Οσοι έφυγαν από τη ζωή πρόωρα και έγιναν τραγικοί ήρωες του δημόσιου βίου ή της καθημερινότητας, γαντζώνονται στη φαντασία των κατοπινών. Υπάρχει μια διάσταση ηρωική και βαθιά προσωπική που επιβραδύνει το βήμα μπροστά στα ενθυμήματα όσων άφησαν αυτό το ίχνος. Στη Δράμα υπάρχει η προτομή που θυμίζει τον Αρμεν Κούπτσιο, που απαγχονίστηκε σε εκείνο το σημείο από τους Τούρκους, το 1906. Είχα δει και άλλοτε την προτομή του, εκεί κάτω από το πλατάνι που ξαναφυτεύτηκε στη θέση εκείνου από το οποίο τον κρέμασαν, και που το έκοψαν οι Βούλγαροι κατά τη Β΄ Βουλγαρική Κατοχή (1916). Αλλά στην πρόσφατη επίσκεψή μου στη Δράμα, έπεσα και πάλι πάνω στη μορφή του Αρμεν Κούπτσιου, ένα πρωινό που το φως του ήλιου τον φώτιζε μέσα από τα πλατανόφυλλα. Είχε απαγχονιστεί στα 20 χρόνια του, μάρτυρας του Μακεδονικού Αγώνα, στην υπηρεσία του μητροπολίτη Χρυσοστόμου, που αργότερα έγινε γνωστός στο Πανελλήνιο ως Χρυσόστομος Σμύρνης.
Ηθελα να μάθω για τον Αρμεν, αυτόν τον άγνωστο στους πολλούς, αλλά που στον νομό Δράμας είναι λαϊκός ήρωας. Είχε γεννηθεί στον Βώλακα, αυτό το μεγάλο χωριό στο Φαλακρό όρος, 36 χλμ. ΒΔ της Δράμας. Εκεί υπάρχει επίσης προτομή του και συντηρείται η μνήμη του. Οπως είδα σε ένα βίντεο στο οποίο μιλούσε ο κ. Δημήτρης Αρμεν, πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Βώλακα, το επίθετο Κούπτσιος είναι υποκοριστικό του Προκόπης, που ήταν το όνομα του πατέρα του (ο οποίος επίσης μαρτύρησε αργότερα). Ο Αρμεν ήταν πρωτοπαλίκαρο. Τον υποστήριζε ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος, που όσο έμεινε στη Δράμα (1902-1910), πριν πάει στη Σμύρνη, έκανε εθνικό αγώνα και συνέβαλε στην ανέγερση ελληνικών σχολείων – το νεοκλασικό σχολείο της Δράμας, από το 1908, είναι ένα κόσμημα και κληρονομιά εκείνου του πνεύματος.
Μπροστά στην προτομή του Αρμεν Κούπτσιου, διάστικτη με κουτσουλιές και με κομμένη την άκρη της μύτης, στην πλατεία Ελευθερίας της Δράμας, στέκεσαι βουβός μπροστά στη νεότητα. Αναλογίζεσαι πόσο μακρινές είναι αυτές οι εποχές που ιστορικά είναι χθεσινές και το ίχνος τους έχει περάσει ως μια αυτονόητη παρακαταθήκη. Ο Αρμεν Κούπτσιος στέκει εκεί μαρμάρινος…