Ο Πάνος Παλαιολόγος της HotelBrain, οικοδεσπότης του λαμπρού γκαλά των World Travel Awards 2018 που έλαβε χώρα στην Αθήνα, εξηγεί τη σημασία τους και απαντά σε καίριες ερωτήσεις για τον τουρισμό.
H εταιρεία σας αναπτύσσεται, το portfolio σας μεγαλώνει, ο τζίρος σας έχει διπλασιαστεί σε έναν χρόνο, ενώ σχεδιάζετε νέες επενδύσεις. Είστε ένας εξαιρετικά πολυάσχολος άνθρωπος που ανέλαβε τον ρόλο οικοδεσπότη σε ένα μεγάλο, διεθνές τουριστικό πάρτι στην Αθήνα. Πώς προέκυψε και γιατί το κάνατε;
Πέρυσι, στην Αγία Πετρούπολη, βραβευτήκαμε από τα WTA για τρίτη συνεχόμενη χρονιά ως η καλύτερη εταιρεία ξενοδοχειακού management στην Ευρώπη. Τότε θεωρήσαμε καλό να προτείνουμε στον βρετανικό θεσμό να επιλέξει για κάποια επόμενη τελετή του την Ελλάδα ως τόπο διεξαγωγής, θεωρώντας ότι έχει λόγο να γίνει εδώ κάτι τέτοιο. Μετά από λίγο καιρό επανήλθαν, λέγοντας ότι θα το σκέφτονταν σοβαρά αν θέλαμε να αναλάβουμε εμείς τη διοργάνωση. Χωρίς δεύτερη σκέψη μπήκαμε στη διαδικασία να το κάνουμε.
Πόσο ωφελήθηκε επί της ουσίας η HotelBrain –αν ωφελήθηκε– από τη βράβευσή της τέσσερις φορές στα WTA ως καλύτερη εταιρεία Hotel Management;
Το όφελος που αποκομίσαμε είναι η αυτοπεποίθηση και η ανάπτυξη μιας εταιρικής κουλτούρας που ορίζει ότι όλα μπορούν να γίνουν αν δουλεύουμε σκληρά, με πάθος και επιμονή.
Γιατί υπάρχουν τόσα βραβεία στον τουρισμό και πόσο «μετράνε» τελικά αυτά για τον τον ταξιδιώτη-παραθεριστή;
Ο τουρισμός είναι ένας εξαιρετικά ανταγωνιστικός κλάδος. Η έννοια του ξενοδοχείου είναι πολύ γενική, με αποτέλεσμα οι επιχειρηματίες του κλάδου να αναμετρώνται βάσει του concept, του design, του ιδιαίτερου lifestyle που «πουλάνε» μέσα από το κατάλυμά τους. Εύλογα προκύπτει η ανάγκη ανάδειξης. Τα βραβεία του τουρισμού «μετράνε» ανάλογα με το κύρος του κάθε θεσμού και τις τεχνικές και τις μεθόδους αξιολόγησης που αυτός χρησιμοποιεί.
Τι διαφοροποιεί τα WTA από άλλα βραβεία;
Η διάρκειά τους –φέτος έκλεισαν τα 25 τους χρόνια–, η μαζική αποδοχή και η διεθνής αναγνώριση.
Εσείς ως ταξιδιώτης είχατε ποτέ αρνητική εμπειρία σε βραβευμένο πάροχο υπηρεσιών ή φιλοξενίας;
Όχι, δεν έτυχε.
Μπορεί μια επιχείρηση που λειτουργεί υποδειγματικά και προσφέρει τέλειες υπηρεσίες να μην έχει πέσει ποτέ στο ραντάρ κανενός θεσμού βραβείων;
Σήμερα, όση σημασία έχει να κάνεις κάτι καλά, άλλη τόση έχει να φροντίζεις να το ξέρουν και οι άλλοι. Αν η διεύθυνση κάποιου υποδειγματικού ξενοδοχείου δεν έχει βρει τα εργαλεία να προβάλει τη δουλειά του, δεν θα πέσει στο ραντάρ κανενός θεσμού βραβείων, αλλά ενδεχομένως ούτε στο ραντάρ του ταξιδιώτη.
