Ένας Γερμανός αρχαιολόγος ταξιδεύει στα Δωδεκάνησα με ιστιοπλοϊκό. Τον ακολουθούμε και ανακαλύπτουμε μαζί του τις άγνωστες πλευρές τους.
Φανταστείτε να ξυπνάτε νωρίς το πρωί και το κρεβάτι ή η κουκέτα σας να κουνιούνται πέρα-δώθε σε έναν χαλαρό ρυθμό, ενώ ακούγεται ο τριγμός των σχοινιών και του ξύλου.
Ξύλινο ιστιοπλοϊκό τύπου gulet. (Φωτογραφία: Heinrich Hall, Peter Sommer Travels)
Καθώς βγαίνετε στο κατάστρωμα, το φως του ήλιου θα σας θαμπώσει, ενώ το αεράκι θα σας δροσίσει. Αντικρίζετε το Αιγαίο. Όλες οι αποχρώσεις του μπλε είναι εδώ: από το βαθύ και αδιαπέραστο σκούρο του ορίζοντα μέχρι τις διάφορες παραλλαγές του γαλάζιου στην επιφάνεια, που κυματίζει από τον αέρα και διακόπτεται από τα λευκά αφρισμένα «προβατάκια» των κυμάτων. Πιο κοντά σ’ εσάς, ακριβώς κάτω από το σκάφος, το νερό είναι σχεδόν πράσινο και διαφανές, αποκαλύπτοντας την κυματιστή άμμο του βυθού και τα ψαράκια που ζουν εκεί.
Το ιστιοφόρο σκίζει τα νερά. (Φωτογραφία: Heinrich Hall, Peter Sommer Travels)
Κοιτάζοντας γύρω, βρίσκεστε αγκυροβολημένος σε έναν μικρό όρμο, μια τοποθεσία μακριά από τους δρόμους και τις πόλεις, από το πλήθος και τις εμπορικές αγορές. Αυτό το μέρος έχει μείνει ίδιο και απαράλλακτο στο πέρασμα του χρόνου. Στις άκρες του όρμου, γκρίζοι ασβεστολιθικοί βράχοι γλιστρούν μέσα στα νερά, περικυκλώντας μια μικρή αμμώδη παραλία που σηματοδοτεί το τέλος μιας μικρής χαράδρας. Η ίδια η παραλία είναι σκιασμένη από ένα δυο αλμυρίκια και στο φαράγγι βλέπετε ανθισμένες πικροδάφνες. Πιο ψηλά, οι πλαγιές σκεπάζονται από θάμνους και ο τόπος όλος ευωδιάζει άγριο θυμάρι και ρίγανη.
Νεαρή επιβάτις στο πηδάλιο, υπό την καθοδήγηση του έμπειρου καπετάνιου. (Φωτογραφία: Heinrich Hall, Peter Sommer Travels)
Επικρατεί ηρεμία αλλά όχι σιωπή. Οι ήχοι που ακούτε είναι πολλοί: τα νερά που σκάνε πάνω στο σκάφος σας, ο παφλασμός των κυμάτων στους κοντινούς βράχους, το τετέρισμα των δεκάδων τζιτζικιών κάπου στην ξηρά, ο βόμβος μιας αδέσποτης μέλισσας και ο κρωγμός των γλάρων. Εάν συγκεντρωθείτε λίγο, θα ακούσετε από μακριά τα κουδούνια των κατσικιών – είναι ο ήχος του καλοκαιριού. Και αν είστε υπομονετικοί –και ποιος ο λόγος να μην είστε;– τα κατσίκια θα εμφανιστούν, θα πηδήσουν από τον ένα βράχο στον άλλο με όρεξη, θα βελάξουν και τελικά θα κατέβουν στην παραλία για να πιουν λίγο αλμυρό νερό. Κοντά στους λόφους που βρίσκονται από πάνω σας, ένα αρπακτικό πουλί κάνει τους μοναχικούς του κύκλους.
Αυτές είναι οι εντυπώσεις λίγων λεπτών, των πρώτων μόνο, μιας ολοκαίνουργιας μέρας. Ίσως περάσατε το προηγούμενο βράδυ σχεδιάζοντας μια διαδρομή, κοιμηθήκατε βαθιά όπως ο αποκαμωμένος ορειβάτης ή ο δεινός κολυμβητής ή περάσατε το βράδυ με φίλους, απολαμβάνοντας ντόπιο κρασί και συζητήσεις εκ βαθέων. Ίσως να είστε ευλογημένοι και να είχατε αγκαλιά τον αγαπημένο ή την αγαπημένη σας και ο κυματισμός της θάλασσας έφερε τα σώματά σας πιο κοντά. Δεν έχει σημασία τώρα: μια νέα μέρα έχει ξεκινήσει. Και η μέρα αυτή καθορίζεται από την ομορφιά που σας περιβάλλει και υπόσχεται ακόμη περισσότερα, σε θάλασσα και στεριά.
Η οικεία βουκολική σκηνή που μόλις περιέγραψα δεν είναι φαντασίωση, αλλά μια άκρως αληθινή εμπειρία, που σας περιμένει στις πιο απόμακρες ακτές όλων σχεδόν των Δωδεκανήσων (η περιγραφή μου αφορά έναν όρμο στην Κάλυμνο) και ίσως ακόμα περισσότερο στις μικρές διάσπαρτες νησίδες. Δεν είναι ένα θεαματικό event, κάτι που μπορεί να βιώσει κανείς μόνο μία φορά, αλλά μια εμπειρία που μπορεί εύκολα να αναζητήσει, υπό μία προϋπόθεση: να ταξιδέψει με μικρό σκάφος.
Τα Δωδεκάνησα σμιλεύονται από το νερό εδώ και αιώνες. Από τα προϊστορικά χρόνια η θάλασσα λειτουργούσε ταυτόχρονα ως φράγμα και σύνδεσμος μεταξύ τους, διαμορφώνοντας τις ζωές και τις κουλτούρες των ανθρώπων που τα κατοικούσαν. Έτσι, ο χαρακτήρας αυτών των νησιών ορίζεται τόσο από τη θάλασσα όσο και από τα βράχια και τα τοπία. Υπάρχουν πολλά ωραία πράγματα που μπορείτε να κάνετε σε καθένα από αυτά, αλλά προκειμένου να εκτιμήσετε πραγματικά τη θαλάσσια φύση τους –το στοιχείο που τους επέτρεψε να είναι διαφορετικά και κοσμοπολίτικα, και μερικές φορές πρωτόγονα και απομακρυσμένα– πρέπει να τα προσεγγίσετε από θαλάσσης.
Κάντε την περιήγηση των Δωδεκανήσων, για λίγες μέρες ή για μία εβδομάδα, όχι με κρουαζιερόπλοιο ή γιοτ, αλλά με ένα μικρό σκάφος, κατά προτίμηση ιστιοφόρο. Θα βιώσετε μια αποκάλυψη: έναν κόσμο διαφορετικό, ένα σύμπαν με διαφορετικά χρώματα, υφές και αισθήσεις, και τα συναισθήματα που όλα αυτά προκαλούν: περιέργεια, ευτυχία, χαρά, ικανοποίηση, ευχαρίστηση. Με αυτόν τον τρόπο ταξίδευε μέχρι πολύ πρόσφατα ο κόσμος μεταξύ αυτών των νησιών.
Tips για ιστιοπλόους
Οι κολπίσκοι στην παρθένα ανατολική ακτή της Καλύμνου (και σε άλλα νησιά) προσφέρουν τη βουκολική αρμονία που προσπάθησα να περιγράψω νωρίτερα. Προσφέρουν επίσης μια αίσθηση ηρεμίας, καθώς και μια αέναη «συνομιλία» ανάμεσα σε στεριά και θάλασσα: κατάσταση που ποτέ δεν θα σας κουράσει και ποτέ δεν θα ξεχάσετε. Οι όρμοι της Καλύμνου είναι μια καλή αφετηρία για να συνεχίσετε την εξερεύνηση στον Βορρά, προς τις δαντελωτές ακτές της Λέρου, τους απομακρυσμένους Λειψούς και Αρκιούς ή ακόμα και το ιερό νησί της Πάτμου.
Αν σας αρέσουν τα αρχαία μνημεία, η βραχώδης νησίδα της Τελένδου, κοντά στην Κάλυμνο, είναι το ιδανικό μέρος για εσάς. Το απότομο βουνό που στέκει επιβλητικό πάνω από έναν αμφιθεατρικό κόλπο έχει τώρα λιγοστούς κατοίκους. Πρέπει να ήταν πολύ διαφορετικά στα πρώτα βυζαντινά χρόνια, όπως δείχνουν τα ερείπια εκκλησιών, μια καλά διατηρημένη νεκρόπολη και τα απομεινάρια μιας εκπληκτικής οχυρωμένης πόλης.
Σε μια μέρα χωρίς φουσκοθαλασσιά, θα βρείτε πολλές μικροσκοπικές αμμώδεις παραλίες, καλά κρυμμένες κάτω από τους απόκρημνους βράχους της χερσονήσου του Κεφάλου, στη δυτική Κω. Αυτά τα σημεία είναι τόσο γραφικά και είναι αδύνατον να προσεγγιστούν με οποιονδήποτε άλλο τρόπο. Θα σας δώσουν την εντύπωση ότι, εκτός από εσάς, μόνο οι γοργόνες έχουν περάσει από εδώ.
Το νησάκι Γυαλί, ανάμεσα σε Κω και Νίσυρο. (Φωτογραφία: Heinrich Hall, Peter Sommer Travels)
Αγκυροβολήστε στο νησάκι Γυaλί, ανάμεσα στην Κω και τη Νίσυρο, και θα έχετε την ευκαιρία να βουτήξετε σε απίστευτα διαυγή νερά για να αγγίξετε την ψιλή λευκή άμμο στον βυθό ή να φτάσετε μέχρι την ακτή, ψάχνοντας κομμάτια ελαφρόπετρας ή οψιδιανού: στο ηφαιστειογενές νησάκι γίνεται εξόρυξη της πρώτης, ενώ για τον οψιδιανό οι πληροφορίες λένε ότι γινόταν εξόρυξη εδώ κατά την αρχαιότητα. Μαζί με αυτά, φυσικό ηφαιστειακό γυαλί καλύπτει τις τραχιές, διαμορφωμένες από τη λάβα, πλαγιές (συνιστώ να μην προσπαθήσετε να τις ανέβετε, το έδαφος είναι σαθρό και επικίνδυνο).
Στο νησάκι Περγούσα, στα δυτικά της Νισύρου, θα βρείτε καταφύγιο από τους δυτικούς ανέμους: ένα απόλυτα ήρεμο κομμάτι γαλαζοπράσινης θάλασσας, όταν τριγύρω σηκώνονται φουρτούνες και αντάρες. Περπατήστε στο ακατοίκητο νησί και θα βρείτε τα σημάδια του παρελθόντος που προδίδουν ανθρώπινη παρουσία: κατεστραμμένα πεζούλια και περιφράξεις που άφησαν πίσω τους βοσκοί στους αιώνες που πέρασαν, καθώς επίσης τα ερείπια ενός αρχαίου πύργου, χτισμένου πριν από 2.000 χρόνια, με σκοπό να επιτηρούν οι κάτοικοι ποιος ταξίδευε από τις Κυκλάδες στα Δωδεκάνησα και αντίστροφα.
