Στα στενά κοντά στην Τεχνόπολη, στο Γκάζι, βλέπει κανείς ακόμη τα ίχνη μιας περασμένης ζωής. Είναι ένα υβρίδιο, με θύλακες μιας πολύ παλιάς Αθήνας, εκείνης που είχε σπίτια μονώροφα και μικρές αυλές. Αυτό ήταν το Γκάζι, έτσι γεννήθηκε και έτσι βιώθηκε. Γι’ αυτό μου προξενεί πάντα αμφίθυμα αισθήματα η θέα εκείνων των πολυκατοικιών του μιλένιουμ, που επιχειρούσαν να εμφυτεύσουν την αστική ζωή, με λοφτ και έμφαση σε ένα μεταβιομηχανικό ντιζάιν, στα ήσυχα σαν ποταμάκια στενά της άλλοτε εργατικής συνοικίας.
Ο εξευγενισμός, όπως τον εννοούσε το γύρισμα του αιώνα, συνετρίβη στον κυματοθραύστη της οικονομικής κρίσης και επιπλέον φανέρωσε τη ρηχότητα της αρχικής πρόθεσης. Το Γκάζι βεβαίως είναι προορισμός για διασκέδαση και φαγητό, αλλά ακριβώς πίσω από την προθήκη της οδού Περσεφόνης ή της οδού Βουτάδων, ο θόρυβος καταλαγιάζει και η παλιά γειτονιά αποκαλύπτει την αυθεντική ρίζα της. Περπατούσα τις προάλλες σε μια ήσυχη ώρα, δυο βήματα από την οχλαγωγή, και σπίτι το σπίτι αφηνόμουν στα ψιθυριστά κελεύσματα της γειτονιάς. Ημουν από την πλευρά της Ικαριέων και της Ορφέως, στενά που αν τα περπατήσεις θα σε οδηγήσουν σταδιακά προς το Ρουφ, σε μια ενιαία αθηναϊκή συνθήκη, όπου ο εργατικός κόσμος του Μεσοπολέμου έχτιζε τα σπίτια του.
Είναι λίγα χρόνια τώρα που έχω υιοθετήσει με το βλέμμα ένα σπίτι. Βρίσκεται στην οδό Ικαριέων 27, προς την Πειραιώς, ένα άλλοτε γοητευτικό σπιτάκι, χτισμένο πιθανόν γύρω στο 1920, με τα διακοσμητικά επιχρίσματά του πάνω από τα παράθυρα ορατά ακόμη πριν από πέντε ή έξι χρόνια. Παρακολουθώ τη σταδιακή αποσάθρωσή του, μια διαδικασία όλως διόλου άχαρη αλλά να, που και αυτή η υλική αποσύνθεση, αφού έπεσε λίγο λίγο η στέγη, μετά τα επιχρίσματα, μετά τα πλαίσια των παραθύρων, μου έφερε το δώρο μιας λαθραίας ματιάς σε μια κάμαρη, με εκείνο το ροζ του τοίχου και τα καδρόνια πεσμένα αριστερά και δεξιά σαν έπειτα από καταστροφή μεγάλη.
Αυτό το σπιτάκι το αποχαιρετώ λίγο λίγο. Αφήνει τα αθηναϊκά εγκόσμια χωρίς θρήνο, χωρίς επικήδειο, χωρίς σιωπηρή ανάκληση μνήμης. Παρατηρώ τα στολίδια της οξειδωμένης καγκελόπορτας που έχουν το χρώμα ενός θησαυρού σε αρχαίο ναυάγιο και αυτές οι παράταιρες λάμψεις από ένα φανταστικό βυθό που θα μπορούσε να είναι των Αντικυθήρων, στρέφουν το βλέμμα μου σε ένα χορό από γειτονικές καγκελόπορτες ολόγυρα. Και είναι στη σειρά στην Ικαριέων και στην Ορφέως και σε όλα τα γύρω στενά, πόρτες βαμμένες με γκρι λαδομπογιά, ή αφημένες να σκουριάσουν, πόρτες με εκείνη την ώχρα της Αθήνας ή εκείνο το αργυρογάλαζο που πάνω στο μέταλλο πήγαινε ωραία με τα μυριστικά της αυλής. Ενας κόσμος σε ημιαφάνεια, με μισοκαλυμμένη ορατότητα, με το μυστήριο της αθέατης αυλής, συχνά μια στενή σούδα με ένα λάστιχο και δυο τρεις γλάστρες.
Και είναι ο κόσμος αυτός στο Γκάζι, ένας κόσμος αθηναϊκός, που λίγοι πλέον τον εκτιμούν, γιατί είναι κόσμος φτωχικός, δίχως ανέσεις, με λίγα τετραγωνικά και πολύ αέρα που δεν έχει εξαργυρωθεί. Και αυτός ο κόσμος είναι παντού στις γειτονιές, ακόμη και ως κραδασμός, καθώς οι αυλόπορτες στην Ικαριέων 15, 22, 27, 28, 30, στην Ορφέως 15, μου θύμισαν άλλες αυλόπορτες που είχα συναντήσει στα Θυμαράκια, στον Κολωνό, στο Παγκράτι, στη Λιοσίων, στον Νέο Κόσμο, στο Θησείο. Και έφεραν στον νου εικόνες από πιο μακρινές σιδερένιες πόρτες που οδηγούν σε αθέατες αυλές στο Αργος ή στην Τρίπολη, στην Πάτρα ή στην Κομοτηνή. Και ο κόσμος αυτός γίνεται ένας, γίνεται μέγας, γίνεται ένα σύμπαν σε σπασμό απόσυρσης, ένας κόσμος περίκλειστος, επιλεκτικά πλέον επιθυμητός. Ενας κόσμος με αχό.