Είναι εντυπωσιακό, αλλά αληθινό. Η Αθήνα δεν διέθετε έως τώρα ένα αυτόνομο κέντρο μελέτης της ιστορίας της, όπως διαθέτουν οι περισσότερες πόλεις του κόσμου και πολλές ελληνικές. Η ίδια η ιστορία του Δήμου Αθηναίων, με τα χιλιάδες τεκμήρια και ανεξερεύνητο υλικό, δεν είναι κομμάτι ενεργό του ερευνητικού κόσμου, των ίδιων των πολιτών. Το Ιστορικό Αρχείο, που συστάθηκε τα πρόσφατα χρόνια, στεγασμένο σε διαμέρισμα της οδού Ηπείρου, δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες της Αθήνας. Η αναγγελία ίδρυσης του Μορφωτικού Ιδρύματος Δήμου Αθηναίων ανατρέπει άρδην τις έως τώρα συνθήκες. Η σύστασή του, ως δημοτικό ίδρυμα και νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, αναμένεται να συζητηθεί στο δημοτικό συμβούλιο την προσεχή Δευτέρα, 31 Αυγούστου, και να σημάνει μια νέα σελίδα για τον τρόπο που μελετάμε και κατανοούμε την Αθήνα.
«Το σημαντικότερο κεφάλαιο και η σπουδαιότερη επένδυση για την Αθήνα είναι η ιστορία της», λέει στην «Κ» ο αντιδήμαρχος και αναπληρωτής του δημάρχου, Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς, ο οποίος είχε την πρωτοβουλία για τη δημιουργία του Μορφωτικού Ιδρύματος Δήμου Αθηναίων. «Το νέο ίδρυμα, εφόσον εγκριθεί από το δημοτικό συμβούλιο, θα καταστεί πόλος έλξης για τους ερευνητές και τους κατοίκους και θα αποτελέσει τον θεματοφύλακα αλλά και τον διαχειριστή της αρχειακής και πνευματικής παρακαταθήκης της πόλης των Αθηνών. Ο μεγαλύτερος δήμος της χώρας θα αποκτήσει έναν φορέα αντάξιο του ονόματος και της ιστορίας του με στόχο να αξιοποιήσει και να αναδείξει την κληρονομιά του».
Το Μορφωτικό Ιδρυμα Δήμου Αθηναίων θα στεγάζεται στο ιστορικό κτίριο του δημαρχείου στην οδό Αθηνάς και θα έχει πόρους από τακτική ή τυχόν έκτακτη επιχορήγηση του Δήμου Αθηναίων. Ο δήμαρχος Αθηναίων, Κώστας Μπακογιάννης, έχει αγκαλιάσει την πρωτοβουλία και με την πρόοδο του χρόνου, το Μορφωτικό Ιδρυμα φιλοδοξεί να καταστεί ένα ποτάμι πληροφοριών για την Αθήνα, όπως ισχυρίζονται οι πρωτεργάτες του. Ανάμεσα στους σκοπούς του αναφέρονται η καταγραφή, διάσωση και ανάδειξη κάθε στοιχείου που έχει σχέση με την υλική και άυλη ιστορική κληρονομιά της Αθήνας. Προβλέπεται επίσης ίδρυση Μουσείου του Δήμου Αθηναίων, επανίδρυση και λειτουργία του Ιστορικού Αρχείου, συντήρηση και εμπλουτισμός των πάσης φύσεως αρχείων και ιστορικών τεκμηρίων του δήμου. Εμφαση επίσης θα δοθεί στην προστασία και ανάδειξη της δημόσιας γλυπτικής και των μνημείων, στην οργάνωση δικτύων ξεναγήσεων, δημιουργία εκδοτικής σειράς με την ονομασία «Αθηναϊκή Βιβλιοθήκη» κ.ά.
Ο Ελευθέριος Σκιαδάς, με την πολυετή δράση του στην έρευνα της ιστορίας της Αθήνας, ευελπιστεί το Μορφωτικό Ιδρυμα να καταστεί κιβωτός της ιστορικής μνήμης της πόλης των Αθηνών. Η νέα αυτή εξέλιξη αναμένεται να αναθερμάνει το ερευνητικό ενδιαφέρον για την Αθήνα και να πυκνώσει τα δίκτυα συνεργασίας με φορείς της Ελλάδας και του εξωτερικού, ενισχύοντας την ταυτότητα της πρωτεύουσας. Κύριο ζητούμενο, να αξιοποιηθεί το ανεξερεύνητο υλικό από την ίδρυση του Δήμου Αθηναίων έως σήμερα.