«Παρά την κρίση της Covid και τα πολύπλοκα προβλήματα της αμερικανικής κοινωνίας, καμία πόλη δεν έχει καταφέρει να ξεπεράσει τη Νέα Υόρκη ως το απόλυτο κέντρο της σύγχρονης τέχνης. Το λένε και οι αριθμοί. Αν και ξέρεις τι λένε εδώ; If you can make it in Athens, you can make it everywhere (Αν μπορείς να πετύχεις στην Αθήνα, μπορείς να πετύχεις παντού)». Η Σωζήτα Γκουντούνα ξεκίνησε απ’ την Αθήνα, μετακόμισε στο Λονδίνο για σπουδές Φιλοσοφίας, Θεάτρου και Σκηνοθεσίας στη RADA, έκανε το διδακτορικό της στη σχέση εικαστικών και παραστατικών τεχνών και έμεινε στη βρετανική πρωτεύουσα για 17 χρόνια, δουλεύοντας στην ακαδημία και ως curator. Από τα πρώτα χρόνια της καριέρας της, θέλησε να συστήσει τη σύγχρονη ελληνική καλλιτεχνική σκηνή στο εξωτερικό, συμβάλλοντας με διάφορες δράσεις στην εξωστρέφεια του ελληνικού πολιτισμού, ιδιαίτερα όσον αφορά τα εικαστικά.
Σήμερα μένει στη Νέα Υόρκη, είναι επικεφαλής του Ιδρύματος του διάσημου Αμερικανού εικαστικού Raymond Pettibon και επίκουρη καθηγήτρια ιστορίας και τέχνης στο Πανεπιστήμιο CUNY. Επιλέχτηκε ως η πρώτη Andrew W. Mellon επιμελήτρια στο Iνστιτούτο και την Μπιενάλε Performa της Νέας Υόρκης, ενώ έχει επιμεληθεί προγράμματα και εκθέσεις στο New Museum της Νέας Υόρκης, στη Ντοκουμέντα, στο Πολιτιστικό Κέντρο του Ωνασείου στη Νέα Υόρκη κ.α. Ως curator έχει εργαστεί σε σειρά ατομικών εκθέσεων γνωστών καλλιτεχνών, όπως οι Martin Creed, Santiago Sierra, Lynda Benglis, Marie Voignier και Roy Ascott, ενώ ακόμα συνεργάστηκε για την παραγωγή της Marina Abramovic «Seven Deaths». Το 2008 ίδρυσε στο Λονδίνο και την Αθήνα το Out of the Box Intermedia, που ειδικεύεται στην έρευνα και την παραγωγή διατομεακών projects με τη διεθνή συνεργασία πανεπιστημίων.
Το Greece in USA είναι το νέο της καλλιτεχνικό «παιδί», του οποίου είναι εμπνεύστρια και καλλιτεχνική διευθύντρια. Πρόκειται για μια καινοτόμο πολιτιστική πλατφόρμα με διεθνή εμβέλεια, που στόχο έχει να προωθήσει σύγχρονους Έλληνες καλλιτέχνες στις ΗΠΑ. «Καταρχάς πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός», μου λέει η κ. Γκουντούνα. «Διοργανώνουμε ελληνοαμερικανικές και ελληνικές σύγχρονες παραγωγές που εστιάζουν στα εικαστικά, στις παραστατικές τέχνες όπως το θέατρο, στον πειραματικό κινηματογράφο, τον κινηματογράφο, τα νέα μέσα, την αρχιτεκτονική και το χορό.
Σχεδιάζουμε ιδέες και πρωτότυπα καλλιτεχνικά προγράμματα πάνω σε συγκεκριμένες θεματικές και αναθέτουμε σε καλλιτέχνες να δημιουργήσουν νέα έργα πάνω σ’ αυτές ή συνεργαζόμαστε μαζί τους πάνω σε υπάρχοντα έργα. Στόχος μας είναι να συνεργαστούμε εκτός από τους διακεκριμένους Έλληνες καλλιτέχνες και με ανερχόμενους είτε άλλους που για κάποιο λόγο, ενώ το έργο τους έχει μεγάλο ενδιαφέρον, δεν είναι στο προσκήνιο. Επιθυμούμε να πάρουμε τη δουλειά τους και να την τοποθετήσουμε δίπλα σε projects που διοργανώνουμε με καλλιτέχνες εγνωσμένου κύρους, η ακτινοβολία των οποίων θα φωτίσει και το δικό τους μονοπάτι, με την ελπίδα η δουλειά τους να ανοίξει σ’ ένα ευρύτερο κοινό συλλεκτών ή curators», τονίζει.
©Raymond Pettibon, Σωζήτα Γκουντούνα
Ο οργανισμός αναπτύσσει παραγωγές που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των χώρων (επιτόπια-site specific) και των νέων και ενδιάμεσων μέσων. Η προώθηση της διεθνούς ανταλλαγής πρακτικών και γνώσεων στις τέχνες, της διερεύνησης των μεθόδων που χρησιμοποιούνται στις θεατρικές και επιμελητικές πρακτικές και των σημείων διασταύρωσης μεταξύ των τεχνών, της κοινωνίας και της δημόσιας σφαίρας μέσω παρεμβάσεων, συλλογικών δράσεων, εκπαιδευτικών προγραμμάτων και δημοσιεύσεων, βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος του οργανισμού.
«Έχουμε αναπτύξει ένα δίκτυο επαφών με σημαντικούς εκθεσιακούς χώρους, ινστιτούτα, γκαλερί και μουσεία της Νέας Υόρκης, κι έτσι μπορούμε να παρέχουμε το πλαίσιο για την εξωστρέφεια των Ελλήνων καλλιτεχνών. Μπορούμε να κάνουμε και διευρυμένα projects, όπως να φέρουμε μια θεατρική παραγωγή. Σ αυτό βοηθάει πολύ η υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού της Ελλάδας, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι το διοικητικό συμβούλιο του οργανισμού απαρτίζεται, μεταξύ άλλων, από τον Γιάννη Καπλάνη, Γενικό Διευθυντή του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου και τον Ανδρέα Τάκη, Πρόεδρο του MoMUS».
Στη λογική του σχεδιασμού projects με βάση μια συγκεκριμένη θεματική, που θα χτίσουν μακροχρόνιες συνεργασίες με κορυφαία ιδρύματα της περιοχής, εντάσσεται η εναρκτήρια έκθεση με τίτλο “The Right to Silence?” (Το Δικαίωμα στη Σιωπή;). Θέμα της το σωφρονιστικό σύστημα, τα καθεστώτα φυλάκισης και εγκλεισμού και η μεταρρύθμιση της ποινικής δικαιοσύνης, σε διαφορετικά γεωγραφικά και πολιτικά πλαίσια. Η πρώτη φάση της έκθεσης παρουσιάζεται αυτή την περίοδο στο John Jay College of Criminal Justice, CUNY, City University of New York με τη συμμετοχή 43 Ελλήνων και Κύπριων Καλλιτεχνών, ενώ η δεύτερη παράλληλη δράση αναμένεται στο Undercurrent, έναν από τους πιο επιδραστικούς εκθεσιακούς χώρους παγκοσμίως με έδρα το Μπρούκλιν.
(από αριστερά) Εύα Γιαννακοπούλου, Διονύσης Καβαλλιεράτος, Δέσποινα Χατζηπαυλίδου, Μανώλης Λεμός-Δασκαλάκης, Πάνος Σκλαβενίτης, Αριστείδης Λάππας, Μαρία Άντελμαν, Έφη Σπύρου, Γιώργος Σταματάκης, Πάνος Τσαγκάρης©Press
«Η έκθεση θα εξετάσει, ακόμα, τα ζητούμενα σε σχέση με τα διεθνή διατάγματα για τον κορωνοϊό και τις προεκτάσεις του κατ’ οίκον περιορισμού», ξεκαθαρίζει η κ. Γκουντούνα, η οποία επιμελείται την έκθεση. Το ρίσκο για τη λειτουργία της πλατφόρμας εν μέσω πανδημίας είναι τεράστιο, δεν διστάζει όμως να το πάρει. «Ευελπιστούμε το καλοκαίρι τα πράγματα να είναι πιο ομαλά, ώστε να προχωρήσουμε με τις δράσεις που ετοιμάζουμε σε εξωτερικούς δημόσιους χώρους».
«Ο σύγχρονος curator πρέπει να είναι και ερευνητής, να ξέρει σε βάθος τα πρωτότυπα καλλιτεχνικά ρεύματα, αλλά και τα σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα που ανακύπτουν», μου λέει. «Σαν σύγχρονος μάγος, πρέπει να βρίσκει έξυπνες λύσεις σε ανασφαλή περιβάλλοντα. Η Ελλάδα έχει ένα τεράστιο εύρος σπουδαίων συλλεκτών και καλλιτεχνών. Λείπει όμως το πλαίσιο ανάδειξης των νέων καλλιτεχνών ή και των “mid-career” εικαστικών που μπορούν να ξαναβρεθούν στο προσκήνιο.
Οι μεγάλες γκαλερί στην Αθήνα που πάνε στις μεγάλες φουάρ τέχνης, πρέπει να καλύψουν σημαντικά ποσά για το περίπτερό τους, τη στιγμή που το έργο ενός νέου Έλληνα καλλιτέχνη κοστίζει αρκετά λιγότερο από αυτό των ξένων καλλιτεχνών. Πώς θα βγάλει τα λεφτά της; Γι’ αυτό επιλέγουν να δουλεύουν με ξένα μεγάλα ονόματα. Στο Λονδίνο ξέρετε πώς εν μέρει χτίστηκε η σκηνή; Από τον Saatchi που αποφάσισε να αγοράζει έργα τελειόφοιτων του Saint Martins και να τους κάνει αυτός γνωστούς. Δυστυχώς, υπάρχει μια αρτηριοσκλήρωση και από την πλευρά των συλλεκτών, που επιλέγουν να δώσουν 1 εκατομμύριο για να αγοράσουν τους κλασικούς, παρά 50 χιλιάδες για 5 νέους καλλιτέχνες. Αυτό είναι και το στοίχημα της πλατφόρμας. Να δώσει φως σε πρωτοπόρους καλλιτέχνες, να τους συστήσει στο τεράστιο κοινό της Αμερικής και γιατί όχι να τους κάνει καθεστώς».
Info: Ανακαλύψτε τις δράσεις της νέας πλατφόρμας πολιτισμού Greece in USA στο greeceinusa.com.
– ΒΛΑΣΗΣ ΚΩΣΤΟΥΡΟΣ
Δημοσιεύτηκε στο Vogue.gr – Διαβάστε περισσότερα εδώ