Η περιήγηση με σκάφος στα Δωδεκάνησα δεν είναι ο μόνος τρόπος να τα γνωρίσετε, αλλά σίγουρα είναι ξεχωριστός. Μια ευχάριστη εμπειρία που δεν θα ξεχάσετε – και αυτή που κάθε φορά κρύβει νέες εκπλήξεις! Για να κινηθείτε με μικρό σκάφος για αρκετές ημέρες, μπορείτε να ναυλώσετε διάφορους τύπους σκαφών, με προσωπικό ή χωρίς, σε όλα τα μεγάλα νησιά. Για ομάδες δέκα και περισσότερων, τα σκάφη gulets (ξύλινα ιστιοπλοϊκά με μηχανή και πολλές καμπίνες, πολύ συνηθισμένα στην Τουρκία και όλο και περισσότερο τώρα τελευταία στην Ελλάδα) είναι μια θαυμάσια επιλογή. Ένα ταξίδι διάρκειας μιας εβδομάδας στα Δωδεκάνησα μπορεί να σχεδιαστεί με πολλούς τρόπους, ανάλογα με τις προτιμήσεις σας. Επικεντρωθείτε στη θαλάσσια ζωή και στις παραλίες, στις πόλεις, στα λιμάνια, στα εστιατόρια και στα μπαρ ή σε μέρη με πολιτιστικό και αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Το καλύτερο θα είναι να κάνετε έναν συνδυασμό από τα παραπάνω.
Μια πρόταση είναι να ξεκινήσετε από την Κω, εξερευνώντας πρώτα την πόλη, που είναι πλούσια σε αρχαιολογικά ευρήματα. Η γειτονική Ψέριμος είναι μικρή και με παρθένα τοπία, ενώ στην Κάλυμνο θα δείτε την πρωτεύουσα Πόθια και τους απομονωμένους όρμους ολόγυρα στο νησί.
Άποψη της Αγίας Μαρίνας, Λέρος. (Φωτογραφία: Heinrich Hall, Peter Sommer Travels)
Ακολουθεί η Λέρος, που κρύβει πολλά μυστικά, η Τέλενδος και επιστροφή στην Κω. Ξεκινώντας από τη Ρόδο, το ταξίδι μιας εβδομάδας θα μπορούσε να περιλαμβάνει τη Σύμη με την εξαιρετικά όμορφη πρωτεύουσα με τα πολύχρωμα αρχοντικά, την καταπράσινη Τήλο, την ηφαιστειακή Νίσυρο, την απομακρυσμένη Χάλκη και επιστροφή στη Ρόδο.
Εντυπωσιακές βραχονησίδες στη θαλάσσια περιοχή των Λειψών. (Φωτογραφία: Heinrich Hall, Peter Sommer Travels)
Ξεκινώντας από τη Λέρο ή την Πάτμο, θα έχετε πρόσβαση στα βυζαντινά θαύματα της Πάτμου και στα διάσπαρτα νησάκια ανατολικά της Πάτμου και βόρεια της Λέρου: Λειψοί, Αρκοί και πολλά άλλα ειδυλλιακά σημεία που θα σας προσκαλέσουν να κάνετε στάση σε όλα και να απολαύσετε τη στιγμή…
ΠΩΣ ΠΑΜΕ
Τέτοιου είδους εκδρομές με σκάφος στα Δωδεκάνησα προσφέρουν πολλοί ταξιδιωτικοί πράκτορες και συνήθως οι εκδρομές ξεκινούν Σάββατο. Μια καλή επιλογή είναι το Peter Sommer Travels με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο (www.petersommer.com), που προσφέρει πολιτιστικές κρουαζιέρες με gulet για μέχρι 16 άτομα, καθοδηγούμενες από μια ομάδα αρχαιολόγων. Εκτός από τις προγραμματισμένες περιηγήσεις τους στα Δωδεκάνησα, προσφέρουν επίσης εξατομικευμένες ιδιωτικές εκδρομές. Για μικρότερα σκάφη έχετε πολλές επιλογές, όπως το Vastardis Yachting (vastardisyachting.gr) και το Istion (www.istion.com), το καθένα με σκάφη στη Ρόδο και στην Κω, ή το Kavas Yachting (www.kavas.com) με έδρα την Κω. Σε κάποια από αυτά μπορείτε να νοικιάσετε σκάφος και για λιγότερες από 7 μέρες.
|| Ο Heinrich Hall είναι αρχαιολόγος, με ειδίκευση στην προϊστορία του Αιγαίου και στην κλασική Ελλάδα. Εργάζεται ως ξεναγός στο Peter Sommer Travels. Έχει δημοσιεύσει άρθρα στο Athens News και στη γερμανική εφημερίδα Frankfurter Allgemeine, καθώς και στο www.petersommer.com/blog.