Υπάρχει μια εποχή, άχρονη αλλά κατανοητή σε όλους, που μπορεί να λέγεται «όταν οι γονείς μας ήταν νέοι». Είναι εποχή πέρα από τις συμβατές αντιλήψεις του χρόνου, αφού αφορά όλες τις γενιές, όσες παρήλθαν και όσες θα έλθουν. Είναι μια εποχή, κατά κανόνα, μακρινή, οικεία εξ αντανακλάσεως και τρυφερή στα όρια του πένθους.
Μια μικρή φωτογραφία, 14 Χ 8,8 εκατ., είναι ενώπιόν μου, και μου φέρνει μπροστά ένα ζευγάρι του 1950. Δεν τους γνωρίζω, διότι η φωτογραφία αυτή αγοράστηκε ως σπάραγμα αναμνήσεων μέσα από τους ατέρμονες δαιδάλους της μνήμης και της λήθης. Γνωρίζω, όμως, ότι είναι στην Αθήνα, διότι αναγνωρίζω στο βάθος το περιβάλλον της πλατείας Συντάγματος, πληροφορία που επιβεβαιώνεται με ιδιόχειρη γραφή με μελάνι στην πίσω όψη μαζί με τη δήλωση του χρόνου λήψης: 29 Ιανουαρίου 1950. Η Λεωφόρος Αμαλίας… Κάνει κρύο, και είναι από εκείνες τις ωραίες αθηναϊκές λιακάδες που νιώθεις άνετα ώστε να ξεκουμπώσεις το παλτό, αλλά να μπορείς να κρατήσεις και τα γάντια. Αθήνα… Βλέπω στο βάθος τις αγριοπιπεριές της Αμαλίας, σήμα κατατεθέν από την εποχή που σχημάτιζαν διπλές σειρές πριν φαρδύνει ο δρόμος μετά το 1925 και μείνουν λιγότερες. Οπως βαδίζει αυτό το ωραίο και καλοντυμένο ζευγάρι, έξω από το Μέγαρο Νεγρεπόντη, έτσι βάδιζε και η «χρυσή νεολαία» της Αθήνας το 1880 και το 1900. Στα ίδια βήματα. Αλλά, να, που τα παιχνίδια του χρόνου δεν έχουν και τόσο σημασία. Είναι κιόλας 70 χρόνια από τότε που ο πλανόδιος φωτογράφος μας παρέδωσε αυτή τη φωτογραφία. Την έδωσε προφανώς στο χέρι του κυρίου, που μοιάζει να έχει βγει από αμερικανική ταινία του Τζόζεφ Μάνκεβιτς ή του Τζον Χιούστον, και πιθανώς αυτό το υπέροχο, φαρδύπετο παλτό που φοράει θα είχε μια βαθιά εσωτερική τσέπη για να φωλιάσει μέσα η φωτογραφία. Είναι η ληξιαρχική πράξη γεννήσεως μιας μικρής ιστορίας.
Αν είναι Αθηναίοι, το ζευγάρι θα έχει βγει για περίπατο. Η 29η Ιανουαρίου 1950 είναι ημέρα Κυριακή, και η «Καθημερινή» δημοσιεύει στο πρωτοσέλιδό της σε συνέχειες τα «Πολεμικά Απομνημονεύματα» του Ουίνστων Τσώρτσιλ και τα «Παράσιτα» της Δάφνης Ντυ Μωριέ. Στο «Σινεάκ», πάντως, παίζει Χονδρό και Λιγνό και στο «Πάνθεον» θα άρχιζε την επομένη η προβολή της ταινίας του Ροσελίνι «Γερμανία στο έτος μηδέν». Αν είχαν πάρει εφημερίδα θα διάβαζαν ότι την επομένη επίσης, τόσο το «Ρεξ» όσο και το «Αττικόν» θα έπαιζαν τη «Φαντασία» του Γουόλτ Ντίσνεϊ, αλλά αν ήθελαν να πάνε την ίδια μέρα σε απογευματινή προβολή θα μπορούσαν στο «Παλλάς» ή στον «Ορφέα» να δουν τον «Παίκτη» με τον Γκρέγκορι Πεκ και την Αβα Γκάρντνερ. Στις 31 Ιανουαρίου 1950 θα κυκλοφορούσε «επί τέλους» η «Γυναίκα» (και το σπίτι), το «ελληνικό δεκαπενθήμερο περιοδικό» και στις αγγελίες διαβάζουμε ότι ένας νέος 17 ετών ζητεί «οιανδήποτε εργασίαν». Τέλος εποχής, για τα μαγαζιά.
Το Μινιόν αναγγέλλει χειμερινό ξεπούλημα και μια μικρή καταχώριση μας λέει ότι στην πλατεία Λαυρίου, επί της 3ης Σεπτεμβρίου 16, στο κέντρο «Πίνδος» υπάρχει πλήρης ορχήστρα τζαζ με το ζεύγος Παγώνη.
Αλλά το ζευγάρι της φωτογραφίας μας πιθανόν να αφοσιωθεί στον χειμωνιάτικο περίπατό του. Η μέρα απλώνεται μπροστά. Πιθανώς να βαδίσουν κατά μήκος της Αμαλίας και να κατευθυνθούν προς το Ζάππειο. Ισως καθίσουν στην Αίγλη για μια πάστα. Ισως απλώς περπατήσουν πέρα δώθε και ίσως ένας ακόμη φωτογράφος τους σταματήσει για μία ακόμη φωτογραφία και εκείνοι γελώντας να του πουν ότι μόλις είχαν βγάλει. Ασυναίσθητα το χέρι του άνδρα, θα ψαχουλέψει στη βαθιά εσωτερική τσέπη τη φωτογραφία που είχαν βγάλει ή την απόδειξη για να την παραλάβει τυπωμένη από το φωτογραφείο. Μια ημέρα στην Αθήνα πριν από 70 χρόνια.