπάνω διάκριση σε επίπεδο συνεδρίων και ακαδημαϊκών προσεγγίσεων, τόσο εύκολα οι όροι αυτοί συγχωνεύονται στη σύγχρονη ταξιδιωτική πραγματικότητα κάτω από τον τίτλο «Θρησκευτικός Τουρισμός» με τη γενική του έννοια. Θρησκευόμενο και μη συναντιούνται σε προσκηνυματικούς προορισμούς, ο καθένας με διαφορετικό κίνητρο.

Το προϊόν του θρησκευτικού και προσκυνηματικού τουρισμού εξελίσσεται συνεχώς. Πολλές ταξιδιωτικές εταιρείες «πουλάνε» εξειδικευμένα ταξιδιωτικά πακέτα, τα οποία προωθούν με καλοτυπωμένους ταξιδιωτικούς οδηγούς, όπως αυτός με τίτλο «Στα βήματα της Ορθοδοξίας» της εταιρείας MidEast, που δραστηριοποιείται από το 1983 στον χώρο. Προς το παρόν τουλάχιστον, η χώρα μας φαίνεται να έχει μεγαλύτερη ταξιδιωτική επαφή με ομόθρησκα κράτη. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον δείχνουν για την Ελλάδα Ρώσοι και Ισραηλινοί. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, οι εκκολαπτόμενοι ειδικευμένοι ξεναγοί του ΙΕΚ Θεσσαλονίκης διδάσκονται τη ρωσική γλώσσα.

«Η Εκκλησία θα πρέπει να είναι φιλόξενη και ανοιχτή σε όλους, γιατί διαφορετικά κινδυνεύει να γίνει η ίδια ξένη προς τον Θεό», επισημαίνει ο μητροπολίτης Δωδώνης Χρυσόστομος, πρόεδρος του Συνοδικού Γραφείου Προσκυνηματικών Περιηγήσεων. Ο ίδιος χειροτονήθηκε το 1959 στην Αγία Αικατερίνη του Σινά και γαλουχήθηκε στα Ιεροσόλυμα, έναν από τους πλέον πολυπολιτισμικούς θρησκευτικά τόπους στον κόσμο. «Ελάτε στην Ελλάδα να γνωρίσετε τη θάλασσα, το τραγούδι, τη χαρά και την ψυχή μας. Εκεί που έρχεστε για την αναψυχή, θα σας θυμίσουμε και την ψυχή», είναι η προτροπή του. Είναι προφανές ότι στην αύξηση του θρησκευτικού και προσκυνηματικού τουρισμού η Εκκλησία διακρίνει μια δυναμική τόνωσης του θρησκευτικού αισθήματος. Ο ίδιος σημειώνει, επιπλέον, την οικονομική διάσταση του φαινομένου για τα μνημεία, «εκκλησίες και μοναστήρια που μπορεί να έχουν συμπληρώσει περισσότερα και από 1.000 χρόνια ζωής και συνήθως έχουν μεγάλες ανάγκες συντήρησης και αναπαλαίωσης».

Aντίστοιχο ενδιαφέρον δείχνουν οι κατά τόπους δήμοι της χώρας. Ενδεικτική είναι η αλλαγή της ονομασίας του Δήμου Καλαμπάκας (ενός από τους πιο ωφελημένους από τον θρησκευτικό τουρισμό) σε Δήμο Μετεώρων. «Εχει ήδη ψηφιστεί ομόφωνα –αναμένεται η υπογραφή του υπουργού– κι αυτό διότι η ονομασία Μετέωρα είναι αναγνωρίσιμη σε παγκόσμιο επίπεδο και θεωρούμε ότι θα δώσει μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα σε όλη την περιοχή», λέει ο αντιδήμαρχος Τουρισμού και Αθλητισμού Κώστας Ράντος. Από έναν άλλο κατεξοχήν θρησκευτικό προορισμό, την Τήνο, η αντιδήμαρχος Τουρισμού Αναστασία Δεληγιάννη επισημαίνει ότι «λόγω κρίσης οι διακοπές εχουν περιοριστεί, εμείς όμως έχουμε αύξηση επισκεπτών, καθώς σε τέτοιες εποχές υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη του κόσμου να απευθυνθεί προς τον Θεό».

Η ηγουμένη Θεοδέκτη της Μονής Τιμίου Προδρόμου Ανατολής, όπου ζουν τριάντα μοναχές δώδεκα διαφορετικών εθνικοτήτων που υποδέχονται καθημερινά πολλούς Ελληνες και ξένους επισκέπτες,  αρθρώνει έναν διαφορετικό προβληματισμό. Τονίζει ότι τα μοναστήρια είναι, κυρίως, κάτι άλλο εκτός από τουριστικός προορισμός. Εκφράζει την ύπαρξη του κινδύνου «να τα δούμε σαν λύση στο οικονομικό μας πρόβλημα. Τα μοναστήρια είναι ένας πνευματικός χώρος, μια όαση στην οποία προσφέρεται κυρίως πνευματική και εκκλησιαστική ζωή. Να μην ξεχάσουμε ότι δεν είναι μουσεία. Αυτή η ιδιαιτερότητα πρέπει να περιφρουρηθεί…».

ΤΟ ΤΟP 3 ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Ακριβείς μετρήσεις δεν υπάρχουν, αλλά οι παρακάτω θεωρούνται οι πιο δημοφιλείς θρησκευτικοί προορισμοί, με εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες ο καθένας τον χρόνο. Ακολουθούν η Παναγία η Σουμελά, ο Αγιος Ιωάννης ο Ρώσος στην Εύβοια, ο Αγιος Νεκτάριος στην Αίγινα κ.ά.

1. ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΗΣ ΤΗΝΟΥ

Η Παναγία της Τήνου βρίσκεται στο απόγειο της επισκεψιμότητάς της κάθε Αύγουστο, αφενός λόγω της γιορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και αφετέρου λόγω της τουριστικής περιόδου. Σύμφωνα με στοιχεία του Πανελλήνιου Ιερού Ιδρύματος Ευαγγελίστριας Τήνου, οι επισκέπτες της φτάνουν το 1,5 εκατ. κάθε χρόνο. Πρόκειται κυρίως για προσκυνητές οι οποίοι εκπληρώνουν κάποιο τάμα και συνήθως η παραμονή τους στο νησί είναι βραχυπρόθεσμη. Ο ναός χτίστηκε το 1823, στη θέση όπου βρέθηκε η εικόνα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου (έπειτα από όραμα της μοναχής Πελαγίας), η οποία θεωρείται θαυματουργή. Γι’ αυτό μεγάλη επισκεψιμότητα έχει και η Μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο Κεχροβούνι, όπου έζησε η Αγία Πελαγία.

2. ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ

Η μοναστική πολιτεία στη χερσόνησο του Αθω της Χαλκιδικής θεωρείται παγκόσμιας εμβέλειας κέντρο του ορθόδοξου μοναχισμού, στο οποίο ας σημειωθεί ότι απαγορεύεται η είσοδος των γυναικών. Ασκητές έζησαν εκεί από τον 8ο-9ο αιώνα μ.Χ., ενώ το πρώτο μοναστήρι (Μεγίστη Λαύρα) άρχισε να χτίζεται από το 961 μ.Χ. Μέσα σε ένα υπέροχο φυσικό περιβάλλον συναντά κανείς κτίρια αξεπέραστης αρχιτεκτονικής. Οι μονές και οι σκήτες αποτελούν ζωντανό μουσείο της ορθόδοξης τέχνης, καθώς εκτός από τα ιερά σκεύη και τα αντικείμενα που φυλάσσονται στα σκευοφυλάκια υπάρχουν και πολλά ακόμα που αποτελούν μέρος της καθημερινής λατρευτικής ζωής. Κάθε μέρα εκτιμάται ότι το επισκέπτονται περισσότεροι από 400 άνθρωποι.

3. ΜΕΤΕΩΡΑ

Μοναδικής ομορφιάς τοπίο, με τα μοναστήρια να έχουν χτιστεί στις κορυφές  πελώριων κάθετων βράχων. Ασκητές που έφυγαν από το Αγιον Ορος ίδρυσαν τον 11ο αιώνα στη Θεσσαλία τη δική τους κοινότητα και μόνασαν σε δυσπρόσιτες περιοχές. Αρχιτεκτονική και φύση βρίσκονται σε θαυμαστή αρμονία, καθιστώντας τα Μετέωρα Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO) και πόλο έλξης ταξιδιωτών απ’ όλο τον κόσμο. Aπό τα 24 μοναστήρια σήμερα λειτουργούν μόνο έξι. Κάποτε οι μοναχοί ανέβαιναν σε κάποια από αυτά σκαρφαλώνοντας ή με δίχτυ που τραβούσαν άλλοι μοναχοί. Σήμερα, ιδιαίτερα ο βράχος Ντούπιανη αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή αναρριχητικά πεδία του κόσμου. Το 28% των επισκεπτών είναι Ελληνες και το 72% ξένοι (ΗΠΑ, Αυστραλία, Ινδία, Ιαπωνία, Κίνα), γεγονός που υπογραμμίζει την «ακτινοβολία» των Μετεώρων σε όλο τον κόσμο.

ΤΟ ΤOP 3 ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Οι δημοφιλέστεροι θρησκευτικοί προορισμοί είναι:

1. ΜΕΚΚΑ

Τη γενέτειρα του Μωάμεθ υπολογίζεται ότι επισκέπτονται τουλάχιστον 16 εκατ. τουρίστες ετησίως. Θεωρείται το κέντρο της ισλαμικής θρησκείας, με ιδιαίτερη προσκυνηματική βαρύτητα. Μάλιστα, σύμφωνα με το Κοράνι, οι μουσουλμάνοι, όταν προσεύχονται, σε όποια γωνιά του κόσμου και αν βρίσκονται, πρέπει να στρέφουν το πρόσωπό τους προς τη Μέκκα. Λαμβάνοντας υπόψη τον συνεχώς αυξανόμενο αριθμό των μουσουλμάνων στη Γη, αναμένεται να αυξηθεί αντίστοιχα και το ταξιωτικό ενδιαφέρον για τη Μέκκα μέσα στις επόμενες δεκαετίες.

2. ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ

Η ιερή πόλη χριστιανών, μωαμεθανών και Εβραίων διαθέτει ιστορικά μνημεία και των τριών μεγάλων θρησκειών και γίνεται κάθε χρόνο πόλος έλξης εκατομμυρίων τουριστών. Η Παλιά Πόλη είναι αυτή που συγκεντρώνει τα περισσότερα θρησκευτικά και ιστορικά κτίρια. Από τις πιο ελκυστικές και δύσκολες περιοχές του κόσμου, αποτελεί ιερό τόπο για τους Εβραίους ως η πρωτεύουσα του πρώτου ιουδαϊκού βασιλείου, για τους χριστιανούς επειδή εκεί έζησε και πέρασε τις τελευταίες ημέρες του ο Χριστός και για τους μουσουλμάνους διότι είναι καταγεγραμμένος ως ο τόπος από τον οποίο ο προφήτης Μωάμεθ ανέβηκε στον ουρανό.  

3. ΒΑΤΙΚΑΝΟ

Το ανεξάρτητο κρατίδιο της Ιταλίας και έδρα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας υπολογίζεται ότι δέχεται περισσότερους από 7 εκατ. επισκέπτες ετησίως. Παράλληλα με τη σημασία του για την Καθολική Εκκλησία, αποτελεί εξαιρετικό πολιτισμικό κέντρο, με πιο σημαντική εκκλησία τη βασιλική του Αγίου Πέτρου, που ολοκληρώθηκε το 1614 και κοσμείται από δημιουργίες καλλιτεχνών, όπως ο Μιχαήλ Αγγελος, ο Μπραμάντε και ο Τζιαν Λορέντζο Μπερνίνι. Είναι ένα από τα θρησκευτικά μνημεία όπου, όπως γράφει ο δρ Σεραφείμ Πολύζος, «ο συνδυασμός του θρησκευτικού στοιχείου με το πολιτιστικό βοηθάει πολύ στην ανάπτυξη τουριστικού ρεύματος, χωρίς όμως να υπάρχει η δυνατότητα διάκρισης των τουριστών που επισκέπτονται το Βατικανό για καθαρά προσκυνηματικούς λόγους από όσους συνδυάζουν το προσκύνημα με την πολιτιστική επίσκεψη».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή