Η ελληνική παράδοση των κηρύξεων κατόπιν εορτής συνεχίστηκε με τον χαρακτηρισμό ως ιστορικού τόπου του «Απολλώνιου», πρότυπου οικισμού στην περιοχή του Πόρτο Ράφτη που είχε σχεδιάσει στα τέλη της δεκαετίας του ’60 ο αρχιτέκτονας-πολεοδόμος Κωνσταντίνος Δοξιάδης (1913 – 1975).
Την 1η Νοεμβρίου του 2011 οι τωρινοί ιδιοκτήτες του χώρου προχώρησαν (νόμιμα) στην κατεδάφιση τόσο της οικίας του διάσημου Ελληνα πολεοδόμου όσο και του Κέντρου Συμποσίων. Η κινητοποίηση συγγενών του Δοξιάδη και της Monumenta, της δραστήριας εταιρείας για την προστασία της φυσικής και της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, κατάφεραν μόνο να σταματήσουν τις εργασίες, ωστόσο το κακό είχε ήδη γίνει.
Στη συνεδρίαση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεοτέρων Μνημείων, η Monumenta υποστήριξε την κήρυξη ως διατηρητέων των δύο κατεδαφισμένων κτισμάτων, του ανοιχτού θεάτρου και της εκκλησίας. Ομως η αρμόδια υπηρεσία του γνωμοδοτικού οργάνου του υπουργείου Πολιτισμού πήγε ένα βήμα παρακάτω, προτείνοντας την προστασία ολόκληρου του οικισμού, θέση που ψηφίστηκε τελικά με μεγάλη πλειοψηφία. Είχε προηγηθεί απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (494/2013) με την οποία ακυρωνόταν ως «αναιτιολόγητη» η άδεια κατεδάφισης των κτιρίων του Απολλωνίου και έκανε λόγο για δυνατότητα κήρυξης του συγκροτήματος ως διατηρητέου παρά τη μερική ή ολική κατεδάφιση. Η Ειρήνη Γρατσία, εκ μέρους της Monumenta, θεωρεί την απόφαση του ΣτΕ «εξαιρετικά σημαντική» τόσο για το έργο του Κωνσταντίνου Δοξιάδη όσο και για τη σύγχρονη αρχιτεκτονική.
Η ίδια εκτιμά ότι η κατοικία Δοξιάδη στο Απολλώνιο ως αρχιτεκτόνημα συγκαταλέγεται σ’ ένα από τα πιο ενδιαφέροντα κτίρια κατοικιών της ελληνικής μεταπολεμικής αρχιτεκτονικής. «Η συνθετική δομή του, η οποία βασιζόταν στην ανάπτυξη πάνω σε μία πορεία, ήταν μοναδική. H διάταξη, η διαλεκτική σχέση με το εξωτερικό περιβάλλον, η δομική συμμετρία στα δωμάτια, η ένταξη των όγκων στο φυσικό ανάγλυφο, όλα αυτά ήταν μερικά από τα χαρακτηριστικά στοιχεία τα οποία προέρχονταν από τη συνειδητή αναφορά στην οργάνωση ενός αρχαίου “οίκου”».
Να οριστεί μία λίστα
Παρόλα αυτά, αν θέλει το υπουργείο Πολιτισμού να κινηθεί σε μια πιο παραγωγική πολιτική προστασίας του ελληνικού μοντερνισμού ας ορίσει μία λίστα με τα σημαντικότερα αρχιτεκτονήματα εκείνης της περιόδου που θα κηρύξει εγκαίρως.