Ήρωες από μέταλλο

5' 57" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ήρωες  από μέταλλο-1Μια γλυπτή, με σπετσιώτικες λεπτομέρειες, ενδυμασία της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας συνομιλεί με αυθεντικά ελληνικά τοπικά ενδύματα που εκτίθενται στις προθήκες, ενώ το διαπεραστικό βλέμμα του Γέρου του Μοριά διασταυρώνεται με εκείνο της Μόσχως Τζαβέλλα σε δύο ψηφιδωτά πορτρέτα. Αφορμή για τη συνεύρεση Ελλήνων ηρώων και ενδυματολογικών θησαυρών είναι ο εορτασμός των 200 χρόνων από την έναρξη του ελληνικού αγώνα. Όσο για το αποτέλεσμα, μια ευτυχής συνέργεια στην πόλη της Καλαμάτας.

«Είναι ένας ωραίος διάλογος μεταξύ του παρελθόντος και του παρόντος», λέει ο καλλιτέχνης Νίκος Φλώρος για την έκθεση Ήρωες από Μέταλλο που παρουσιάζεται στον χώρο της Συλλογής Ελληνικών Ενδυμασιών «Βικτωρία Γ. Καρέλια» του Λυκείου των Ελληνίδων Καλαμάτας. «Πρόκειται για ένα μουσείο πρότυπο. Μετά από χρόνια κάνω έκθεση στην Ελλάδα, ύστερα από πρόταση της Βικτωρίας Καρέλια. Το πάθος της και το πάθος μου ήρθαν μαζί και τα όποια εμπόδια παρουσιάστηκαν λόγω της πανδημίας ξεπεράστηκαν».

Ήρωες  από μέταλλο-2

Σε έναν χώρο που μπορεί να υπερηφανεύεται για την υπερσύγχρονη μουσειακή τεχνογνωσία και αισθητική του, τα «επαναστατικά» έργα του Φλώρου βρίσκουν τη θέση τους – μέχρι τον Νοέμβριο. Η ιδέα για τη συγκεκριμένη θεματική συλλογή υπήρχε στο μυαλό του καλλιτέχνη από το 2015, ενώ η υλοποίησή της ξεκίνησε με την προετοιμασία του υλικού, μια ιδιαίτερα χρονοβόρα διαδικασία.

Η ψηφιδωτή προσωπογραφία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη –σε διάσταση 199 εκ. ύψος x 125 εκ. πλάτος– είναι φτιαγμένη από χιλιάδες μίνι κομμάτια μετάλλου που προέρχονται από κουτάκια αναψυκτικών – τη χαρακτηριστική τεχνική του δημιουργού της. Tο ίδιο και η ενδυμασία της Μπουμπουλίνας, η οποία στέκεται στα 260 εκ. ύψος και μοιάζει να βρίσκεται σε κίνηση.

«Τα έργα με δυσκόλεψαν. Είναι πολύ ιδιαίτερες προσωπικότητες οι ήρωες του ‘21», σημειώνει ο Φλώρος. «Έπρεπε να βρω στοιχεία. Ήταν άνθρωποι που δεν καθόντουσαν να ποζάρουν και για αυτό τα έργα είναι κατά προσέγγιση. Έπρεπε να ξαναδημιουργήσω τα πρόσωπά τους, να τα ανασυνθέσω μέσα από έρευνα. Ο στόχος μου ήταν ο συναισθηματικός τους κόσμος μετά τη μάχη. Η αίσθηση του βλέμματός τους μετά από μια νίκη».

Ήρωες  από μέταλλο-3

Με σπετσιώτικες λεπτομέρειες η ενδυμασία της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας – διακρίνεται (κάτω) η ιδιαίτερη ψηφιδωτή τεχνική του Νίκου Φλώρου.

Ήρωες  από μέταλλο-4

«Ψαροκώσταινα»

Μια από τις λιγότερο γνωστές ιστορίες της περιοδικής έκθεσης, είναι εκείνη της Πανωραίας Χατζηκώνστα. Αρχόντισσα από το Αϊβαλί, η Χατζηκώνστα έχασε την οικογένειά της όταν καταστράφηκε η Μικρασιατική πόλη. Κατέφυγε στο Ναύπλιο, όπου έχοντας χάσει όλη την οικογενειακή περιουσία, φρόντιζε ορφανά παιδιά δουλεύοντας ως πλύστρα. Μαρτυρίες εκείνης της εποχής αναφέρουν ότι όταν οργανώθηκε στην πόλη ένας έρανος για τις ανάγκες του αγώνα στο πολιορκημένο Μεσολόγγι, η Χατζηκώνστα προσέφερε τα τελευταία της υπάρχοντα, μεταξύ των οποίων ένα ασημένιο δαχτυλίδι. Η ιστορία την κατέγραψε ως «Ψαροκώσταινα», όμως ο Φλώρος αναπαριστά την ενδυμασία της στην αρχοντική της μορφή.

Η ιστορία της ένδοξης εκείνης εποχής αγγίζει προσωπικά και τον ίδιο τον καλλιτέχνη. Ο προ-προπάππους του, Νίκος Φλώρος, μέλος οικογένειας οπλαρχηγών, αποκεφαλίστηκε στη μάχη των Αθηνών. Μεγαλώνοντας, ο μικρός Νίκος έμαθε την οικογενειακή ιστορία από τον πατέρα του, ενώ πολλά από τα προσωπικά κειμήλια εκείνης της εποχής δωρίστηκαν από την οικογένεια Φλώρου στο Ιστορικό Αρχείο Λαμίας.

«Η έκθεση αποτελεί επίσης έναν φόρο τιμής στον πρόγονό μου, στη θυσία του για την ελευθερία. Το μεγαλύτερο κειμήλιο είναι το όνομά του, ίσως έχω πάρει και λίγη από την τρέλα του», λέει ο Φλώρος. «Αυτοί οι άνθρωποι δεν άφησαν περιθώρια, ήθελαν να ζήσουν ελεύθεροι ή να πεθάνουν. Όμως, όλο αυτό βρίσκεται και στην ψυχή του κάθε Έλληνα, αλλά και σε ένα παγκόσμιο επίπεδο. Γι’ αυτό και συγκίνησε μεγάλους καλλιτέχνες και συγγραφείς. Η επανάσταση αφορούσε την ελευθερία του ανθρώπου. Ο δυτικός πολιτισμός είναι σαν να χρωστούσε αυτήν την απελευθέρωση της Ελλάδας. Για ιδανικά πολέμησαν. Και για αυτήν την ελευθερία πολεμάς κάθε μέρα, είναι μια συνεχόμενη μάχη».

Αριστοτεχνία

Η ελληνική ιστορία κυλάει και μέσα από τις χρυσές κλωστές με τις οποίες είναι κεντημένοι οι επενδύτες και οι ντουλαμάδες της μόνιμης συλλογής στο μουσείο-κόσμημα της Καλαμάτας. Κομμάτια που υπογραμμίζουν την αριστοτεχνία των τερζήδων –των ραφτών που περιόδευαν και έραβαν τους πελάτες της εποχής– τα ενδύματα παρουσιάζουν έναν ενδυματολογικό πλούτο ο οποίος συμπληρώνεται από χειροποίητα κοσμήματα. Η σημαντικότατη αυτή συλλογή αποτελεί έργο ζωής της συλλέκτριας Βικτωρίας Γ. Καρέλια, ιδρυτικού μέλους και επί πολλά χρόνια επικεφαλής του Λυκείου των Ελληνίδων Καλαμάτας. Μια προσωπική συλλογή στην αρχή, το έργο της 50χρονης αναζήτησης φορεσιών ανά την Ελλάδα εντέλει παραχωρήθηκε στο Λύκειο των Ελληνίδων Καλαμάτας.ελισ

Ήρωες  από μέταλλο-5

Διαπεραστικό βλέμμα: η προσωπογραφία του Γέρου του Μοριά.

Έργα καραντίνας

Στο μεταξύ, η δουλειά του Φλώρου που παρουσιάζεται στην Καλαμάτα θα μπορούσε να ονομαστεί και «έργα καραντίνας». Τα πορτρέτα και οι ενδυμασίες-γλυπτά δημιουργήθηκαν στην Τρίπολη, γενέτειρα πόλη του δημιουργού, ο οποίος μεγάλωσε στην Αθήνα. Στο στούντιό του στην πρωτεύουσα της Αρκαδίας, ο καλλιτέχνης πέρασε τις περιόδους των μεγάλων περιορισμών, ζώντας μια μοναχική, αλλά δημιουργική ζωή. Υπό συνθήκες πρώην κανονικότητας, όλη αυτή η περιόδος θα είχε βρει τον καλλιτέχνη να ταξιδεύει με τα έργα του εκτός ελληνικών συνόρων.

Τα τελευταία χρόνια, μέσα από τις εκθέσεις του, ο Φλώρος αναπτύσσει μια διαδρομή βασισμένη στην έννοια της πολιτιστικής διπλωματίας. Ανάμεσα στα διεθνή του πρότζεκτ, μια παρουσίαση στη Γεωγραφική Εταιρεία της Λισαβόνας, όπου φιλοξενήθηκαν, μεταξύ άλλων, πορτρέτα της Μαρίας Κάλλας, μια έκθεση στο Μουσείο του Ελ Γκρέκο στο Τολέδο με έργα εμπνευσμένα από τον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο, μια έκθεση στο Κρατικό Μουσείο Τσαριτσίνο της Μόσχας όπου παρουσιάστηκαν κοστούμια-γλυπτά εμπνευσμένα από την Κάλλας και τη Γκρέις Κέλι και μια παρουσίαση στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Ισάακ στην Αγία Πετρούπολη με έργα εμπνευσμένα από τους τελευταίους τσάρους της Ρωσίας, τους Ρομανώφ. Πιο πρόσφατα, η συλλογή του Φλώρου Μαρία Κάλλας-Μήδεια-Αργοναύτες παρουσιάστηκε σε μία σειρά εκθέσεων στη Γερμανία, μεταξύ των οποίων και το Μουσείο Γλυπτών του Βούπερταλ, ύστερα από πρόσκληση του χοροθεάτρου Pina Bausch και του συνεργάτη της ιστορικής ομάδας, Δάφνι Κόκκινου.

Σε όλες τις καλλιτεχνικές του εξορμήσεις, το βασικό υλικό του Φλώρου παραμένει αναλλοίωτο. Ο καλλιτέχνης συλλέγει τα αλουμινένια κουτάκια αναψυκτικών και μετατρέπει τη μεταλλική πρώτη ύλη σε ίνες με σκοπό να «υφάνει» ένα μεταλλικό ύφασμα. Διαδικασία που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως upcycling, μια αναβαθμιστική ανακύκλωση, η καλλιτεχνική αυτή ιδέα κατοχυρώθηκε από τον δημιουργό στη Νέα Υόρκη, την εποχή που εκείνος ζούσε και εργαζόταν εκεί.

«Τα κομμάτια αλουμινίου είναι ένα ιδιαίτερα δύσκολο υλικό που πρέπει να τιθασεύεις, γιατί πολλές φορές σε κατευθύνει εκείνο», εξηγεί ο Φλώρος. «Το κοφτερό μέταλλο θα σε παιδεύσει, αλλά αυτό που με ενδιαφέρει είναι το αποτέλεσμα που δίνει, αυτή η ιδιαίτερη λάμψη του. Στο μέλλον, θα ήθελα να δουλέψω και με άλλα υλικά, όμως σε αυτήν την περίπτωση, τα μικρά αυτά κομμάτια αλουμινίου συνθέτουν έναν καθρέφτη όπου αντανακλώνται οι μορφές του παρελθόντος».

Στο μεταξύ, η επανεμφάνιση του καλλιτέχνη στα εγχώρια εκθεσιακά ύδατα αυτήν τη γιορτινή για την Ελλάδα χρονιά, αποτελεί μια συγκινητική στιγμή για τον ίδιο. «Είναι μεγάλη η περηφάνια και η χαρά που επιστρέφω ύστερα από τόσα χρόνια, όπου τόσα έχουν γίνει σε προσωπικό και γενικότερο επίπεδο. Η Ελλάδα είναι πάντα στην ψυχή μου, αλλά αναζητώ το καλύτερο. Αυτή η έκθεση γίνεται στον κατάλληλο χώρο, την κατάλληλη στιγμή», τονίζει.

Τα κείμενα του καταλόγου της έκθεσης στην Καλαμάτα υπογράφει η Κατερίνα Κοσκινά, ενώ την επιμέλεια της παρουσίασης έχει ο Αριστοτέλης Καραντής. Ανάμεσα στους Ήρωες από Μέταλλο βρίσκεται και η Γαλανόλευκη.

«Πάντα ήθελα να δουλέψω πάνω στην ελληνική σημαία, όμως ήθελα να φτιάξω κάτι διαφορετικό με το υλικό μου», συμπληρώνει ο Φλώρος. «Η σημαία μου είναι ξεφτισμένη, με το κάθε ξέφτι να είναι και μια ιστορία της ελληνικής πραγματικότητας».

comment-below Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή
MHT