Ακούγοντας κάποιος άσχετος περί τα τουριστικά ότι μια εταιρεία με 85 υπαλλήλους διαχειρίζεται αποτελεσματικά 200 ξενοδοχεία με 5.000 υπαλλήλους και 135 εκατ. τζίρο, μπορεί να απορήσει. Πώς το καταφέρνει η HotelBrain;
Η δομή της εταιρείας προσομοιάζει σε αυτήν ενός οργανωμένου στρατιωτικού σχηματισμού. Το κάθε ξενοδοχείο αποτελεί μια επιμέρους επιχειρησιακή μονάδα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, brand, δυνατότητες και ανάγκες, έχει ξεχωριστή αποστολή και ηγεσία, με το «πεντάγωνο» της HotelBrain να αναλαμβάνει τον κεντρικό σχεδιασμό, την υποστήριξη και τον συντονισμό αυτών. Με τον τρόπο αυτόν καταφέρνουμε να διαχειριζόμαστε εξατομικευμένα και αποτελεσματικά 200 ξεχωριστά και μοναδικά ξενοδοχεία – από μια all inclusive μονάδα 300 δωματίων μέχρι luxury boutique ξενοδοχεία. Η διαχείριση ποικίλλει από απλό συμβουλευτικό management μέχρι βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες μισθώσεις. Ξεκινήσαμε το 2000 με ένα ξενοδοχείο και το πιο δύσκολο που έχουμε πετύχει μέχρι και σήμερα ήταν το ότι καταφέραμε να αναλάβουμε το δεύτερο! Η οργάνωσή μας βασίστηκε σε μια εμπειρία 18 ετών και επίσης στην ικανότητα των στελεχών μας, στην ενιαία εταιρική μας κουλτούρα και στην ολιστική προσέγγιση που έχουμε στη δουλειά μας. Τέλος, πιστεύουμε απόλυτα οι ίδιοι σε αυτό που κάνουμε. Έτσι εξηγείται άλλωστε ότι είμαστε ανοιχτοί να αναλάβουμε το ίδιο ρίσκο με τον ξενοδόχο –αν το επιθυμεί ο ίδιος–, μέσω των μισθώσεων ξενοδοχείων οι οποίες είναι δομημένες στη λογική του management with guaranty.
Για πόσα από τα 200 έχετε προσωπική άποψη;
Υπάρχουν ξενοδοχεία στα οποία έχω προσωπικά εργαστεί ως διευθυντής και άλλα που πράγματι δεν έχω καν επισκεφτεί. Το σημαντικό όμως δεν είναι η προσωπική μου άποψη, αλλά η άποψη της HotelBrain, η οποία είναι συγκερασμός γνώσης, ενστίκτου και πολλών ετών συσσωρευμένης εμπειρίας – σκεφτείτε ότι ο μέσος όρος εμπειρίας των 85 στελεχών μας είναι 15 έτη. Η εταιρεία μας μπορεί σε άμεσο χρόνο να έχει τεκμηριωμένη άποψη για οποιοδήποτε ξενοδοχείο στην Ελλάδα και είναι σε θέση να το επισκεφτεί εντός μόλις λίγων ωρών, δεδομένου ότι διατηρεί «ομάδες εδάφους» σε Κρήτη, Σαντορίνη, Μύκονο, Ρόδο, Κω, Κέρκυρα, Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Επίσης υπολογίστε ότι εμείς την «άποψή» μας την υποστηρίζουμε μέχρι το τέλος. Δηλαδή δεν προτείνουμε ένα ξενοδοχειακό concept και ένα επιχειρηματικό σχέδιο σε κάποιον ξενοδόχο, παίρνουμε μια αμοιβή και φεύγουμε. Μένουμε και υλοποιούμε το σχέδιο που προτείναμε είτε ως διαχειριστές είτε και ως μισθωτές.
Υπάρχει «ταβάνι» στο πόσο μπορεί να μεγαλώσει η εταιρεία σας;
Το ζητούμενο δεν είναι ο απόλυτος αριθμός των ξενοδοχείων, αλλά η ανάληψη συνεργασιών μέσα από τις οποίες μπορούμε να προσφέρουμε πραγματικές λύσεις. Επιπλέον η ανάπτυξη της εταιρείας μας τροφοδοτείται και από τη μετεξέλιξη του συνολικού κλάδου, όπου πλέον βλέπουμε μια «επαγγελματοποίηση» και προσπάθεια επούλωσης των πληγών που άφησε η μη τεχνοκρατική ανάπτυξη των προηγούμενων ετών, η οποία βασίστηκε και στη μεγάλη χρήση τραπεζικών δανείων. Η HotelBrain πιστεύω ότι μπορεί να βοηθήσει ουσιαστικά. Σήμερα η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζουμε είναι πώς να βοηθήσουμε ταυτόχρονα αφενός τους ξενοδόχους να βελτιώσουν την απόδοση των ξενοδοχείων τους και άρα την αξία της περιουσίας τους, αφετέρου τους πιστωτές τους να ανακτήσουν τα δάνειά τους. Έχοντας το DNA του white label ξενοδόχου, αναλαμβάνουμε μεσοπρόθεσμες μισθώσεις, π.χ. 5-7 έτη, όπου το μίσθωμα εκχωρείται στις τράπεζες και μετά το εν λόγω διάστημα το συνολικό χρέος καθίσταται βιώσιμο βάσει τραπεζικών κριτηρίων. Τότε πλέον ο ξενοδόχος μπορεί να επιλέξει ελεύθερα αν θέλει να συνεχίσει τη μίσθωση, αν θέλει να μας κρατήσει ως διαχειριστές ή αν θέλει να το αναλάβει εξ ολοκλήρου ο ίδιος. Εκτιμάμε ότι αυτό το win-win μοντέλο, που το έχουμε ήδη εφαρμόσει σε αρκετές περιπτώσεις, αποτελεί μια αρκετά ικανοποιητική λύση, έχουμε ήδη σημαντικό pipeline και περιμένουμε περαιτέρω ανάπτυξη του χαρτοφυλακίου των ξενοδοχείων μας.
