Η Εθνική Βιβλιοθήκη αφηγείται

Η Εθνική Βιβλιοθήκη αφηγείται

3' 27" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Πριν από λίγους μήνες συμπληρώθηκαν δύο χρόνια από τη μεταφορά και τη σταδιακή επαναλειτουργία της Εθνικής Βιβλιοθήκης στο καινούργιο της σπίτι, στο Φάληρο. Mπορεί το νεόδμητο κτίριο στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος να είναι πολύ πιο ευρύχωρο, με πάρκινγκ, ασφάλεια και όλες τις ανέσεις μιας σύγχρονης… κατοικίας, ωστόσο μια μετακόμιση είναι πάντα δύσκολη· πόσο μάλλον όταν ο ένοικος είναι από πολλές δεκαετίες βολεμένος στο παλιό του σπίτι, έχει βγάλει «ρίζες» και δυσκολεύεται πια να μετακινηθεί. Αν γράφουμε για τη Βιβλιοθήκη σαν να είναι άνθρωπος, το κάνουμε διότι την ίδια τακτική έχει υιοθετήσει και ο Ηλίας Γιαννακάκης στο ντοκιμαντέρ του με τίτλο «Η μεταφορά», το οποίο θα δούμε στις επερχόμενες «Νύχτες Πρεμιέρας», που θα πραγματοποιηθούν τηρώντας όλα τα πρωτόκολλα ασφαλείας (23/9-4/10).

Ο Ελληνας σκηνοθέτης ακολούθησε τα τελευταία χρόνια την πορεία της Βιβλιοθήκης, αρχικά στην παλιά της στέγη, στα Προπύλαια, και στη συνέχεια στον δρόμο προς το Πάρκο, δίνοντάς της, όπως είπαμε, ανθρώπινη υπόσταση: «Η αρχική μου σκέψη, την οποία ακολουθούσα στα πρώτα 2,5 από τα 4 συνολικά χρόνια που κράτησε το γύρισμα της ταινίας, ήταν να μην υπάρχει αφήγηση ούτε συνεντεύξεις, παρά μόνο η μακρά διαδικασία προετοιμασίας και πραγματοποίησης της μεταφοράς, από τη μία πλευρά, και ο παλμός μιας ταραγμένης και πολύ ζωντανής πόλης από την άλλη, δηλαδή της Αθήνας.

Η Εθνική Βιβλιοθήκη αφηγείται-1

«Η Εθνική Βιβλιοθήκη αποτελεί τον καθρέφτη των πολιτών τής κάθε χώρας», λέει ο κ. Γιαννακάκης.

Στην πορεία, όμως, καθώς είχα “στρατοπεδεύσει” μέσα στο παλιό κτίριο επί τόσο καιρό, συνειδητοποιούσα κάθε στιγμή ότι η δική μας Εθνική Βιβλιοθήκη διαφέρει ριζικά από όλες τις άλλες των προηγμένων χωρών. Ουδέποτε στα 200 χρόνια που υπάρχουμε ως κρατική οντότητα ενδιαφέρθηκε γι’ αυτήν η πολιτεία, ενώ και οι πολίτες την αντιμετώπιζαν πάντα με καχυποψία, ως ένα γραφειοκρατικό τέρας, ως ένα άβατο.

Γεννήθηκε μέσα μου, λοιπόν, η επιθυμία να ακούσω τη φωνή της. Τι θα έλεγε αν μπορούσε να μιλήσει και να ακούσουμε τα όσα έχει βιώσει στο παρελθόν; Τις αγωνίες της, τα συναισθήματά της, τις ταπεινώσεις που έχει υποστεί, τη χαρά, την απογοήτευση και τις κρυφές σκέψεις της; Ζήτησα από την Αμαλία Μουτούση να συνεργαστούμε ώστε να προκύψει η φωνή της Εθνικής Βιβλιοθήκης, ως μιας θηλυκής υπόστασης που άλλοτε είναι κορίτσι και άλλες φορές ώριμη γυναίκα».

Επειτα από 200 χρόνια

Αυτή η «θηλυκή υπόσταση», λοιπόν, αφηγείται την ιστορία της, από τότε που γεννήθηκε μέσα στο Ορφανοτροφείο της Αίγινας, με εντολή του κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια, μέχρι τα κατοπινά γεγονότα (Κατοχή, χούντα, μνημόνια κ.ο.κ.), των οποίων υπήρξε πάντα σιωπηλός μάρτυρας. Γεγονός, ωστόσο, είναι πως παρά την ωραία, αρχαιοπρεπή όψη που είχε τα περισσότερα από αυτά τα χρόνια, στο Βαλλιάνειο, πολύ λίγοι μπήκαν στον κόπο να την επισκεφθούν. «Η Εθνική Βιβλιοθήκη αποτελεί τον καθρέφτη των πολιτών τής κάθε χώρας. Ολα αυτά τα χρόνια μάς απωθούσε, φτωχή, ρημαγμένη και απαξιωμένη όπως ήταν. Περνούσαμε απ’ έξω και δεν της δίναμε την παραμικρή σημασία. Τώρα, στο υπέροχο καινούργιο κτίριο, υπάρχουν θεωρητικά όλες οι προϋποθέσεις ώστε να την αγαπήσουμε και να την ανακαλύψουμε, έστω με καθυστέρηση 200 χρόνων. Ομως δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι αυτό θα συμβεί. Μένει να το δούμε στα χρόνια που θα έρθουν. Η μεταφορά αυτή δεν αποτέλεσε απλώς μια τεχνική διαδικασία. Και ουσιαστικά δεν έχει ολοκληρωθεί. Ισως και να μην έχει καν ξεκινήσει. Πρόκειται για μια μετάβαση πνευματική, πολιτισμική και τελικά υπαρξιακή. Γι’ αυτό δόθηκε ο συγκεκριμένος τίτλος στην ταινία», λέει ο δημιουργός του ντοκιμαντέρ.

Η Εθνική Βιβλιοθήκη αφηγείται-2

Στον λεγόμενο «Λαβύρινθο», στο Βαλλιάνειο, στοιβάζονταν χιλιάδες βιβλία δίχως κατάλληλες συνθήκες για την ασφαλή συντήρησή τους.

Ο αρχαίος πάπυρος

Τι του έμεινε περισσότερο χαραγμένο από τη διαδικασία της μεταφοράς – κινηματογράφησης; «Στο τέλος της διαδικασίας, έπρεπε να μεταφερθεί το πιο ευαίσθητο τεκμήριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Ενας αρχαίος πάπυρος μήκους περίπου τεσσάρων μέτρων, που κινδύνευε να εξαϋλωθεί ανά πάσα στιγμή αν δεν τηρούνταν οι προδιαγραφές μετακίνησής του. Οι επιστήμονες γνωρίζουν ελάχιστα για τον συγκεκριμένο πάπυρο. Οτι αναφέρεται σε ένα μαγικό ξόρκι. Ομως όλοι οι εργαζόμενοι της Εθνικής Βιβλιοθήκης αλλά και οι μεταφορείς ήταν εξαιρετικά φορτισμένοι συγκινησιακά.

Τον υποδέχθηκαν στο καινούργιο κτίριο, στο Κέντρο Πολιτισμού, σαν να επέστρεφαν τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Η μεταφορά του υπερευαίσθητου παπύρου δεν εξελίχθηκε σε τηλεοπτικό event, ενώ ουδείς από τους κατοίκους της Αθήνας ασχολήθηκε όσο αυτός μεταφερόταν στη λεωφόρο Συγγρού. Και όμως, πυροδότησε μια αυθεντικά ποιητική στιγμή γνήσιας συγκίνησης».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή