Ζάκυνθος: Στα βόρεια κρύβεται η ομορφιά

Βιβή Κωνσταντινίδου

31.05.2018 • 02:30

Αναζητήστε τη στις απόκοσμες ακτές της πίσω από το όρος Βραχιόνα, στα πυκνά δάση και στα πέτρινα ορεινά χωριά της με τον δροσερό αέρα.

Στάση στο κιόσκι της Λούχας, με θέα στο κατάφυτο οροπέδιο. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΣ)

H Λούχα που άντεξε στους σεισμούς

Από τους σεισμούς του 1953 ελάχιστες περιοχές έμειναν ανέπαφες. Μία από αυτές είναι, στο κέντρο ενός κατάφυτου οροπεδίου, το χωριό Λούχα με τα πέτρινα κτίσματα και τα πετροστρωμένα καντούνια, τα πολύχρωμα ξύλινα παράθυρα και τις απότομες κατηφοριές. Οι μόνιμοι κάτοικοί του είναι μερικές δεκάδες ηλικιωμένοι που θα σας φιλέψουν κρασί, καρύδια ή φρέσκα φρούτα. Η περιπλάνηση στην απόλυτη ηρεμία είναι σαν ταξίδι στον χρόνο. Στο ξύλινο ανισόπεδο κιόσκι στην είσοδο του χωριού θα πιείτε παγωμένη μπίρα ή καφέ –ανάλογα με την ώρα που θα φτάσετε εδώ–, απολαμβάνοντας τη θέα στο οροπέδιο. Η Λούχα βρίσκεται 28 χλμ. βορειοδυτικά της Χώρας.

Η ένοικος του κόκκινου σπιτιού, στην Εξωχώρα, δείχνει με καμάρι το «κολόρο» του. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΣ)

Το κόκκινο σπίτι της Εξωχώρας

Η Εξωχώρα είναι ένα χωριό πέντε και πλέον αιώνων. Τους σεισμούς άντεξαν πολλά κτίσματα, μεταξύ των οποίων και ένα παμπάλαιο σπίτι με το «κολόρο» του. Έτσι ονομάζεται το βαθυκόκκινο χρώμα με το οποίο έβαφαν παλιότερα τους εξωτερικούς τοίχους των κτιρίων στο νησί. Λέγεται ότι το χρώμα προέκυπτε από την ανάμειξη κοπριάς αλόγου και οινολάσπης από το μαυροκόκκινο ντόπιο κρασί Αυγουστιάτης και η λαϊκή πίστη το ήθελε να προστατεύει τις προσόψεις από την ανελέητη υγρασία του Ιονίου. Η απόχρωση αυτή χρησιμοποιείται ακόμη και σε ασβεστόχρωμα, αλλά τα τελευταία δείγματα εξαφανίζονται χρόνο με τον χρόνο. Η γηραιά ένοικος του μοναδικού αυτού σπιτιού αγαπά να φωτογραφίζεται στα παραθύρια και στην αυλή του. Αν την πετύχετε, θα σας πει ιστορίες για τις παλιές καλές εποχές, τότε που η Εξωχώρα ήταν ένα από τα πλουσιότερα χωριά της Ζακύνθου. Η Εξωχώρα βρίσκεται 33 χλμ. βορειοδυτικά της Χώρας.

«Ντόπιες» σε ελαιώνα στο Κορίθι. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΣ)

«Ντόπιες», οι υπεραιωνόβιες ελιές

Οι Ζακυνθινοί τις λένε «ντόπιες» και είναι υπεραιωνόβια ελαιόδεντρα των οποίων ο τεράστιος κορμός μοιάζει με φυσικό γλυπτό. Στα ημιορεινά και στα ορεινά του νησιού θα τις συναντήσετε μεμονωμένες (όπως στην Εξωχώρα, στον κεντρικό δρόμο), αλλά και κατά δεκάδες σε ελαιώνες. Οι Ενετοί τις βρήκαν στη ζακυνθινή γη όταν κατέκτησαν τα Επτάνησα. Φρόντισαν να τις διατηρήσουν, έφεραν όμως και κορωνέικες από την Πελοπόννησο, για μεγαλύτερη παραγωγή ελαιολάδου. Οι Ζακυνθινοί καμαρώνουν για τις «ντόπιες» τους, τις δείχνουν με υπερηφάνεια, τις φροντίζουν, τις καλοκλαδεύουν, τις κληροδοτούν σε απογόνους ή σε ναούς και ξεναγούν τους επισκέπτες στους ήσυχους ελαιώνες τους.

Ένα από τα ελάχιστα παλιά καφενεία-παντοπωλεία που έχουν απομείνει στις Βολίμες. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΣ)

Η πρωτεύουσα του βουνού

Από τα ορεινότερα και βορειότερα χωριά της Ζακύνθου, οι Βολίμες αποτελούνται από τρεις οικισμούς που εκτείνονται σε ενιαίο κορμό. Ήταν και παραμένουν η πρωτεύουσα των βουνίσιων χωριών του νησιού, διατηρούν κάποια προσεισμικά σπίτια και είναι χτισμένες αμφιθεατρικά με θέα το οροπέδιο. Είναι ιδανικό μέρος για περιηγήσεις και βόλτες, ιδιαίτερα τις δροσερές απογευματινές ώρες. Κάντε στάση για ελληνικό καφέ σε κάποιο από τα λιγοστά παντοπωλεία-καφενεία του χωριού, ένα από τα οποία, μπροστά από το εκκλησάκι του Αγ. Νικολάου, έχει ανακαινιστεί και διαθέτει διάφανο δάπεδο, μέσα από το οποίο μπορείτε να δείτε πώς ήταν διαμορφωμένο ένα ζακυνθινό προσεισμικό κατώι.

Οι Βολίμες απέχουν 32 χλμ. από τη Χώρα.

Στο εργαστήρι κοπής πέτρας του Διονύση Κλάδη, στον Άγιο Λέοντα. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΣ)

Γουδί από πέτρα Ζακύνθου

Στον δρόμο μεταξύ Κοιλιωμένου και Αγίου Λέοντα θα συναντήσετε το εργαστήριο κοπής και επεξεργασίας πέτρας του Διονύση Κλάδη. Τα γιγάντια πριόνια κόβουν ακατάπαυστα το ανθεκτικό αλλά ελαφρύ  πέτρωμα που βγαίνει από το όρος Βραχιόνα – πέτρα Ζακύνθου τη λένε οι ντόπιοι. Το εργαστήριο έχει αναλάβει την αναστήλωση τμημάτων του Αρχαίου Θεάτρου Επιδαύρου, καθώς η πέτρα Ζακύνθου, εκτός από το εκτυφλωτικά λευκό της χρώμα, έχει επίσης θαυμαστή συνοχή και αντοχή. Στην επίσκεψή σας αναζητήστε τα χαρακτηριστικά πελεκητά «μουρτάρια», όπως λένε τα γουδιά στη Ζάκυνθο, μέσα στα οποία φτιάχνεται η αλιάδα, η παραδοσιακή σκορδαλιά.

Βιοτεχνία πέτρας Διονύσης Κλάδης, Άγιος Λέοντας, τηλ. 26950-27358, 6974-646563

Τα φρουριακά κτίσματα στο συγκρότημα της Μονής Αναφωνήτριας. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΣ)

Το ησυχαστήριο του Αγίου Διονυσίου

Λίγα χιλιόμετρα νοτιότερα από τις Βολίμες, το χωριό Αναφωνήτρια χρωστά την ονομασία του στην ομώνυμη μονή που βρίσκεται στις παρυφές του. Χτισμένη στα μέσα του 15ου αιώνα, λειτουργεί σαν ενοριακός ναός στον οποίο φυλάσσεται η εικόνα της Παναγίας, η οποία μεταφέρθηκε εδώ αμέσως μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης. Το συγκρότημα με τον εσωτερικό αυλόγυρο ανακαινίστηκε το 1669 και θεωρείται από τα σημαντικότερα αξιοθέατα του νησιού. Εδώ μόνασε ο Άγιος Διονύσιος, πολιούχος της Ζακύνθου, και σύμφωνα με την παράδοση συγχώρεσε και έκρυψε τον άνθρωπο που σκότωσε τον αδερφό του, σε μια πράξη ύστατης συγχώρεσης. Η επίσκεψη στη μονή είναι μια μοναδική εμπειρία, για να θαυμάσετε τα κτίρια που μοιάζουν με πύργους, τα γεμάτα ρωγμές εσωτερικά κτίσματα, την αυλίτσα με τις γλάστρες γεμάτες λουλούδια και μυρωδικά, το μελίσσι που σίγουρα θα βουίζει σε μία από τις στέγες.