Σε ποιες περιοχές της Ελλάδας βλέπετε μεγαλύτερα περιθώρια ανάπτυξης;
Θα πρέπει να κάνουμε μια διάκριση μεταξύ της ανάπτυξης ως αριθμού επισκεπτών και της ανάπτυξης ως εισοδήματος, δηλαδή ως μέσου εσόδου ανά επισκέπτη. Για εμάς αυτό που μετράει είναι το δεύτερο. Σημασία έχει να αναβαθμίσουμε το προϊόν μας και να το επανατοποθετήσουμε στη διεθνή αγορά σε υψηλότερα standards, αξιώνοντας υψηλότερο έσοδο. Αυτή είναι και η σωστή σειρά: υψηλή ποιότητα πρώτα και μετά υψηλότερη τιμή. Ίδιο κακό κάνει ένα αξιόλογο ξενοδοχείο που είναι «αιχμάλωτο» στους tour operators σε φθηνό all inclusive πρόγραμμα, με ένα κακό ξενοδοχείο στη Μύκονο που είναι υπερτιμημένο για το προϊόν που προσφέρει. Επομένως, βλέπω περιθώρια ανάπτυξης όπου υπάρχουν ξενοδόχοι οι οποίοι μπορούν να αναβαθμίσουν το προϊόν που προσφέρουν και να διατηρήσουν μεσοπρόθεσμα τη σχέση αξίας-τιμής. Βοηθούν βέβαια τα αεροδρόμια και οι υποδομές, αλλά το βασικό είναι το προϊόν. Δείτε ως παράδειγμα το «νησί» της Ελούντας στην Κρήτη, την Costa Navarino ή τη διαφορά που έκανε το Sani.
Ας μιλήσουμε για τον τουρισμό γενικά. Είστε αισιόδοξος ότι το «τρένο» του τουρισμού της Ελλάδας, όπως παρουσιάζεται, θα μείνει στις ράγες και θα συνεχίσει να αναπτύσσει ταχύτητα;
Η Ελλάδα είναι ένας ανεπτυγμένος τουριστικός προορισμός που διαθέτει φυσική ομορφιά, ιστορικότητα, υψηλές παροχές. Αν συνεχιστούν η επαγγελματική διαχείριση στον κλάδο και η σκληρή δουλειά, δεν βρίσκω τον λόγο να μη συνεχιστεί και η ανάπτυξη.
Είναι η μείωση του ΦΠΑ το υπ’ αριθμόν ένα αναπτυξιακό μέτρο που πρέπει να ληφθεί στον τουρισμό;
Είναι σημαντικό, δεν είναι το υπ’ αριθμόν ένα.
Εκτός αυτού, πού «πονάμε»; Στη στελέχωση, στη νοοτροπία;
Αποφεύγω να γίνομαι αφοριστικός. Έχω καταλήξει στο ότι γενικά είμαστε ανώριμοι επιχειρηματικά, γιατί είμαστε μια σχετικά νέα χώρα που ξεκίνησε χωρίς δομές, κουλτούρα και στρατηγική. Όταν οι Άγγλοι έβλεπαν ως παγκόσμιο τουριστικό προϊόν τα μουσεία τους και ο Έλγιν φυγάδευε τα μάρμαρα του Παρθενώνα, εμείς είχαμε άλλα σοβαρότερα προβλήματα. Από την άλλη η έμφυτη ελληνική φιλοξενία και το δαιμόνιό μας μας έχουν επιτρέψει να κάνουμε μικρά θαύματα κατά καιρούς ή κατά τόπους. Στον τουρισμό έχουμε ίσως το καλύτερο προϊόν παγκοσμίως και αυτό μας έκανε να επαναπαυτούμε και να γίνουμε λίγο μαλθακοί. Όλα αυτά αλλάζουν όμως, και σε αυτό σημαντικό ρόλο έπαιξε και η οικονομική κρίση. Ο τουρισμός πλέον είναι η βασική μας βιομηχανία και όχι ένα πάρεργο για το καλοκαίρι ή μια απασχόληση για τη σύζυγο. Οι επενδύσεις δεν είναι για να καταναλώνουμε επιδοτήσεις και οι προκαταβολές από τους tour operators δεν είναι χριστουγεννιάτικα δώρα. Έχουμε πολλές αδυναμίες, αλλά πλέον πιστεύω ότι τις έχουμε κατανοήσει και βελτιωνόμαστε. Θέλουμε αρκετά χρόνια και θα αντιμετωπίσουμε και αρκετά προβλήματα, αλλά ίσως για πρώτη φορά ξέρουμε πού θέλουμε να πάμε και κυρίως πώς θα πάμε. Η άποψή μου είναι ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε. Με τον δύσκολο τρόπο, αλλά μπορούμε. Δεν είμαι της εύκολης λύσης που υποδεικνύει να πουλήσουμε τα ξενοδοχεία μας στους ξένους.
Αν έπρεπε να επινοήσετε και να απονείμετε ένα συλλογικό βραβείο στον ελληνικό τουρισμό για τη συνολική του εικόνα τα χρόνια αυτά της κρίσης, ποιο θα ήταν;
Της αντοχής.
Tη βραδιά της απονομής απολαύσατε το spotlight ή επικράτησε το άγχος όλα να κυλήσουν ρολόι;
Επικράτησε το άγχος, μέχρι τη στιγμή που αντιλήφθηκα ότι όλα κυλάνε ομαλά.
Πού και πότε πηγαίνει, αν πηγαίνει, διακοπές ένας επιχειρηματίας που εργάζεται για τις διακοπές των άλλων;
Ένας επιχειρηματίας που εργάζεται για τις διακοπές των άλλων δεν διαφέρει σε τίποτα από οποιονδήποτε άλλο επιχειρηματία. Πηγαίνει διακοπές όπου επιλέγει η γυναίκα του.
Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟ ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ
Ήταν μια βραδιά που η Αθήνα θα θυμάται για καιρό, και όχι μόνο γιατί ο ελληνικός τουρισμός ανακηρύχθηκε ο μεγάλος νικητής της βραδιάς, αποσπώντας σημαντικές διακρίσεις σε κορυφαίες κατηγορίες – ξενοδοχειακές, αλλά και προορισμών, στρατηγικής, κ.ά. Με σημείο αναφοράς το αίθριο του Ζαππείου Μεγάρου, όπου πραγματοποιήθηκε η ευρωπαϊκή απονομή των World Travel Awards, έλαμψε ως η άψογη οικοδέσποινα μιας απαιτητικής διοργάνωσης που το Σάββατο 30 Ιουνίου συγκέντρωσε στην πόλη ηγετικά στελέχη της παγκόσμιας τουριστικής βιομηχανίας.
Η υπουργός Τουρισμού Έλενα Κουντουρά και ο πρόεδρος των WTA, Graham Cooke.(Φωτογραφία: © Mark Hakansson)
Τα «Όσκαρ του τουρισμού» έφερε στην Αθήνα η βραβευμένη ως κορυφαία για 4 συνεχόμενες χρονιές (2015-2018) εταιρεία management ξενοδοχείων Ευρώπης και Ελλάδας ΗοtelBrain. Έστησε μια τελετή προσεγμένη μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια –από το χαλαρό κοκτέιλ της υποδοχής, χωρίς ουρές και αναμονή κατά την είσοδο των προσκεκλημένων στην κυρίως εκδήλωση, μέχρι τις οθόνες, όπου με μια ματιά έβρισκες την ακριβή θέση σου στα τραπέζια, το ελληνικότατο αλλά ευφάνταστα πειραγμένο μενού και την ενθουσιώδη Ρένα Μόρφη να διασκευάζει επί σκηνής Pink Martini και να σε κάνει να μη θες να σηκωθείς από τη θέση σου στα διαλείμματα.
Μουσικό διάλειμμα, με τους Duo Violins επί σκηνής. (Φωτογραφία: © PANOULIS DIM)
Ο απολογισμός της βραδιάς βρήκε, μεταξύ άλλων, την Αθήνα να κρατάει τα σκήπτρα του καλύτερου ευρωπαϊκού προορισμού city break και την Ακρόπολη του ευρωπαϊκού αξιοθέατου, το Γραφείο Συνεδρίων και Επισκεπτών του Δήμου Αθηναίων να ανακηρύσσεται κορυφαίο ευρωπαϊκό γραφείο τουρισμού πόλης, τον ΕΟΤ να αποσπά τη διάκριση της καλύτερης εθνικής τουριστικής στρατηγικής και καμπάνιας για το 2018 και την Πελοπόννησο να αναδεικνύεται top προορισμός παραλίας.
Αλεξάνδρα Μανδράκου