Η Μονή Αναφωνήτριας απέχει 26 χλμ. από τη Χώρα. Είναι μόνιμα ανοιχτή για το κοινό, αλλά το εκκλησάκι είναι συνήθως ανοιχτό μόνο τις πρωινές ώρες, όταν βρίσκεται εκεί η μοναχή που το φροντίζει.

Τριακόσια μέτρα κάθετου βράχου υψώνονται πάνω από το σκουριασμένο σκαρί στο Ναυάγιο. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΣ)

Το Ναυάγιο από ψηλά

Είναι κλισέ, αλλά δεν γίνεται να το παρακάμψετε. Στη βόρεια Ζάκυνθο βρίσκεται η πιο πολυφωτογραφημένη παραλία στον κόσμο, το Ναυάγιο. Στον κάθετο βράχο ύψους 300 μ. θα σας οδηγήσει δρόμος από τις Βολίμες, σε μόλις 5 λεπτά. Προχωρήστε δεξιά στο μονοπάτι που θα συναντήσετε στο τέλος του, μέσα από πουρνάρια, θάμνους και κακοτράχαλο έδαφος. Προσοχή, γιατί το μονοπάτι προχωρά για μερικά μέτρα σύρριζα στην άκρη του γκρεμού. Η καλύτερη ώρα να το επισκεφτείτε είναι όταν δύει ο ήλιος, με τα βράχια να βάφονται πορφυρά.

Το πλησιέστερο σημείο για πρόσβαση από θαλάσσης στο Ναυάγιο είναι το λιμανάκι του Πόρτο Βρώμη. Τα καραβάκια της Porto Vromi Maries Cruises & Fun (τηλ. 26951-00435) θα σας πάνε εκεί σε 15 λεπτά και ο καπετάνιος θα σας δείξει διάφορους σχηματισμούς στα βράχια, στους οποίους οι ντόπιοι έχουν δώσει διαφορετικές ονομασίες: τη Σκύλλα, τον έφιππο πολεμιστή, το πρόσωπο του Ποσειδώνα. Όταν το πλοιάριο περάσει τον τελευταίο κάβο, θα βρεθείτε μπροστά στον μοναδικό στον κόσμο όρμο του Σπυριλή – έτσι λεγόταν το Ναυάγιο πριν προσαράξει εκεί το τσιγαράδικο «Παναγιώτης», το 1982.

Η παραλία Ναυάγιο απέχει 31 χλμ. από τη Χώρα της Ζακύνθου.

Αχινομακαρονάδα κάτω από τα δέντρα, στο Nobelos. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΣ)

Τρεις εμπειρίες σε μία

Λίγο πριν φτάσετε στο βορειότερο άκρο του νησιού, θα συναντήσετε το Seaside Lodge Nobelos, ένα παραδοσιακό συγκρότημα κατοικιών και εστιατόριο μαζί, χτισμένο σε ένα από τα πιο όμορφα ζακυνθινά φιορδ. Το τοπίο ορίζουν οι μικροσκοπικές παραλίες στη σειρά, τα σμαραγδένια νερά –πεντακάθαρα και δροσερά–, το λευκό βοτσαλάκι και τα κατάφυτα βράχια τριγύρω. Μετά το μπάνιο, απολαύστε την εκπληκτική αχινομακαρονάδα που σερβίρεται στα τραπεζάκια κάτω από τα δέντρα και ανάμεσα σε παρτέρια με μυρωδικά δοκιμάστε τη σαλάτα με καλοφτιαγμένο ωμό κρίταμο από τα γύρω βράχια, αλλά και τα άλλα πιάτα, όλα με πιστοποιημένα βιολογικά προϊόντα. Ολοκληρώστε την εμπειρία μένοντας σε έναν από τους παραδοσιακούς ξενώνες.

Seaside Lodge Nobelos, Άγιος Νικόλαος Βολιμών, τηλ. 26950-31400 και 6944-148283,

www.nobelos.gr

Σεργιάνι στο μεσαιωνικό χωριουδάκι Λούχα. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΣ)

Τα απομεινάρια του σεισμού

Πριν από το 1953 και τις καταστροφές του τριπλού σεισμού, το Κούκεσι και άλλα χωριά (Καταστάρι, Λαγκαδάκια κ.ά.) ήταν χτισμένα ψηλότερα, στο όρος Βραχίονας, αλλά ισοπεδώθηκαν. Τα χαλάσματά τους, καλυμμένα με κισσούς και αγριόχορτα, παραμένουν στη θέση τους: ολόκληροι τοίχοι ναών στέκουν με παράθυρα που χάσκουν στο πουθενά, γερμένα «καμπαναρία», πεζούλια και φράχτες πρασινισμένοι από τα βρύα, δρομάκια που πλέον οδηγούν κατευθείαν σε χαράδρες. Περπατήστε ανάμεσα στα ερείπια και πάρτε μια ιδέα για την εικόνα των ορεινών αυτών χωριών, τα οποία διατηρούν άθικτη τη γοητεία τους, ιδιαίτερα σήμερα, που κυριολεκτικά τα έχει «καταπιεί» η άγρια βλάστηση. Το Κούκεσι απέχει 17 χλμ. από τη Χώρα.

Κόκορα κοκκινιστό με μακαρόνια θα δοκιμάσετε στην ταβέρνα Αέρας, στις Μαριές. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΣ)

Αέρας με θέα

Μετά την ημερήσια εξόρμηση στο Ναυάγιο και τις βουτιές στα παγωμένα νερά των Γαλάζιων Σπηλιών, ανεβείτε από το λιμανάκι του Πόρτο Βρώμη προς τις Μαριές. Πάνω σε έναν ανεμοδαρμένο λόφο βρίσκεται η ταβέρνα Αέρας, που σερβίρει καλομαγειρεμένα ντόπια φαγητά, όπως κόκορα κοκκινιστό με χοντρό μακαρόνι, με την απόκοσμη θέα να συμπληρώνει την εμπειρία. Τους καλοκαιρινούς μήνες το μενού είναι πλουσιότατο. Ζητήστε να ενημερωθείτε για τα πιάτα ημέρας και απολαύστε το ηλιοβασίλεμα.

Αέρας, Μαριές, τηλ. 6976-894975

Παραγωγικός… πυρετός στο τυροκομείο Μπάστα. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΣ)

Τα τυριά του Μπάστα

Στην είσοδο του χωριού Άγιος Λέοντας, ένα σύγχρονο τυροκομείο παράγει τα χαρακτηριστικά παραδοσιακά τυριά της Ζακύνθου από ντόπιο πρόβειο και αιγοπρόβειο γάλα ημέρας: το πιπεράτο σκληρό λαδοτύρι, τη λαδογραβιέρα (ωριμάζουν μέσα σε ελαιόλαδο) και την πρέντζα, ένα φρέσκο, πικάντικο, μυρωδάτο αλοιφώδες τυρί που χρησιμοποιείται στην περίφημη ζακυνθινή ριγανάδα. Τα προϊόντα διατίθενται σε όλο το νησί, όμως στον Άγιο Λέοντα θα τα βρείτε σε όλη τους την γκάμα. Τυροκομείο Μπάστα (Γαλακτοκομική Ζακύνθου), Άγιος Λέοντας, τηλ. 26950-48600

ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΝΑΥΑΓΙΟ

Μπορεί η νότια Ζάκυνθος να φημίζεται για τις ατέλειωτες αμμουδιές και τις καθαρές, ρηχές και ζεστές θάλασσες, όμως η βόρεια πλευρά επιφυλάσσει άλλου είδους εκπλήξεις: βουτιές από χαμηλά βράχια μέσα σε τιρκουάζ, πεντακάθαρα –και κρύα– νερά, μοναδικά ηλιοβασιλέματα και πολύ λιγότερο συνωστισμό, με ιδανικότερους μήνες τον Ιούνιο και τον Ιούλιο.

Τα νερά στο Ναυάγιο είναι τόσο διαυγή, που τα σκάφη μοιάζουν να αιωρούνται. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΣ)

ΣΤΕΝΙΤΗΣ

Μικρή παραλία-κόσμημα, κρυμμένη σε στενότατο φιορδ στη θαλάσσια διαδρομή από Πόρτο Βρώμη για Ναυάγιο. Σμαραγδένια διάφανα νερά, βράχια ολόγυρα και μικροσκοπική αμμουδιά στο βάθος. Γνωστός κυρίως στους ντόπιους, ο όρμος Στενίτης είναι προσβάσιμος και οδικώς από το χωριό Μαριές, με καλό αυτοκίνητο.

Το προστατευμένο από τα κύματα φιορδ του Λιμνιώνα χαρίζει ανεπανάληπτες βουτιές από τα βράχια. (Φωτογραφία: NΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΣ)

ΛΙΜΝΙΩΝΑΣ

Στενό και μακρύ φιορδ με πλατιά βράχια, διαμορφωμένες εξέδρες και σκαλοπάτια. Ιδανικά νερά για snorkeling και εξερεύνηση σε σπηλιές λίγα μέτρα μακριά από την ακτή. Η θάλασσα είναι πάντα ήρεμη, γιατί το φιορδ, αν και βορειοδυτικά προσανατολισμένο, είναι προστατευμένο. Στην παραλία λειτουργεί μικρό εστιατόριο για φαγητό και καφέ, με ξαπλώστρες. Εύκολη πρόσβαση με αυτοκίνητο από το χωριό Άγιος Λέοντας και μεγάλο πάρκινγκ. Λίγα μέτρα αριστερά, ασφαλτοστρωμένος δρόμος οδηγεί στη μικρότερη παραλία Πόρτο Ρόξα, εξίσου όμορφη και απομονωμένη.

Στο εσωτερικό μιας από τις περίφημες Γαλάζιες Σπηλιές. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΣ)

ΓΑΛΑΖΙΕΣ ΣΠΗΛΙΕΣ

Θα τις προσεγγίσετε από θαλάσσης με τα εκδρομικά καραβάκια της Potamitis Trips (τηλ. 26950-31132) που αναχωρούν από το μικρό λιμανάκι μετά το Κορίθι και κάνουν στάση και στο Ναυάγιο. Βουτήξτε στα κρύα νερά και δείτε το δέρμα σας να αλλάζει χρώμα και να γίνεται σκούρο γαλάζιο. Το φαινόμενο οφείλεται σε έναν μικροοργανισμό του βυθού που παράγει μια ουσία η οποία δίνει σκουρογάλανη απόχρωση στις οροφές των Σπηλιών και «βάφει»  ό,τι βουτήξει στο νερό. Αν η θάλασσα είναι ήρεμη, μπορείτε να σκαρφαλώσετε με λίγη προσοχή σε ψηλότερες σπηλιές και να δείτε το συναρπαστικό θέαμα της φωτισμένης από την οροφή κοιλότητας και όλο το εύρος της γαλαζωπής τους απόχρωσης.

ΜΑΚΡΥΣ ΓΙΑΛΟΣ

Λίγο πριν από το λιμανάκι του Αγίου Νικόλα Βολιμών θα κάνετε μια στάση στον Μακρύ Γιαλό, με τα πεντακάθαρα γαλαζοπράσινα νερά και τα μικρά λευκά στρογγυλά βοτσαλάκια. Απόκρημνα, κατάφυτα βράχια υψώνονται στη δεξιά πλευρά και κάνουν ακόμη πιο άγρια την ομορφιά του.

Το «καμπαναρίο» του Κοιλιωμένου θεωρείται μοναδικό στο είδος του. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΣ)

ΚΟΡΑΚΟΝΗΣΙ

Δεν είναι νησί, αλλά βράχος που αποκολλήθηκε από σεισμούς από τη στεριά και μετακινήθηκε στη θάλασσα, αφήνοντας μια στενή λωρίδα ανάμεσα σε δύο κολπίσκους. Ορθώνεται σε ύψος πολλών μέτρων, σχηματίζοντας μια τεράστια καμάρα. Θα φτάσετε στο Κορακονήσι εύκολα οδικώς, μόλις περάσετε το χωριό Κοιλιωμένος, στην πορεία για Άγιο Λέοντα, στρίβοντας αριστερά. Ψηλά, στην άκρη της ακτής λειτουργεί καντίνα. Μαζέψτε κρίταμα από τα βράχια, αφθονούν!

ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ: ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΑΒΡΑΜΙΔΗΣ